Europako beste ekoizleek ere galera handiak dituzte gaur egun, baina Siemens Gamesaren kasuan berezko beste arazo batzuk gehitu behar zaizkie sektorearen zailtasun orokorrei. Horregatik, are zulo sakonagoan murgilduta dago behinola Hego Euskal Herrian sektoreko enpresa aitzindari izandakoa. Azken belaunaldiko turbinekin gertatutakoak islatzen du argien hori.
Ekainaren 17an, Siemens Energyk iragarri zuen hutsegiteak atzeman zituztela lurreko haize erroten osagaietan: zimurrak palen errotoreetan, eta «zehaztu gabeko partikulak» errodamenduetan. Turbinek dar-dar egiten dute, eta apurtu egin daitezke. Taldearen arabera, X.4 motako 2.100 gailu eta X.5 motako beste 800 berrikusi beharko dituzte, baina hutsegitea «ez dago horietan guztietan».
«Uste baino okerragoa»
Hasierako kolpe latza leuntzeko asmoz, Siemens Energyk iragarri zuen batzorde berezi bat sortu zutela akatsak konpontzeko eta kalitate sistemak berregiteko. Ekainean egindako lehen estimazioen arabera, mila milioi euroko zuloa eragin zezakeen, baina Christian Bruch taldeko presidenteak onartu zuen «goizegi» zela, eta azterketaren azken emaitza «uste baino okerragoa» izango zela.
Gerora, abuztuaren 7an, hirugarren hiruhilekoko emaitzen aurkezpenean, iragarri zen 1.600 milioi eurokoa izango zela zuloa eta «2024ko eta 2025eko kontuetan islatuko» zela gehienbat. Ikusteko dago, beraz, biharko emaitzetan datu hori handituko ote den. Kezkagarria da jakitea akats horiek hurrengo bi urteetako kontuak ere zamatuko dituztela, berez jada oso latza den egoera batean.
Siemens Gamesaren izen onari larriki egin zaio min, eta hori ezin da neurtu oraintxe. Bezeroek kalte ordainak erreklamatuko dituzte, eta turbina guztiak berrikusteko exijitu dezakete; horrez gain, arazoak aurrera begirako kontratuak lortzea zaildu dezake, eta haien baldintzak gogortu.
Turbinen zurrunbiloa bestelako krisi baten sintoma da. Haize erroten krisia lehertu zenean, Bruchek onartu zuen «kultur arazo erabakigarri bati» aurre egin behar zitzaiola eta bi enpresen arteko harremana birpentsatu behar zela. «Ez naiz ari nazionalitateaz, baizik eta hutsegiteei aurre egiteko moduaz», zehaztu zuen.
2017an Siemensek Gamesaren akzioen %57 erosi zuenetik, Municheko egoitza nagusian hartzen dira erabakiak. Sei urteotan, talka bat egon da barruan.
Azken asteetan Alemaniako komunikabideetan zabaldu denez, Siemens Energyk bere finantza arazoen erantzule egiten du Siemens Gamesa. Euskal Herritik oso bestela ikusten dira gauzak, langileek uste baitute alemaniarrek ez dutela behar bezala ulertu sektore eolikoaren funtzionamendua. Bat egitearen aurretik, Gamesa errentagarria zen.
Desadostasuna kudeaketan islatu da. Jada ez da geratzen Gamesaren garaiko goi agintaririk, eta Siemens Energyk gidaritza hartu duenetik ez du egonkortasunik izan. 2017an, Markus Tackek ordezkatu zuen Ignacio Martin kontseilari ordezkari gisa, eta ordutik beste hiru presidente eta bi kontseilari ordezkari izan ditu. Aurpegi aldaketek ez dute emaitzetan onurarik ekarri; guztiz alderantziz baizik. 2018tik galerak izan ditu, eta aurtengoa marka historikoa izango da.
Tamainaren ajeak
Sektoreko ekoizleen artean lehia teknologikoa dago parke txikiagoak baina gero eta potentzia eta tamaina handiagoko haize errotak egiteko. Lasterketa horren presioaren pean, hutsegite teknikoak sor daitezke. Besteak beste, Vestasi eta General Electric-i gertatu zaie, baina goiz detektatzeko gai izan dira.
Siemens Gamesaren kasuan, 4.X turbina Gamesak garatutako plataformaren bilakaera bat izan da, eta 5.X modeloari Siemens Energyren teknologia aplikatu diote. Sindikatuek salatu dute bi plataformen arteko «koordinazio arazoak» egon direla. Maiz, kanpoko aholkularitza etxe bat kontratatu dute arazoak bideratzeko, eta aurrera jo dute. Alta, orain arazoa azaleratu denean, milaka milioi euroren hornidurak jarri beharko dituzte.
Azaroaren 21ean jakingo da ea sektorearen krisiak eta turbinen zurrunbiloak ez duten Gamesa berekin eramaten.
1080 Orain herri egitasmoak deituta, manifestazioa egin dute larunbat honetan Iruñean, Nafarroako Gobernuari eta parlamentuko taldeei eskatzeko gutxieneko pentsioak 1.080 euroraino osatzeko diru sail bat sar dezatela 2024ko aurrekontuetan. Kalkulatu dute guztira 65 milioi euro izango liratekeela.
Mobilizazioan 400 pertsona inguruk parte hartu dute, Espainiako Gobernuaren ordezkaritzaren arabera. Irailaren 26an erregistratu zuten 1080 Orain herri egitasmoa Nafarroako Parlamentuan. Besteak beste, pentsiodunen mugimenduak, sindikatuek eta beste kolektibo batzuek osatzen dute.
