Inbertitzaileen arreta Estatu Batuetan dago oraindik ere, eta horrek markatuko du berriz ere merkatuen norabidea gaurko egunean, erreferentzia makroekonomiko garrantzitsuak argitaratuta, hala nola lehen hiruhilekoko BPGaren berrikuspena.

Bolada eta garai onean iritsi dira Bera Bera eta Elx ligako finalera. Bada, partida kaskarra egin du Herrialde Katalanetako taldeak, eta txukuna Donostiakoak. Beraz, uste baino errazago irabazi du finaleko aurreneko partida, Gaskan: 28-19. Emozio gutxiko lehia izan da. Jokalariek partida guztietan izaten dute presioa, baina are gehiago finaletan. Hori kudeatzea funtsezkoa da ondo aritzeko. Bada, eragina izan du partida hasieran. Lehen zatian hamar baloi galdu ditu Bera Berak, eta hamabi Elxek. Hobeto kantxaratu da, halere, Donostiako taldea. Pare bat kontraerasotan asmatu du, eta 2-0 aurretik jarri da markagailuan. Defentsan sendo hasi da, gainera. Elx, berriz, ezinean aritu da erasoan, kamuts. Baloi asko galdu ditu, eta behin eta berriz egin du topo Lucia Prades atezainarekin. Meritu handiko geldiketak egin ditu. Donostiarrek, baina, ez dute hori aprobetxatu, eta ez dute lortu abantaila handitzea. Kontrara, aurkariaren ezinaz kutsatu dira minutuak aurrera egin ahala. Jokaldiak amaitzeko gehiegizko presa izan dute bi taldeek. Hamaseigarren minutuan, 5-4 aurretik zirela, partida eten du Imanol Alvarez Bera Berako entrenatzaileak, ikusten zuenarekin kontent ez: «Defentsan oso ondo ari gara lanean, baina, erasoan, bost gol eta baloi galtze asko daramatzagu». Zuzenketek balio izan diete donostiarrei, eta bueltan asmatu dute: bi alditan zulatu du sarea Maitane Etxeberriak, eta behin Marie Louisek, markagailuan aldea zabaltzeko. Hala, pixkanaka erosoago aritu da Bera Bera. Atsedenaldira 13-9 joan dira. Emaitza ez zen txarra, eta azken minutuetan egindako jokoa ere ez. Bada, bigarren zatian horri eutsi diote. Atean horma sendoa eraiki du Pradesek, eta Elxek ez du jakin nola hautsi. Herrialde Katalanetako taldeak bosgarren minutua beteta zela sartu du aurreneko gola, hamargarrena. Bera Berak, berriz, jokoa bizitu du, eta zaleak gozarazi. Behetik gora eginda, jokalariak finago aritu dira bigarren zatian, eta garaipena bideratuta utzi nahi izan dute ahal bezain laster. Hutsegiteak atzean utzi, eta golak bat bestearen atzetik sartu dituzte. 45. minuturako hautsita zuten partida (21-12), eta, panorama ikusita, lan erdiak eginda. Espero baino errazago aritu dira Imanol Alvarezek zuzendutakoak. Nicol Morales atezaina izan da Elxeko onena, baina taldekideek ez diote asko lagundu. Ez aurrean, ez atzean. Sasoi honetan sendo aritu dira, baina oso bigun gaur. Bukaerara arte, joera horixe izan du partidak. Azkenean, 28-19 bukatu da. Elkarri lepotik helduta eta saltoka ospatu dute garaipena Bera Berako jokalariek. Urrats erabakigarria falta Lehen urratsa egin du Bera Berak, baina bigarrena falta zaio, erabakigarria; eta, beraz, garrantzitsuena. Larunbatean jokatuko du bigarren partida, Elxen (18:00). Eta, beste bat behar izanez gero, Donostian neurtuko dituzte indarrak, ekainaren 5ean. Beste garaipen bat baino ez dute behar gipuzkoarrek titulua irabazteko. Lortuz gero, gainera, denboraldia biribilduko dute: Iberiar Superkopa eta Espainiako Kopa irabazi dituzte dagoeneko, eta Europan ere distiratsu ibili dira —lauko finalerako sailkatzear egon dira—. Ez dute nahi, inolaz ere, aho zapore gozo hori azken unean mikaztea. Eta agur goxoa eman nahi diete Alba Menendez eta Esther Arrojeria kapitainei ere. Horretarako, hasitakoa bukatzea baino ez zaie falta. Esku-eskura dute: Elxen edo Donostian irabazi, eta kito. Halere, badakite, ziurrenik, Gaskakoa baino zailagoa izango dela bigarren garaipena eskuratzea.

