Zehazki, sei lege aldatuko dira eskaintza zabaltzeko, lurzoruak mobilizatzeko, prozedura-kopurua murrizteko eta izapideak bizkortzeko. Aitor Esteban (EAJ) eta Eneko Andueza (PSE-EE) Eusko Jaurlaritza osatzen duten bi alderdien buruzagien arabera, “laster ikusiko dira” neurrien ondorioak.

Langabeziak % 2,01 egin du behera maiatzean Euskadin, eta % 1,80 Nafarroan: zortzi hilabetez jarraian egin du behera langabeziak. Bi erkidegoek elkarren segidako zortzi hilabeteko beherakadak kateatu dituzte urte batetik bestera, lan merkatuaren susperraldia sendotuz.

Euskal Herriaren historiari buruzko liburuek, eta, zehazki, euskal kirolari buruzkoek beste atal eta egun bat daukate letra larriz idatzia: gaur, 2025eko ekainaren 2an Gernika-Lumoko Jai Alai frontoian (Bizkaia) gertatu denekoa. Zera kontatuko dute atal horretan: egun horretan jokatu duela pilotako euskal selekzioak lehen partida ofiziala Nazioarteko Euskal Pilota Federazioaren txapelketa batean. Zera esango dute ere bai: urte askoan jende askok egindako lan gogorrak eta ahalegin nekaezinak fruitua izan duela, eta, euskal gizartearen gehiengo baten aspaldiko nahia, desioa eta ametsa egia bilakatu dela. Bi berezitasunek sinbologiaz beteko dute kontakizuna: bata, euskal pilotan gertatu zela mugarri historiko hori; hau da, Euskal Herriak daukan kirolik adierazgarrienean; bestea, berriz, Gernikan izan zela lehen aldi hori; hots, Euskal Herriaren historian sinboloa den toki batean. Begiratzen zaion tokitik begiratzen zaiola, berezia eta historikoa izan da gaurko eguna. 18:30ean zen jardunaldiko lehen partida, eta hiru ordu lehenago jada frontoian zegoen Joxe Mari Mitxelena Euskadiko Pilota Federazioko presidentea. «Urduri nago», aitortu du. Aldea zegoen aurreko egunetan zioenarekin. «Lasai nago», zioen behin eta berriro. Agerikoa zen ez zela beste egun bat gehiago. Hau zen eguna. Frontoian zegoen ere Iñaki Osa Goikoetxea puntista ohia eta Eraman Jai Alai enpresako kirol zuzendaria. Antolaketa lanetan zebilen. Inbidiaz begiratzen zion kantxari. «Inbidia pixka bat sentitzen dut. Gustura jokatuko nuke; oso berezia izango da, gauza handia». Egun handia 17:50ean ireki dituzte frontoiko ateak, eta, aurrenetakoak sartzen izan dira Idoia eta Marijo Urkiri, Elixabete Totorika, Rosa Elena Bilbao eta Josune Ortuzar gernikarrak. Batek ez beste, guztiek dute euskal selekzioaren elastikoa soinean. «Askotan etortzen gara frontoira, baina, gaurkoa [atzokoa] oso berezia da, euskal selekzioak jokatuko baitu. Hau ezin genuen galdu», esan du Totorikak. 