1 Nortzuk dira influencer horiek? Influencer esaten zaie batez ere sare sozialen bidez jarraitzaile askorengana iristen diren eta haiengan eragiten duten pertsonei. Produktuak edo zerbitzuak aurkezten eta gomendatzen dituzte argazki baten bidez, edo zuzenean haien inguruko iritzia emanez.
2 Hori ez da berria. Karlos Argiñanok eta Iñaki Perurenak ere egin izan dituzte halakoak. Hala da, baina Interneti eta sare sozialei esker, gaur egun edonor izan daiteke influencer. Ez dute zertan aurpegi ezagunak izan; pertsona arruntak izan daitezke. Erruz ugaritu dira halakoak sarean. Euskal herritarrak ere badira tartean, ez pentsa.
3 Baina hainbesteko eragina dute? Kasuak eta kasuak daude, noski. Baina, oro har, dirutza mugitzen da publizitatearen alorrean, eta zer esanik ez sarean. Pertsona horiek dituzten jarraitzaile kopuru handia baliatzen dute marka askok beren produktuak iragartzeko, eta milaka euro ordaintzen diete influencerrei mezu horiek helarazteko.
4 Eta zer du horrek txarretik? Kontua da influencer horiek sarri ez dutela adierazten gomendioen atzean hartu-eman ekonomikorik dagoen edo ez. Alegia, ez dute argi zehazten noiz den ordainpeko iragarkia eta noiz ez. Eta Europako Batasuneko publizitate legearen arabera, informazio hori jakinarazi behar dute.
5 Hara! Banengoen ba ni idilikoegia zela jardunbide hori. Kontsumo Ministerioaren ustez, merkataritza praktika hori desleiala da, eta kontsumitzailea nahastu dezake. Beraz, pertsona horien sare sozialetako argitalpenak ikertu egingo ditu, ezkutuko publizitatea dagoen edo ez jakiteko. Iruzurrik atzemanez gero, 100.000 euro arteko isuna jaso dezakete.
6 Baina hori hemen eta Parisen ere gertatuko da, ala? Orokortuta dagoen praktika bat da. Bada, Europako Batasun osora zabalduko dute ikerketa.
7 Egiaztatzaile urdina duen oro da susmagarri, beraz? (Instagrameko argazkiei begira amaitu da bakarrizketa).
Diru hori gabe, Errusiako Banku Zentralak ezin izan dio errubloaren balioari eutsi —balioaren %25 galdu du euroarekiko—, baina hor jarraitzen du, izoztuta. Poloniak eta herrialde baltikoek besterik gabe diru hori hartzeko eskatu izan dute, baina nazioarteko legedia gehiegi ez bortxatzeko eskatzen duen ikuspuntu zuhurragoa nagusitu da.
Errusiari bahitutako diruaren bi heren, 196.600 milioi euro, Bruselan bertan daude, Euroclearren kontuetan. Munduko konpentsazio ganberarik handiena da Euroclear, eta haren ardura da finantza aktiboak (bonoak, akzioak, deribatuak…) gordetzea, haien arteko salerosketak bideratzea, eta ematen dituzten interesak jasotzea. Azken zeregin horrek beste bide bat ireki die EBko kideei: Errusiaren erreserbek sortutako mozkina edo haien zati handi bat bereganatzea. Argudiatzen dutenez, bahitu izan ez balira ez lukete interes handirik sortuko, eta, hortaz, zilegi daukate diru hori erabiltzea.
Baina horrek ere bere arriskuak dituela ohartarazi die Europako Banku Zentralak. Euroa arma gisa erabiltzea dakar, eta eragin dezake eurotan salerosten diren aktiboek erakargarritasuna galtzea. Hau da, beste banku zentral batzuek erabaki dezaketela eurotan dituzten aktiboak saltzea, eta, hortaz, euroa bera ahuldu. Guztira, atzerriko bankuek 2,2 bilioi euroren erreserbak dituzte eurogunean, eta haietako gehienen jabeek ez dute derrigorrez bat egiten EBk Ukrainako gerran duen ikuspuntuarekin.
Yellenen babesa
Horregatik, EBZk uste du euroguneak gutxienez G7ko taldearen babesa behar duela, haien dirutan baitaude atzerriko erreserba gutiz gehienak. Bide horretatik, urrats esanguratsuak izan dira azken egunotan, Janet Yellen AEBetako Altxorreko idazkariak babesa eman baitio. Nahikoa izan daiteke G7ko beste kideak —Erresuma Batua, Kanada eta Japonia— ere batzeko.