Txupinazoa jaurtitzeko gutxi falta da, eta bost hautagai lortu dute Sanferminetako Mahaiaren babesa: AFAN Alzheimerra eta bestelako dementziak dituztenen eta haien senideen Nafarroako elkartea, Iruñeko Gaiteroen Elkartea, Nafarroako Yala, Juan Jose Martinena eta Alberto Gurrea. Txupinazoa botatzeko zazpi hautagaitza aurkeztu dira aurten. Horietako bat, Ezkirozko (Nafarroa) BSHko langileena, Balorazio Batzorde Teknikoak deuseztatu du, ezin baita aurkeztu ordezkari, erakunde edo talde «politiko, sindikal, enpresarial edo erlijiosorik». Gaur arratsaldean, Sanferminetako Mahai Orokorrean 21 erakundek bozkatu dute onartutako sei proposamenen artean, eta horietako erakunde bakoitzak gehienez 15 puntu banatu ditu: bost lehen aukerarentzat, lau bigarrenarentzat, hiru hirugarrenarentzat, bi laugarrenarentzat eta bat bosgarrenarentzat. Zenbaketa egin ondoren, seigarren aukera alde batera utzi da, bakarrik bost hautagai izan daitezke eta. AFANen hautagaitza Gurutze Gorriak, Cermin elkarteak eta Duguna Iruñeko udal dantza taldeak proposatu dute, eta 68 puntu lortu ditu osotara. Bigarrena Iruñeko Gaiteroen Elkartea izan da, 61 puntu bilduta, eta Iruñeko erraldoi eta buruhandien elkarteak proposatu du. Alberto Gurrea jotari eta ile apaintzailea Amudisnak proposatu du, eta 42 puntu lortu ditu; Juan Jose Martinena historialaria, berriz, Iruñeko sanferminetako La Escalerica peñak proposatu du, eta 41 puntu batu ditu; Nafarroako Yala Iruñeko Peñen Federazioak proposatu du, eta 37 puntu lortu ditu. Aukeratzeko garaia Sanferminetako Mahai Orokorraren bozketaren ondoren, herritarren txanda iritsi da. Aurtengo suziria nork piztuko duen aukeratzeko bozketa ekainaren 2an hasiko da, eta herritarrek ekainaren 13ra arte izango dute aukeratzeko. Urtero bezala, 16 urtetik gorakoek bakarrik eman dezakete botoa, eta ezinbestekoa izango da Iruñean erroldatuta egotea. Botoa emateko hiru aukera daude: 010 – 948 420 100 telefonoaren bidez, www.pamplona.es webgunean, edo aurrez aurre, Civivox zentroetan jarriko diren hautetsontzietan.