18:00etan iritsi dira euskal selekzioko pilotariak. Haien artean dago Maialen Aldazabal berriatuarra. Badaki ez duela jokatuko, baina «ilusio handia» pizten dio hasiera ekitaldian parte hartzeak. «Jarraian, gainera, selekziokideek jokatuko dute. Ea irabazten duten, eta, txapelketari hasiera ona ematen dioten. Gauza handia da euskal selekzioak lehen partida ofiziala jokatzea, eta, lehen aldia Gernikan izateak oso berezi egin du». Hantxe zegoen ere Laurent Sorozabal puntista ohia. Harentzat txapelketa berezia da, hiru seme-alabak ariko baitira: Johan eta Gorka AEBekin, eta, Oihana, Frantziarekin. «Oso harro nago haietaz, eta honetaz gozatzea opa diet. Berezia izango da: Gernikan jokatuko da, eta, lehen aldiz ariko da euskal selekzioa. Ezin daiteke gehiago eskatu». Lehen partida hastear da, eta, frontoia betetzen hasi da. Banan bana aurkeztu dituzte Espainiako eta Mexikoko selekzioko puntistak, eta, ikusleek txalo egin diete laurei. Partidan, ordea, mexikarrek jaso dituzte txalo gehien. Laburra izan da lehia: ordu erdi. Ordubete baino gehiago falta da irekiera ekitaldia hasteko. Tarte horretan, tabernako zerbitzariek eta euskal selekzioaren elastikoa saltzen zebiltzanek izan dute lanik gehien. Txistukada Espainiari 20:30ean hasi da irekiera ekitaldia. Argiak itzali dituzte, eta epaileak aurkeztu. Segidan hasi da selekzioen aurkezpena. Harmailatik kantxarako bidea egiten hasi dira sei selekzioetako pilotariak, hautatzaileak eta ordezkariak. Txapelketan ordezkatuko duten herrialdearen bandera daramate. Espainiako selekzioa izan da lehena irteten, eta, ikusleek txistukada handia jo diote. Frantziakoari ere txistu egin diote, baina gutxiago. Baita AEBetakoari ere. Mexikokoari eta Filipinetakoari, ordea, txalo egin diete. Eta frontoia erori egin da ikurrina lagun euskal selekzioko kideak azaldu direnean. Sekulako txalo zaparrada jo diete, eta gogotik astindu dituzte Euskal Herriak erabaki. Basques decide dioten ikurrinak. Kantxaren aurrealdean eta erdian jarri dira euskal selekzioko kideak. Azkenean, iritsi da urte askoan itxarondako unea. Ederra da irudia, eta askoz ederragoa izan da ikusleek eserlekuetan zituzten kartulina zuri, gorri eta berdeak altxatu, eta harmailan ikurrina erraldoi bat irudikatu dutenean. Mitxelenak hartu du hitza ondoren, eta bertsoa bota du. Horretan, gogoan izan ditu euskal selekzioan falta diren herrialdeak: Nafarroa, Lapurdi, Nafarroa Beherea eta Zuberoa. Xavier Cazaubon Nazioarteko Euskal Pilota Federazioko presidenteak hitz egin du jarraian, eta, ongietorria eman dio «Euskadiri», eta, nabarmendu du atal asko bizi nahi dituztela elkarrekin. Cazaubonek hitzartzea bukatuta, selekzioak aldageletara joan dira. Berriro, ikusleek txistua jo diete Espainiako, Frantziako eta AEBetako selekzioei, txaloak Mexikokoari eta Filipinetakoari, eta, sekulako txalokada euskal selekzioari. Jarraian hasi da euskal selekzioaren lehen partida, Frantziaren aurka: lehenik, emakumezkoak, eta, gero, gizonezkoak. Ikusleek etengabe animatu dute etxeko taldea, eta, horrek hauspotu egin ditu etxeko pilotariak. Giro ederrean jokatu dira bi partidak, kanta, oihu eta txalo artean. Festarako zeuden ikusleak. Egunak merezi zuen. Egun historikoa da.