Agindua iritsi bitartean, Belgikak egin ditu etxeko lanak. Euroclearrek Errusiako aktiboekin egindako irabaziei —1.260 milioi, urtearen lehen erdian—, sozietate zerga ezarri die, eta horrekin aurten 600 milioi euro jasoko dituela iragarri du. Horrekin Ukrainarentzat armak erosteko eta laguntza humanitarioa emateko 1.700 milioi euroko funts bat hornituko duela iragarri du Alexander De Croo lehen ministroak.
Bada dirua, baina huskeria Ukrainaren beharrekin alderatuta. Laguntza finantzarioaren, humanitarioaren eta militarraren artean, EBko kideek 132.000 milioi eurorekin finantzatu dute Ukraina, eta beste 70.000 milioirekin AEBek. Ukraina berreraikitzea 410.000 milioi euro kostatuko dela kalkulatu dute, baina faktura hori handitu besterik ez da egingo gerra luzatzen bada. Eta itxura hori du.
Ekonomia da, segurtasun faltarekin batera, hauteskunde hauetako hizpide nagusia Argentinan. Nola ez; argentinarren gehiengoa gero eta pobreagoa da -%40ko pobrezia tasarekin-, urte arteko inflazio tasa %138ra iritsi da -%143ra elikagaietan-, pesoaren balioa amiltzen ari da, eta hor daude kanpo zor handia eta banku zentralaren erreserbetako zenbakiak gorriak.
Ikusi gehiago: ULTRAESKUINAREN EGIAZKO PROBA
Alegia, berriz ere krisian dela herrialdea. Aurrena pandemiak eta ondoren esportazioak oso gogor zigortu dituen lehorteak dardarka utzi dute Argentina lehendik ahuldua. Eta hauteskundeek ez dute lagundu egoera arintzen.
Javier Mileiren primarioetako garaipenak ziurgabetasuna areagotu egin du, eta gizona ez da gauzak baretzera etorri. Dolarizazioa nahi duenez, pesoaren aurka indar betez ibili da azken egunotan. «Excremento» (gorotza) deitzen dio Argentinako diruari, eta herritarrei pesorik ez aurrezteko aholkatu die. Halako adierazpenekin Milei ultraliberalak pesoaren balioa amildu duela salatu dute haren aurkariek, Sergio Massa Ekonomia ministro eta hautagai peronistak eta Elkarrekin Aldaketaren Alde alderdiko eskuineko hautagaiak, Patricia Bullrichek.
Mileirengatik izan edo ez, pesoak muga esanguratsua iritsi du aste honetan. Truke ofizialean, dolarrak 365 euro balio du, abuztuan primarioen ostean NDF Nazioarteko Diru Funtsak behartutako debaluazioaren ostean. Baina merkatu paralelo ez-ofizialetan 1.000 pesoko langa gainditu du.
Ezer baino gehiago, zenbaki sinbolikoa da, herritarren ezinegonaren zantzua, baita hauteskundeetako lehia estuaren inguruko kezken isla ere. Baina ondorio zuzena izan dezake prezioetan.
Edonola ere, hiperinflazioaren mamua astintzen jarraitzen dute hautagaiek, milatik gorako inflazioa ere izan duen herrialdean. Massak dio prezioen oraingo igoera Mileiren eta haren mezuak piztutako ezegonkortasunaren ondorioa dela. Mileik eta Bullrichek, berriz, Gobernuaren eta Ekonomia ministroaren politikei egozten diete inflazioa eutsiezina.
Bada beste norbait, Massaren politikek inflazioa areagotzen dutela uste duena: NDF bera. Primarioen ostean, hautagai peronistak zenbait neurri hartu zituen Ekonomia Ministeriotik, funtsean gastu publikoa handituz. Platita plana esaten dioten neurriak, besteak beste, langileentzako eta pentsiodunentzako laguntza ekonomikoak jasotzen ditu, eta mugak ezarri dizkie prezio batzuei oinarrizko elikagaietan, erregaietan edota sendagaietan.
NDFren itzala
Massaren arabera, laguntza horiek ezinbesteko dira herritarrak inflaziotik babesteko. Haren aurkariek, ordea, neurri populistak direla salatu dute, hauteskundeei begirakoak. NDFk, berriz, uste du «herrialdeak dituen zailtasun makroekonomikoak handitzen» dituela, eta aurrerago herrialdean «konpentsazio ekintzak» beharko direla. Zeharka, NDFk iradoki du Massak erakundearekin adostutakoa ez duela bete.