Valogreene Paper enpresak Bergaran (Gipuzkoa) planta bat ezartzeko jaso zuen ingurumen baimen integratua baliogabe utzi du EAEko Auzitegi Nagusiak. Ondorioz, kareharrizko materialak ekoizteko plantaren proiektuari bidea itxi diote auzitegiek. Bergarako Udalak eman du epaiaren berri, ohar labur baten bidez. Udalak nabarmendu du auzitegiak arrazoia eman diola, epaiak baieztatu baitu Eusko Jaurlaritzako Ekonomiaren Garapen, Jasangarritasun eta Ingurumen Sailak Valogreene Paperi eman zion baimena legez kontrakoa dela. Azaldu duenez, epaiak zuzenbidearen kontrakotzat jotzen ditu Eusko Jaurlaritzaren hurrengo bi erabakiak: batetik, proiektuaren ingurumen eraginari buruzko aldeko adierazpena eta ingurumen baimen integratua onartzen zizkion ebazpena, eta, bestetik, ebazpen horren aurka gora jotzeko errekurtsoak ezesten zituen erabakia. Jaurlaritzak Valogreene enpresari ingurumen baimena aitortu izanari helegitea aurkeztu zioten Bergarako Udalak, Ekologistak Martxan taldeak eta Bergarako bi bizilagunek. Laurek ireki zuten administrazioarekiko auzi prozesu bat, gobernuak errekurtsoak baztertu ostean, eta auzi horri erantzun dio orain EAEko Auzitegi Nagusiaren epaiak. Valogreene enpresaren ingurumen baimen integratua indargabetzeaz gain, epaiak jaso du Eusko Jaurlaritzari dagokiola auziko kostuak ordaintzea. Oharrean, epaia «oso positibotzat» jo du udalak, «zalantzan jarri baititu Eusko Jaurlaritzak ingurumen baimen bateratua emateko orduan jarraitu dituen prozedurak». Sententziaren aurkako kasazio helegite bat aurkezteko aukera izango du Eusko Jaurlaritzak, Espainiako Auzitegi Gorenean. 30 eguneko epea izango du horretarako. Hala egingo ez balu, irmoa izango litzateke epaia. Aurreratu duenez, Bergarako alkate Gorka Artolak auziaren gaineko balorazio sakonago bat egingo du bihar, prentsa agerraldi batean, gobernu taldeko kideekin eta kasua eraman duen abokatuarekin batera. BERRIAk egiaztatu duenez, auzitegiak Valogreeneren ingurumen baimena legez kontrakotzat jotzeko azaldu dituen arrazoietako bat honako hau da: Jaurlaritzaren ingurumen eraginari buruzko adierazpenak ez duela aztertu zein beste kokapen posible egon daitezkeen halako instalazio bat hartzeko. Bestalde, epaian ohartarazi dute proiektuaren jarduera ezin daitekeela mineral industriakotzat jo, eta papergintza sektorearen hondakinen balorizazio gisa sailkatu behar dela. Gainera, nabarmendu du Jaurlaritzak ez zuela kontuan hartu Bergarako Udalak eman zuen hirigintza txostena, proiektuaren kontrakoa zena. Epaiaren arabera, gobernuak ezin zion txosten horri ez entzunarena egin. Proiektuan aldaketak Valogreenek industriarako karga mineralak modu ekologikoan ekoizteko planta bat eraikitzeko proiektua aurkeztu zion udalari, 2021eko ekainean. Egitasmoaren txostenak jasotzen zuenez, instalazio horrek paper industriaren hondakinak deuseztatuko zituen pirolisiaren eta errekuntzaren bitartez. Zaldibarko zabortegiaren amiltzeak hondakin horiek kudeatzeko utzi zuen beharra bete nahi zuten modu horretan —zabortegia 2020ko otsailean amildu zen—. Udalak begi onez ikusi zuen egitasmoa, eta hura garatzeko baimena eman zion enpresari, uztailean. Atzera egin zuen, baina, hilabete gutxira. Bergarako Udalak 2021eko azaroan iragarri zuen bertan behera utzi zuela Valogreene Paper-i behin-behinean eman zion baimena. Gorka Artola alkateak argudiatu zuen enpresak udalari aurkeztu zizkion jarduerak ez zetozela bat ingurumen baimen integratua lortzeko Eusko Jaurlaritzan egin zuen eskariarekin. Beraz, enpresari eskatu zion berriz ere aurkezteko garatu nahi zituen jarduerei buruzko txostena, udalak baimena eman ala ez azter zezan. Enpresak ez zuen bestelako dokumentaziorik aurkeztu udalean, eta Bergarako Udalak 2022ko otsailean ebatzi zuen proiektua ez zetorrela bat herriko hirigintza planarekin. Hala ere, Eusko Jaurlaritzak ingurumen eraginari buruzko aldeko adierazpena eman zion egitasmoari, 2022ko apirilean, eta ingurumen baimen integratua aitortu zion ebazpen berean. Gaur egun Jaurlaritzako Elikadura, Landa Garapena, Nekazaritza eta Arrantza sailburu den Amaia Barredok sinatu zuen baimena —Ingurumen Jasangarritasuneko sailburuorde zen orduan—. Barredo prebarikazio delitu batekin lotu zezaketen zantzuak ikusi zituen fiskaltzak, Ekologistak Martxan taldearen informazio batzuk aintzat hartuta, baina EAEko Auzitegi Nagusiak auzia artxibatu zuen joan den otsailean, ikerketarik agindu gabe. Gauza bera egin zuen martxoan, Javier Agirre Orcajo Ingurumen zuzendari ohiarekin. Orain, Auzitegi Nagusiaren azken epaiak bertan behera utzi du Valogreenek proiektuarekin aurrera jarraitzeko behar duen ingurumen baimen integratua, eta, beraz, eten egin du, oraingoz behintzat, kareharrizko materialak ekoizteko plantaren egitasmoa. Halaber, epaiak ezbaian jarri du Eusko Jaurlaritzaren jokabidea, haren ebazpenak zuzenbidearen kontrakotzat jo dituen heinean.