Ikusmira eta ilusioa aurrez ere bazeuden; eta horri garaipenak gehituta, pluralean, festa biribildu du gaur euskal selekzioak. Gau, partida eta garaipen historikoak izan dira, euskal selekzioa lehen aldiz aritu baita Nazioarteko Euskal Pilota Federazioak antolatutako txapelketa batean: zesta-puntako Nazioen Ligaren lehen ekitaldian. Eta, gainera, etxean, Gernika-Lumon (Bizkaia). Emakumeek estreinatu dute elastikoa, eta nola. Elaia Gogenolak eta Maia Goikoetxeak bi set baino ez dituzte behar izan Frantziaren aurkako partida irabazteko: aurrenekoan 15-3 nagusitu dira, eta bigarrengoan 15-2. Parean, Frantziako selekzioaren elastikoarekin, bi euskal puntista izan dituzte, lapurtarrak biak: Oihana Sorozabal eta Xana Gonzalez. Emozio askoko lehia izan da, baita pilotarientzat ere, agertokia ez baitzen nolanahikoa. Ilusioa, poza, urduritasuna… elkartu dira kantxan nahiz harmailetan. Eta guztien artean bideratu dute garaipena, nagusitasun osoz. 25 minutu baino ez ditu iraun partidak. Bukatutakoan, «gustura» mintzatu dira biak. Gogenolak aitortu du «urduri» kantxaratu direla. Hain zuzen, aurrelariak huts egin du lehen bi tantoetan; bi errebeskada jarraian gora joan zaizkio. Baina kito, horiexek izan dira partida guztian egin dituen huts bakarrak. Hortik aurrera, asmatu du, eta hainbat tanto ikusgarri egin ditu. 0-2 galtzen hasi arren, berehala irauli du partida euskal selekzioak, tantoak bat bestearen atzetik eginda. Seigarrena ederra izan da; erremate bikain batekin bukatu du tantoa Gogenolak. Baita 11.a ere, txokoan utzita. Frantziako selekzioko atzelaria, Xana Gonzalez, ez da eroso aritu, eta hainbat tantotan egin du huts. Azkenean, 15-3 irabazi dute lehen seta. Hura bukatu bezala ekin diote hurrengoari ere, agintzen. Tantoak egiten abila dela erakutsi du Gogenolak, eta atzean sendoa dela Goikoetxeak. Bikain ulertu dute elkar bi pilotariek. Lehen tanto ederra egin du aurrelariak, eta hurrengoan egundoko zartatekoa eman dio atzelariak, bigarrena egiteko. Argi erakutsi dute lanak ahal bezain laster amaitu nahi zituztela. Halaxe segitu dute, gozatzen eta gozarazten. Gogenolak ez ezik, Goikoetxeak ere utzi ditu perlak. Bi aldiz pentsatu gabe, horma biko dotorea egin du hamahirugarren tantoa egiteko. Bigarren setean ere sufritu egin du Gonzalezek, eta hori ondo aprobetxatu dute euskal selekzioko jokalariek. Aise irabazi dute. Halaxe esan du Gogenolak: «Partida garrantzitsua zen guretzako. Hasieran urduri hasi gara, baina argi izan dugu nola jokatu. Ondo atera zaigu». Hasiera ona Historikoa izateaz gain, hasiera ona eman dio euskal selekzioak txapelketari. Jarraian gizonezkoen txanda izan da; hor ere, euskal selekzioak Frantziakoaren aurka neurtu ditu indarrak. Aritz Erkiagak eta Imanol Lopezek Jon Tanburindegi eta Thibault Basque izan dituzte parean. Horiek ere euskal puntistak. Gizonezkoetan ere, bi set behar izan ditu euskal selekzioak irabazteko: 15-6 eta 15-11. Partida estu hasi da, eta hasierako tantoetan parekotasuna izan da nagusi. Pixkanaka, baina, euskal selekzioa hasi da nola jokatu asmatzen, eta aldea zabaltzen. Partida kontrolpean izan du uneoro. Akats gutxi eginda eta eraginkor aritu da. 8-4 iritsi dira etenaldira, eta bueltan ere nagusitasun osoz jarraitu dute. 15-6 amaitu da azkenean lehen seta. Erkiaga ondo aritu da, eta, halakoetan, zaila da bikoteari aurre egitea. Tanto asko egin ditu. Estu hasi da bigarren seta ere, eta gehiago kostatu zaio euskal selekzioari nagusitzea. Launa berdinduta joan dira, eta 8-6 gero. Lapurtarrek eutsi egin diote bukaerara arte, baina, azkenean, Erkiagaren ahalari ezin izan diote aurre egin. 15-11 bukatu da. Bi garaipen historiko eta ahaztezin poltsikorako.