Ez da lehen aldia Argentinak NDFren baldintzak betetzen ez dituena azkenaldian, eta, hala ere, erakundeak 7.500 milioi dolar utzi zizkion abuztu bukaeran. Hori bai, ondoren etorri zen platita plana. Aste honetan bertan, NDFk berriz ere «konpromisoak betetzera» dei egin dio Argentinako Gobernuari.
Ikusi gehiago: «Mileiren boto emaileek zera nahi dute, kirchneristek nahi ez duten guzia»
Betebeharreko konpromiso horien jatorrian Maurio Macri eskuindarraren gobernuari (2018-2019) emandako 56.000 milioi dolarreko kreditua dago -erakundeak sekula emandako handiena-. Hamabost urte ziren NDFren programarik ez zela Argentinan -2001eko krisian Funtsaren irudiak kolpe latza hartu zuen herrialdean-. Eta zenbait gobernu peronistaren ostean, ustez gauzak aldatzeko asmoz zetorren Macri, baina haren austeritate politikek ez zuten ibilbide luzerik izan. Alberto Fernandez peronista jarri zen presidente, eta bere zamen artean izan du NDFri itzuliko beharreko 44.000 milioi dolarreko zorra.
Geopolitika
Beste aldean, ordea, Funtsa ez dago zorrotzegi jartzeko moduan ere. Erakundeak emandako kreditu guztien %30 hartzen du Argentinaren zorrak. Saharaz hegoaldeko Afrikako herrialde guztien zorrak baino gehiago.
Dena den, menpekotasun hori baino gehiago, arrazoi geopolitikoak ere kontuan hartu behar ditu NDFk. Tartean daudelako AEBen interesak. Estatubatuarrenak dira, alde handiz, boto gehienak NDFko Gobernadoreen Kontseiluan, eta gaur egun Txina dela AEBen kezka handiena, Latinoamerikak eta, besteak beste, Argentinak badute bere garrantzia lehia horretan.
Izan ere, herrialdeak estutu egin ditu loturak Txinarekin. Horren adibide, ekainean Massak NDFren zorraren zati bat kitatzeko dirua Txinatik lortu zuela, truke lerro baten bidez. Jakina, horrek ez du poztu Washington. Argentina Txinara hurbiltzeko beste mugimendu bat da ere BRICSekoa. Abuztu bukaeran zabaldu zioten Argentinari elkarteko atea, baina ikusteko dago herrialdea taldera gehituko den ala ez.
Hori ere, neurri batean, hauteskunde hauen mende dago, Bullrichek eta Mileik esan baitute ez dutela Argentina BRICSn sartzeko asmorik. Horretan, Milei, nola ez, kategorikoagoa da, eta Txinarekin harreman guztiak etengo dituela iragarri du.
Horiei guztiei begira, zer egingo du NDFk hauteskundeak pasatzen direnean? Printzipioz, azaroan berrikusi behar du programa, baina bigarren itzuli bat badago, egoera argitu arte itxaron beharko du? Hala ere, zalantza gutxi, NDFren hurrengo zor programa batek zer ekarriko lukeen Argentinara: erreformak eta austeritate neurriak.
Eta ez da NDF soilik. Zer egingo lukete hautagaiek irabaziko balute? Mileik motozerra iragarri du gastu publikoarentzat, Bullrichek ere murrizketak aurreikusi ditu, eta Massak oso zaila izango luke platita plana neurriari luzaroan eustea. Hauteskundeen ostean, Argentinak krisian jarraituko du.
Langabezia erregistratuaren datuetan ez bezala, lan merkatuari buruzko inkestetan ez da alde handirik gizonen eta emakumeen artean. Lanbiden eta Nafar Lansaren langabe gisa erregistratuta daudenen ia %58 emakumeak dira; Eustatek, kontrara, gizon langabe gehiago zenbatu ditu (40.000) emakumeak baino (38.900). Langabezia tasa pixka bat handiagoa da emakumeen artean (%7,7) gizonen artean baino (%7,3), azken horietan biztanle aktiboak gehiago direlako.
Lurraldeen artean, Gipuzkoak du langabezia tasarik txikiena (%6,3), eta ondoren datoz Araba (%7,8) eta Bizkaia (%8,1). Joera hori antzematen da hiriburuetan ere: Donostiak %6,5eko tasa du; Gasteizek, %8,5; eta Bilbok, %8,8.