Ekainaren 9tik 15era egunean hiru orduko geldialdiak egingo dituzte.

Adegik “larrialdi industrialaz” ohartarazi du eta eragile politikoei lehiakortasuna bultzatzeko eskatu die. Industria enpresen eskaera zorroa ahul mantentzen da eta sektore horretan enplegu sorrera gelditu egin da, Gipzukoako enpresa elkartearen arabera.

Europar Batzordetik esan dute ez dutela arrazoirik ikusten Espainiako Gobernuak erosketa eskaintza blokeatzeko edo atzera botatzeko.

Carlos Cuerpo Ekonomia ministroak azaldu duenez Ministroen Kontseiluari helarazi dio erabakia hartzeko eskumena “interes orokorreko arrazoiak” medio. Gobernuak hilabeteko epea izango du erabakiren bat hartzeko.

Kaosa nagusitu da Rafahn (Gaza), laguntza humanitarioa banatzeko gune batera milaka palestinar oldean sartu, eta Israelgo soldaduek tiro egin ostean. Nazioarteko hedabideen arabera, palestinarrek hesiak hautsi dituzte, eta pilaketak izan dira. Horiek sakabanatzeko, Israelgo soldaduek tiro egin dute; armadaren arabera, «ohartarazpen tiroak» izan dira. Eta laguntzaren bila joan direnak korrika irten dira. Gutxienez hiru pertsona zauritu dira, AP Associated Press AEBetako berri agentziaren arabera. Atzo hasi zen zerrendan laguntza humanitarioa banatzen Gaza Humanitarian Foundation (Gazako Fundazio Humanitarioa) erakundea. Israelek martxoaren 2tik galarazia zuen laguntza humanitarioa sartzea, eta, horren aurretik, NBE Nazio Batuen Erakundeak eta gobernuz kanpoko erakundeek banatzen zuten laguntza humanitarioa Gazan. Aurreko astelehenean, Tel Avivek bertan behera utzi zuen blokeoa, baina Gaza Humanitarian Foundationen esku utzi zuen laguntza banatzeko ardura. Erakunde horrek Israelen eta AEB Ameriketako Estatu Batuen babesa du, eta AEBetako militar ohiek eta segurtasun enpresa pribatuek osatzen dute. Hiru hilabeteko blokeoak are eta gehiago larriagotu du gosetea Gazan. Laguntza humanitarioa banatzen hasi berritan, milaka herritar joan dira banaketa guneetara. Gaza Humanitarian Foundationek bi gune ezarri ditu, eta, ohar batean adierazi duenez, horietako bat itxi egin behar izan dute jende gehiegi joan delako. Halere, erakundeak esan du berriz ere hasi direla laguntza ematen, eta guztira 462.000 otordu banatu dituztela. Israelgo armadak esan duenez, «kontrola berrezarri» dute pilaketak izan diren gunean. NBErentzat ez da egokia Gaza Humanitarian Foundation erakundea arduratzea laguntza humanitarioa banatzeaz. Stephane Dujarric NBEko idazkari nagusiaren bozeramaileak gaur salatu du erakunde horrek ez dituela betetzen «independentzia eta inpartzialtasun printzipioak», eta, horrez gain, gaurko gertakariak gaitzetsi ditu: «Ikusitako irudiak lazgarriak dira». Bestalde, Gazako Gobernuak —Hamasen menpe dago— ohar batean gezurtatu du Hamaseko kideek laguntza humanitarioaren banaketa oztopatu izana. Izan ere, Gaza Humanitarian Foundationen beste ohar batean, talde islamistari egotzi dio banaketa blokeatzea. Gazako Gobernuaren arabera, erakunde horren kudeaketa txarraren ondorio izan da kaosa.