Ostiral gaueko ustekabearen mingotsa gozatu ahal izan zuten Fermin Muguruzak eta haren bandak larunbatean. Kontzertu jendetsua eman ahal izan zuten, azkenean, Mexikoko auzorik pobreenetako batean. [articles:2142604] «Eskerrik asko Ciudad Neza, eskerrik asko Mexiko. Euria egin arren, mendekuaren pogoa izan zen atzokoa», idatzi zuen musikariak igandean. Mezu berean Muguruzak salatu zuen oraindik ez zekitela zer gertatu zen aurreko gauean Alicia Foroan: nork antolatu zuen militarren eta polizien operazioa kontzertua zapuzteko, nork eman zuen agindua eta zergatik. Izan ere, Mexikoko agintari gorenak elkarri pilota pasatzen aritu dira azken egunetan, eta oraindik ez da argitu nork agindu zuen militarrak bidaltzea. Salaketa ozena egin zuen musikariak Nezahualcoyotleko kontzertuan, larunbatean, milaka pertsonaren aurrean. Doaneko emanaldia zen. Izan ere, Nezahualcoyotl auzoak (edo hiriak, Euskal Herriko estandarretarako) historia interesgarria dauka. Duela hamarkada gutxi, padura eremu bat besterik ez zen, eta, gaur, Mexiko Hiriko auzo handienetako eta trinkoenetako bat da. Gune txiroa da. Herrialde osoko jendeak populatua, hasieran txaboletan. 1950. urtean 6.000 pertsona baino ez ziren bizi han, eta hogei urteren buruan 600.000 ziren, oinarrizko zerbitzurik ez bazuten ere. 2010ean 1.110.000 biztanle zituen, 63,74 kilometro koadro besterik ez izan arren; hau da, 18.000 biztanle kilometro koadroko. Eta, ohi bezala, trinkotasunak arazoak sortzen baditu ere, giro handia ere ekartzen du. Kultura alternatiboaren presio lapiko bat da hiria. Horren adierazgarri da Nezatitlan Kultur Jaialdia. Auzo-hiriak 62 urte bete dituela-eta, ska jaialdia antolatu zuten horren baruan, urteurrena ospatzeko. Larunbatean 14:00etatik aurrera (Mexikoko orduan) hasi ziren doinu matxinoak entzuten, kirolgune handi batean atonduriko jai eremuan. Muguruza izan zen emanaldiaren alma mater-a eta kartelburua. Musikari euskaldunaren inguruan ezagutzera eman diren taldeak aritu ziren, tartean Banda Bassotti italiarrak, Muguruzarekin askotan Euskal Herrian aritutakoak. Mexikoko Sekta Core taldekoek Muguruza maisutzat dutela esan izan dute. Tijuana No taldeari disko bat ekoitzi zien irundarrak 1994. urtean. El Gran Silencio taldeak ere Muguruza erreferentetzat du, eta Black is beltza kantaren bertsioa argitaratu dute berriki. Cabrito Vudu taldearekin jo izan du Muguruzak Monterreyn (Mexiko), eta Akelarre Vudu Band sortu zuen haiekin 2019. urtean, zendutako Iñigo anaiari omenaldia egin ziotenean Alicia Foroan. Horrez gain, Especimen, 8 Kalacas, Sonora Skandalera, Maskatesta eta Rude Boys taldeak zeuden programatuta. Aurreko egunean gerrarako armez hornituriko militarrek kontzertua zapuztea lortu bazuten ere, giro onean egin zen larunbatekoa. Euria gogor egin zuen, baina lehorturiko padurako biztanle zailduek berotasunez erantzun zuten. Larunbatekoarekin amaitutzat eman zuten Ameriketako itzulia. Larunbat honetan, ekainak 7, Erroman joko dute, eta handik zazpi egunera, Anoetako estadioan.