Gazteen artean, %16,3
Adinak aurrera egin ahala txikitu egiten da langabezia tasa: 16 eta 24 urte bitartekoen %16,3 daude lanik gabe, eta %8,6 dira 25-44 adin tartean, eta %5,7, berriz, 45 urtetik gorakoetan.
Herritartasuna ere faktore garrantzitsua da: espainiar herritartasuna dutenen %6,1 daude lanik gabe, eta espainiar herritartasuna ez dutenen %19,7.
Lana dutenen kopurua etengabe igotzen ari dela nabarmendu du Eustatek. 2023ko hirugarren hilekoan 975.900 ziren, bigarrenean baino 4.300 gehiago, eta iazko hirugarrenean baino 8.400 gehiago. Eustatek ez du halako kopururik neurtu 2008. urteaz geroztik.
Okupatuen %52 dira gizonak, eta %48 emakumeak. Zerbitzuetan aritzen dira %73,4, eta industrian, berriz, %19,9. Eraikuntzan %5,8 dira, eta lehen sektorean, %0,8 baizik ez.
Langileen %82,3 dira soldatapekoak, eta horietatik %77,9k dute lan kontratu mugagabe bat. Aldi baterako kontratu batekin edo kontraturik gabe aritzen dira beste 177.600 langile (%22,1). Azken urteetan gutxitu egin da aldi baterako kontratua dutenen kopurua; 2019ko hirugarren hilekoan, esaterako, 243.600 ziren, orduko soldatapekoen %30,9. Hau da, lau urtean ia bederatzi puntu jaitsi dela haien kopurua.
Hori bai, emakumeek lan prekaritate handiagoa jasaten dute: haien artean %24,9k dute aldi baterako kontratua; gizonen artean, %18,1ek.
Asteazkenean, beharginen lan baldintzek eta zerbitzu publikoek okerrera egin dutela salatuko dute, eta erakunde guztiak jarriko dituzte jopuntuan: Eusko Jaurlaritza, hiru foru aldundiak, Eudel eta Espainiako Gobernua. Baina fokua, bereziki, Jaurlaritzara begira egongo da.
Dimentsio politikoa hartu du mobilizazioak. Iñigo Urkullu lehendakariak EH Bilduri egotzi dio udazken beroa bultzatzea, «hauteskundeei begirako estrategia gisa», ELAren eta LABen babesarekin. Haren esanetan, egungo egoera ekonomikoa ez dator bat haiek marrazten ari diren irudi «katastrofikoarekin», eta protestek «errealitate faltsu bat hauspotzeko helburua» dutela dio. Antzeko mezuak eman dituzte gainerako sailburuek. Alderdi sozialistakoak, halere, ez dira eztabaidan oso modu agerikoan sartu. Idoia Mendia Lan eta Enplegukoak sindikatuei esan die aldarrikapenak negoziazio mahaietara eramateko.
Hain justu, urriaren 10ean bildu zen EAEko Mahai Orokorra, baina ez zen akordiorik egon. Eta sindikatuek erakundeei Lan Harremanen Kontseiluan asteon deitutako bilerara soilik Madrilgo gobernuko ordezkaria azaldu zen. «Lotsagarria izan da. Gu beraiek deitutako bilerara azaldu ginen; haiek guk deitutakora, aldiz, ez. Gainera, Mahai Orokorrean planteatu genizkien kontu guztiei Jaurlaritzak betiko aitzakiarekin erantzun zigun: ‘Madrilek ez digu uzten’. Ezer aldatzeko borondaterik ez dute, eta hori da larriena», azpimarratu du LABeko negoziazio kolektiboko idazkari Xabier Ugartemendiak.
Momentu «egokia»
Kezkak eta kexak aspalditik datoz, gutxienez 2009ko krisitik. ELAko zerbitzu publikoetako federazioko idazkari Igor Eizagirrek gogorarazi duenez, Mahai Orokorrean ez da lan hitzarmen bat bera ere sinatu ordutik, hezkuntzako azkena, berriz, 2010ekoa da, Osakidetzakoa 2007-2009koa, eta udaletakoa 2008-2010ekoa. «Guk erakunde guztiak interpelatzen ditugu: Jaurlaritza, aldundiak eta udalak», azpimarratu du ELAko kideak.