Komunikabideei egindako adierazpenetan, Paula Garcia bozeramaileak adierazi du gutxieneko pentsioak 1.080 eurokoa izan beharko lukeela «bizitza duina» izateko, eta, azpimarratu duenez, Nafarroan 32.000 pertsonak jasotzen dute kopuru horretatik beherako pentsioa; emakumeak dira gehienak. «Egia da kalean denbora luzea daramagula aldarrikapen honekin, baina jendea sentsibilizatzen jarraitu behar dugu, argi eta garbi utziz ez garela jaitsiko aldarrikapen horretatik».
Garciak nabarmendu du beste arlo batzuetan aurrerapausoak eman dituztela erakundeek, eta adibide gisa gutxieneko soldata aipatu du. «Dezente igo da azken urteetan, eta pentsioek norabide berean joan behar dutela uste dugu».
Orain, apurka-apurka, panda guztiak etxera itzultzen ari dira. Erabakiari kutsu politikoa kendu dio Pekinek, baina egia da orain egoera desberdina dela. Txinak Sobietar Batasunaren lekua hartu du, AEBetako lehiakide geopolitiko eta ekonomikoaren lekua. Jada ez da nekazari pobreez populatutako herrialde umiliatua, baizik eta ekonomikoki, politikoki eta militarki AEBen hegemonia lehiatzen duen herrialdea, bere historiari eta orainari harro begiratzen dion herrialde bat.
Hurrengo egunotan, panden kontrako bidea egingo du Xi Jinping Txinako presidenteak. Washingtonera ez, San Frantziskora joango da, APEC Asia eta Ozeano Bareko Ekonomia Elkarlanaren bileran parte hartzera. Ezusterik ez badago, Kaliforniako hirian Joe Biden AEBetako presidentearekin bilduko da, asteazkenean. AEBetara egin zuen azken bidaian, leku informalago batean egin zuen hitzordua AEBetako orduko presidente Donald Trumpekin: azken horren Mar a Lago klubean, Floridan.
Pandarik, oroigarri kitsch-ik edo beste opari fisikorik ez da espero Bidenen eta Xiren arteko bilera horretan, baina bada itxaropen txiki bat lagunduko ote duen Txinaren eta AEBen arteko tentsioa baretzen.
«Lehia arduratsua»
Giro politiko gaiztoa ez da berria —Trumpek Txinaren aurkako erretorika eta zigorrak erabili zituen, Xiren aldeko laudorioekin uztartuta—, baina Bidenekin jo du goia. Kontrolpetik atera aurretik, azken hilabeteetan eztabaida lasaitzeko saioak izan dira. «Bi herrialdeen arteko lehia arduratsua bilatzen dugu, ez dadin gatazka bilakatu», esan zuen Bidenek irailean, NBEren egoitzan.
Beste zerbait ere esan zuen: orain AEBen helburua ez da Txinarekiko lotura haustea, harreman horrek dakartzan arriskuak arintzea baizik. Hau da, Europako Batasunaren estrategia bera, de-risking izenekoa, nahiz eta azken hilabeteetan Brusela bera den Pekinekiko harremanak tenkatzen ari dena, haren auto elektrikoen eta haize erroten inportazioen inguruan ikerketa abiatuta.
Estrategia praktikoagoa da, oso handiak direlako AEBen —eta EBren— harreman ekonomikoak Txinarekin, eta elkarren beharra dutelako: munduko bloke ekonomiko garrantzitsuenak izanik, bata bestearen bazkide komertzial handienak dira, eta hori oso arrazoi ona da soka gehiegi ez tenkatzeko.
Baina, aldi berean, tentsioaren lehen ondorioak ikusten ari diren zantzuak ikusi dira aste honetan. Batetik, merkataritza harremana txikitzen ari da. Urrian, Txinak AEBetara egindako esportazioak %15,4 jaitsi ziren, eta handik egindako inportazioak, berriz, %5,8. EBrekiko joera bera da, baina ez hain zorrotza: esportazioak %10,6 txikitu dira, eta inportazioak, %1,3 —gehiago jaitsiko ziren baldin eta Txinak ez balitu Herbehereetako ASMLren mikrotxipak saldoka erosi, AEBetako zigorrei aurre egiteko—.
Berez, Txinaren nazioarteko merkataritza osoa jaitsi da (-%6), eta faktore bat haren ekonomiaren hazkunde motelagoa da, baina AEB eta EBrekikoak gehiago apaltzeak bi mugimendu irudikatzen dituela aipatu dute analista batzuek: Asiako beste herrialde merkeago batzuetara mugitzen hasi dela hornidura katea —Vietnamera eta Indonesiara, esaterako—, eta ekoizpenaren zati bat jatorriko herrialdera itzuli dela.
Globalizazioaren aroak
Eta azken horren susmoa indartzeko, beste datu bat iritsi berri da: lehen aldiz 1998an datuak biltzen hasi zirenetik, atzerriko kapital gehiago atera da Txinatik han inbertitutakoa baino. Txinako interes tasa txikiagoen ondorio izan daiteke, baina baita beste joera batena ere: arrazoi ekonomiko hutsek gidatutako globalizazioaren amaieraren hasiera, eta aliatu politikoen blokeetan oinarritutako globalizazio baten hasiera.
Aroen arteko trantsizio hori gatazkatsua ala baketsuagoa den, hori da azken finean Bidenen eta Xiren arteko bilerek finkatu dezaketena.