Gaur eta bihar Bilboko Euskalduna Jauregian egiten ari den kongresuan datozen lau urteetarako sindikatuaren ildo politikoak ezarriko dituzte ezarriko ditu sindikatuak, eta Mitxel Lakuntza berriro buru izango duen Batzorde Exekutibo berria aukeratuko dute.

Euskadin indar gehien duen sindikatua da ELA (104.000 afiliatu eta % 40ko ordezkaritza). Kongresua Bilbon egingo dute astelehen eta astearte honetan, ‘Langileria antolatu, gizartea eraldatu’ leloari helduta.

Gaur, 2025eko ekainaren 2an, albiste izango dira: ELA sindikatuak bere XVI. kongresua egingo du gaur biharretan, Gasteizko eta Altsasuko bi gazte (19 eta 20 urtekoak) hil dira Burgosen izandako auto-istripuan eta euskal selekzioaren lehen partidak Zesta Puntako Nazioen Ligan.

Simon Yatesek irabazi du 2025ko Italiako Giroa. Atzoko erakustaldiaren ondoren, karrera irabazi du gaur. Vatikanoan hasi eta amaitu den etapa izan da azkena, eta Olav Kooifek irabazi du, Yatesen Visma Lease a Bike taldeko taldekideak. 143 kilometroko etapa bat izan da, eta zailtasunik ez du izan liderrarentzat. Isaac del Toro (UAE) eta Richard Carapaz (EF Education) izan ditu aldamenean Yatesek. Horiek izan ziren azken aurreko etapako protagonistak, eta hiruak egon dira podiumean. Yates ez zegoen Giroa irabazteko faboritoen artean, eta Primoz Roglicek eta Juan Ayusok lasterketa utzi ostean agertu da, elastiko arrosa jantzita iristeko Erromara. 2018an Giroa galdu zuen tokian irabazi zuen Yatesek atzo, Le Finestren. Froomeren aurka galdu zuen. Atzo, baina, ezustekoa eman zuen eta Del Toro gaindituz, jarri zen sailkapenaren buru. 2018an irabazi zuen Espainiako Vueltaren ostean, karrera handi baten bigarren garaipena du Yatesek. Mendiko garaipena Lorenzo Fortunatorentzat izan da (Astana). Mads Pedersenek erregularitatearen saria eskuratu du, eta Del Torok gazte onenaren elastiko zuria eraman du. Talde onena, UAE izan da.

Ikaragarria egin du Jokin Altunak. Beste behin. Gaizki ohituta dauzka pilotazaleak, eta gaur ere ezinezkotik hurbil zegoena erdietsi du, Bilboko Bizkaia pilotalekuan. Lehen zatian 10-3 aurretik ipini den arren, hortik aurrera gorriak eta bi ikusi behar izan ditu, tanto askotan zehar Iñaki Artolaren hankapean ibili behar izan baitu. Final handia jokatu du Artolak, eta oso gertu izan du txapela, batez ere 15-19 aurretik zela. Ordea, txapelduna zergatik den erakutsi du Altuna III.ak, eta jokatu duen azken txanpa deskribaezina izan da. Saskitik pilota biziago bat aterata, gorputz eta arima aritu da pilotakada bakoitzean, eta jarraian egin ditu azken zazpi tantoak: 22 eta 19. Gogoangarria izan da finala, eta garaipenari esker, izen handien pare jarri da Aspeko pilotaria, lau txapelekin berdindu baititu Aimar Olaizola, Ruben Beloki eta Atano III.a. Gainera, bigarren urtez jarraian irabazi du buruz burukoa, eta beste urtebetez elastiko gorria jantzita kantxaratuko da. Faborito garbi abiatu du finala Altuna III.ak, eta partida hasierak horixe baieztatu du. Txapa bere aldera erori izana ez du alferrik galdu, eta ohartzerako aurreratu da markagailuan: 3-0, 7-2 eta 10-3. Sakearekin