Sindikatuek uste dute horretarako «garai egokia» dela. «Orain, aurrekontuak eztabaidatuko dituzte erakunde guztietan. Gainera, inbestidura negoziatzen ari dira Madrilen. Hemengo alderdiei eskatzen diegu enplegu publikoari buruzko eztabaida lehen mailan jartzeko. Hori da autogobernua defendatzea». Azaldu du Eizagirrek. Horri ñabardura bat gehitu dio Ugartemendiak. «Grebara deitu dugunok hauteskundeei buruz ez dugu ezer aipatu; Urkulluk egin du hori».
LABeko ordezkariak gogoratu duenez, sektore publikoan gatazka asko izan dira azken urteotan, eta Osakidetzan eta hezkuntzan izandakoak azpimarratu ditu. Gaineratu duenez, orain borroka horiei «jarraipena eta aterki orokor bat» ematea da haien helburua. «Gure erakundeei nahikoa dela esateko ordua da. Negoziatzeko garaia dela esateko; gure lan baldintzak berton ezarri nahi ditugula esateko. Zerbitzu publikoak indartzeko».
Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan, CCOO, ESK eta sindikatu sektorial batzuek —hezkuntzako Steilas eta osasun arloko SATSE bat datoz diagnostiko horrekin, eta haiek ere bat egin dute deialdiarekin. «Gure aldetik, ez dago higadura estrategiarik, ez kanpaina antolaturik, ez ekintza batasunik. Gu ez gara susmagarriak inoren estrategia babesteaz. Baina agerikoa da administrazio publikoan, oro har, egoerak okerrera egin duela, eta horren defentsan aterako gara kalera», azpimarratu du CCOOk.
Pribatizaziorako joera
Sindikatuen eskaera nagusietako bat da sektore publikoko pribatizazioak amaitzea. Izagirreren arabera, 100.000 langile inguru daude azpikontratatuta, «eta zainketen sektorearen %90 pribatizatuta dago jada». «Zerbitzuak azpikontratatzeko joera gero eta zabalduago dago administrazio osoan».
Horrekin batera, sindikatuek pribatizazio gehiago ez gauzatzeko konpromisoa eskatu diete erakundeei, eta dagoeneko pribatizatuta dauden zerbitzuak publifikatzeko planak adosteko, lantaldeen subrogazioa bermatuz.
Sindikatuen kritikei erantzunez, Jaurlaritzak esan du gizarte politiketara gero eta diru gehiago bideratzen duela. Hala berretsi du Pedro Azpiazu Ekonomia sailburuak aste honetan, baina, Eizagirreren arabera, hori ez da egia. Barne Produktu Gordina erreferentzia moduan hartuz gero, osasunean azken urtean %5,73tik %5,19ra murriztu da gastua, eta %3,98tik % 3,82ra hezkuntzan. Azpimarratu du Europan batezbestekoa %8 eta %5 dela hurrenez hurren, eta Espainian %7,6 eta %4,6.
Halaber, ELAko kideak gogoratu du EAEn enplegu publikoak direla Gizarte Segurantzako afiliatu guztien %15, eta Europan %20tik gora dela eta Espainian %17.
Beste eskaera batzuk ere badituzte sindikatuek: lan kargak arintzea eta asteko 32 ordura hurbiltzeko lanaldi murrizketak negoziatzea, eta langile publikoen osasuna bermatzeko neurri zehatzak. Horrekin batera, «berdintasun plan eraginkorrak» eskatu dituzte eta administrazioaren «benetako euskalduntzea» bermatuko dituzten neurriak.
Dirua badago??
Baina eskaera nagusia langileen poltsikoarekin dauka zerikusia. Sindikatuek onartzen dute soldatak eta beste lan baldintza batzuk —eszedentziak, kontziliazio neurriak…— hobeak direla publikoan pribatuan baino, baina ohartarazi dute erosteko ahalmenaren galera handiagoa izaten ari dela.
2010etik soldatak %10 igo dizkiete langile publikoei, baina, sindikatuen arabera, %20ko galera metatua izan dute. Aurten, %3koa izango da igoera, %3,5era iristeko aukerarekin, baina orain arte batez besteko inflazioa %3,9koa izaten ari da. Igoera hori, gainera, sektore pribatuko lan hitzarmen gehienetan adosten ari dena baino txikiagoa da.