Aste hasiera beltza izan da Euskal Herrian, lehenengo bi egunetan hiru langile hil baitira. Azkenengoa gaur, Amurrion, Araban, Tubos Reunidos enpresan. Horren ostean, Eusko Jaurlaritzako Segurtasun Sailak baieztatu du astelehenean beste bat hil zela, Atxondon (Bizkaia), abiadura handiko trenaren lanetan ari zela. Eta atzo jakin zen Andosillan beste batek galdu zuela bizia, elikadura enpresa batean. Toki garai batetik erorita hil da Tubos Reunidoseko behargina, Ertzaintzak baieztatu duenez. 12:40an jaso dute deia. LAB sindikatuak adierazi duenez, beharginak azpikontratatutako enpresa batentzat egiten zuen lan. Ez dute informazio gehiago zabaldu ezbeharraren inguruan, eta Osalanek ikerketa abiatu du. AHTko lanetan hildakoari dagokionez, astelehenean izan zuen ezbeharra, baina gaur eman dute horren berri. LABek azaldu duenez, pieza bat gainera erori eta zauri larriak eragin zizkion; «odolustuta» hil zen. Sindikatuaren arabera, 49 urte zituen, eta A.H.G. ziren haren inizialak. Abiadura handiko treneko lanak egiteko azpikontratutako enpresa batentzat aritzen zen, Conprovialentzat. Segurtasun Sailak azaldu duenez, ezbeharra astelehen arratsaldean gertatu zen. Larrialdi zerbitzuak hara joan ziren, eta Galdakaoko ospitalera eraman zuten, baina ezin izan zuten ezer egin behargina bizirik iraunarazteko. Osalanek ikerketa bat abiatu du zer gertatu den argitzeko. Hamahirugarrena AHTaren obretan AHT Gelditu taldearen arabera, atzokoa kontuan hartuta gutxienez hamalau lagun hil dira abiadura handiko trenaren obretan. Otsailean Iruñean egindako manifestazio batean ere salatuak zituzten lan heriotza horiek. Lan horretan ari diren beharginen baldintzak txarretsi zituzten: besteak beste, lanaldi amaigabeak, lan egiteko ekipamendu egokirik ez izatea, eta lan ikuskatzaileen «arduragabekeria». Nabarmendu zuten langile horiek «esklaboen» pare ari direla. LABen zenbaketaren arabera, 23 langile hil dira aurten Euskal Herrian. Astelehenean beste heriotza baten berri eman zuten. Andosillako (Nafarroa) elikagai enpresa batean igeltsero ari zen bati karga gainera erori zitzaion, eta hil egin zen. 50 urte zituen, eta Calahorran bizi zen (Errioxa, Espainia). LABen ustez, lan istripu horiek guztiak eragotz zitezkeen, prebentzio neurriak «behar bezala kudeatu, integratu eta aplikatu» izan balira. «Arazoa da patronalak ez duela betetzen laneko segurtasunari eta osasunari buruzko araudia, lan kostuak merkatzeko». Administrazioaren «konplizitatea» salatu du. Antzera mintzatu dira gainerako sindikatuak. ELAk nabarmendu lan baldintzak «urtetik urtera» gero eta okerragoak direla, «enpresak etekinak lehenesten ari direlako langileon segurtasunaren eta osasunaren gainetik». CCOOk salatu du azken urteetan «izugarri» handitu direla azpikontratatutako langileen heriotzak.