asmatu egin du amezketarrak, eta tantoa bukatzen ere fin aritu da. Esanguratsua izan da Artolak atsedena eskatu duela 3-0ekoan. Ez dio emaitzarik eman erabakiak. Bere horretan jarraitu du Aspekoak, eta denetariko jokaldiak egin ditu: dejadaz, ezkerrez pilota zabalduta eta atzean ere bai. Partidak inork baino hobeki irakurtzen dituela azaldu du, eta une bakoitzean ezin hobeki asmatu du zer egin. Artolak ahaleginak egin ditu aurkariari parean eusten, baina ez du lortu. 10-3kora arte egin dituen hiru tantoak modu berean egin ditu: lehenbizi luze jo eta ondoren ezker airez zabalduta. Baina ez du beste armarik kantxaratu. Askoz egokiago jokatu du Altuna III.ak, eta horregatik lortu du zazpi tantoko aldea. Bi pilotarien artean sakean ere egon da aldea lehen zati horretan. Artolak ez dio etekinik atera, eta aurkariak bai. Faboritoa era horretan aurretik izaki, bazirudien finalak hausteko arriskua zuela, baina izugarrizko susperraldia izan du alegiarrak. Zur eta lur utzi du bat baino gehiago bere jokoak. Buruz burukoaren historian gehien erabili diren bi baliabideak kantxaratu ditu: luze jo eta bukatu. Pixkanaka partidan sartzen joan da, eta bere buruarengan konfiantza irabaziz gora egin du. 10-4koa zorte apur batekin lortu du, baina hortik aurrerako tantoek bere sinadura eraman dute. Perfekziotik hurbil aritu da Baikoko pilotaria. Oso luze ibili du pilota, eta defentsan ezinean sumatu da Altuna III.a. Dotorea izan da 10-8koa, erreboteraino jo baitu Artolak. Atsedena eskatuta aurkariaren bolada eteten saiatu da Aspekoa, baina susperraldiak ez du etenik izan. Lehen atsedenaldi luzera 12-10 aurretik iritsi da Artola. Lehen atsedenaldi luzeak ez du gidoirik aldatu, eta lehengo lepotik izan dute burua bi finalistek gerora. Taktikoki bikain jokatzen jarraitu du Artolak, eta gorputzean ez zaio irabazteko beldurrik sartu. Hori bai, hanka apur bat sartu orduko ez dio barkatu Altuna III.ak, eta era horretan lortu du partidan bizirik mantentzea. Bigarren atsedenaldira bitarte bizpahiru tantoko aldearekin ibili da aurretik Baikokoa: 15-12, 16-13 eta 18-15. Oso erasokor jokatu du, eta ez du atzeraka pauso bakar bat bera ere eman. Atsedenalditik bueltan ere tantoa Artolak egin du, eta hiru tantora soilik izan du txapela: 19-15. Altunaren indar erakustaldia Jota zirudien amezketarrak, eta jokoak ere horixe berresten zuen: nagusi zen Artola. Luze jo eta bukatu, jaun eta jabe zen joko horretan. Baina orduantxe azaldu da txapelduna. Saskitik pilota biziagoa atera du, eta gorputz eta arima aritu da pilotakada bakoitzean. Nonbait indarra zuen gordeta barruan, eta ordura arte aurkariak egin diona egin dio berak Artolari. Frontisa bikain baliatuta oso urrun jarri du pilota, eta tantoa amaitzen ere ez da zalantzekin ibili. 19na berdindu ez ezik, azken hiru tantoak ere berak egin ditu, eta gustura agertu da prentsaurrekoan. “Ikaragarria da lortu dudan guztia. Lau txapel ditut banaka, eta gehiago irabazten ez baditut ere konforme nago egindakoarekin. Iaz 22-5 irabazi nion Unai Lasori, eta aurtengo garaipenarekin gusturago nago, gehiago sufritu dudalako”.