Sindikatuek %10ekoa eskatu dute aurten eta hurrengo urtean aplikatzeko. Gainerako «zorrari» dagokionez, hori aitortzea nahi dute, eta berreskuratzeko plan bat eta epe batzuk adostea. Uste dute egingarria dela. Egungo egoeran halako igoera bat eskatzea «errealitatek kanpo» dagoela dioten kritikei erantzunez, honako hau erantzun du Ugartemendiak. «Hemen erreala zera da: %20ko galera egon dela. Eta ogasunen diru bilketa inoiz baino handiagoa izaten ari dela. Dirua badago ertzainei soldatak igotzeko, adibidez, baina besteontzat beti daude arazoak eta trabak. Gainera, Jaurlaritzak ez digu esan ezinezkoa denik. Esan digu Madrilek ez diola uzten».
Hain zuzen ere, urriaren 10eko Mahai Orokorrean, Jaurlaritzak berretsi zuen ez duela «maniobrarako tarterik», 2009tik indarrean dagoen oinarrizko araudiagatik, baina sindikatuek diote «aitzakia» bat baino ez dela hori. Eizagirrek Espainiako Auzitegi Konstituzionalaren jurisprudentzia gogoratu du: horren arabera, «salbuespena» litzateke Madrilen esku hartzea, soilik krisi garaietan egin ahal izango luke. «Egoera normalizatu batean guk daukagu eskumena, eta hala esaten du [autonomia] estatutuak ere. Gure enplegu publikoa eta gure soldatak Madrilek erabakitzea erabaki politiko bat da, beraz. Eta Madrilek erabaki horiek hartzea onartzen ari dira hemengo alderdiak. EAJk eta EH Bilduk Madrilgo aritmetika politikoa erabil dezakete gure enpleguaren beharrak guk erabakitzeko. Eta aukera dute orain, inbestidurarekin eta aurrekontuen negoziazioekin».
Dena den, Jaurlaritzak bereari eusten dio, eta nabarmendu du EAEn langile publikoen soldatak hobeak direla Espainian baino. Sindikatuek gogoratu dutenez, iraganean egindako akordioen emaitza da hori. «Lehen bazuten horretarako borondatea; orain, ez. Jaurlaritzak enpresei eskatzen die soldatak hemengo errealitatera egokitzeko, baina berak bere langileekin ez du halakorik egin nahi», azaldu du Ugartemendiak.
Madrilen aitzakia
Azken hamarkadan, sektore publikoan pribatuan baino gehiago handitu da langileen kopurua —%26 publikoan eta %13 pribatuan—, eta gaur egun 152.000 inguru daude. Dena den, gehienak aldi baterako kontratazioak dira. Sindikatuen arabera, %49, «sektore pribatukoa halako hiru».
Azken urtean lanpostuak egonkortzeko lan eskaintza publikoak egin dira, baina, haien iritzian, ez dira aski arazoari aurre egiteko. Prozesu horien helburua da %8ra murriztea behin-behinekotasuna, Espainiako Gobernuak Iceta legean ezarri bezala. Irailean, Urkulluk esan zuen 10.700 lanpostu egonkortuko direla prozesu horien bidez, baina sindikatuei ez zaizkie kontuak ateratzen.
Eizagirrek gogorarazi duenez, 47.570 behin-behineko daude, ia 20.000 zortzi urte baino gehiago. Urkulluren kopuruak kontuan hartuz gero, Osakidetzako lantaldearen %85 egonkortze prozesutik kanpo geratuko litzateke, hezkuntzan %69, administrazio orokorrean %20 eta justizian %80. Guztira, batez beste, %72. «Osakidetzan bakarrik 18.000 behin-behineko daude. Behin-behinekotasuna ez da %25-30etik jaitsiko», zehaztu du Ugartemendiak.
Badago, halaber, sindikatuak aspaldi honetan mahai gainean jartzen ari diren beste eskaera bat: erretiroagatik hutsik geratzen diren lanpostuen ordezkapenak. Kasu horietan ere, 2010az geroztik, Espainiako Gobernuak esaten du zein postu ordezkatu behar diren eta, gehiago behar izanez gero, zenbat. Ordezkapenik ez dela egiten salatu dute sindikatuek. «Zergatik erabaki behar du Madrilek zenbat irakasle edo mediku izan behar ditugun hemen?», galdetu du Eizagirrek. Eta soldaten auziarekin bezala, «Euskal Herriko alderdiei» eskatu die gai ere hori mahai gainean jartzeko aurrekontuen eta Pedro Sanchezen inbestidurarako negoziazioetan. Horrekin bat dator Ugartemendia: «Borondate kontua da. Egongo balitz, Madrilek ezartzen dituen debeku edo murrizketak gainditzeko aukera legoke».