Ekainaren 25etik aurrera eskatu ahal izango dira ibilgailu elektrikoentzako 7000 eurorainoko laguntzak. Eusko Jaurlaritzak Moves III 2025 plana martxan jarriko du, 14,9 milioi eurorekin, mugikortasun elektrikoa sustatzeko eta autoak eta birkarga-puntuak erosteko diru-laguntzak emateko.

Euskadik Estatuko bigarren soldata-kosturik altuena izan du urteko lehen hiruhilekoan. Euskadin, soldaten kostua 2.543,50 eurokoa izan da lehen hiruhilekoan, eta Espainian, berriz, batez bestekoa 2.290,46 eurokoa.

Eusko Jaurlaritzaren Lan eta Enplegu Sailak «aparteko» neurria hartu du gaur arratsaldean, eta Gasteizko lorezainei agindu die hiriko parke handienetako eta errepide bazterretako belardiak mozteko. Ia hiru hilabete dira lorezainak greban hasi zirela, eta, orain arte ez dutenez gutxieneko zerbitzurik izan, jori daude berdeguneak. Horrenbesterako, ezen Lan eta Enplegu Sailaren arabera arrisku egoera bat eragiten eta «oinarrizko zerbitzuen» jarduna oztopatzen ari baitira. Bi iritzitan oinarritu dira erabakia hartzeko: alde batetik, Gasteizko suhiltzaileen buruak dio suteak izateko arriskua «handia» dela. Udaberrian belarrak kontrolik gabe hazi direla eta, orain udako eguzki erreak sutan jar ditzakeela zehaztu du; bestetik, Gasteizko Udaleko Trafiko sailak igorritako txosten bat baliatu dute. Haren arabera, hiriko zenbait puntutan belarrek errepideko seinaleztapena ezkutatu dute, eta ikusgaitasuna murriztu dute; ondorioz, istripuak izateko aukerak handitu dira. Are, belardiek espaloiak jan dituztela eta eremu «arriskutsuak» sortu direla diote trafikoko agenteek. Aranbizkarrako, Arriagako, Katedraleko, Floridako, Iparraldeko eta San Martingo parkeetako belardiak txukundu beharko dituzte lorezainek. Hau da, belarrak moztu eta bildu egin beharko dituzte, eta baita eroritako adarrak erretiratu ere. Belar artean pilatutako zikinak ere jaso beharko dituzte. Judizmendi eta Pardo parkeetako berdeguneen ertzak ere garbitu beharko dituzte, eta baita hiriko biribilguneetako eta erdibitzaileetako belardiak ere. Eusko Jaurlaritzak azpimarratu du erabakiak ez duela greba eskubidea mugatzen. Horretarako, «beharrezkoak» diren langileak «ezinbesteko» denboran mobilizatuko direla iragarri dute. Halaber, ohartarazi dute gutxiengo zerbitzuak aldatu egin daitezkeela, grebak duen bilakaeraren eta beharren arabera. Udala, pozik Gasteizko Udalaren iritziz, «positiboa» da erabakia. Beatriz Artolazabak Gasteizko Udaleko alkateordeak eta Espazio Publikoaren arduradun politikoak ohar bidez esan du «beharrezko» neurria dela, eta «neurrikoa». «Erabaki honi esker langileen greba eskubidearen eta herritarren ongizatearen arteko oreka bermatuko da». Udalak berak egin zion eskaria Eusko Jaurlaritzari, aurreko astean. Enviser enpresak ere gauza bera egin zuen. Lorezainek, baina, aurka hitz egin zuten, «oinarrizkoak» ez direla argudiatuta. Gainera, langileen ustez, Gasteizko Udalaren eskakizunak «gehiegizkoak» dira: «Greban zehar pilatutako lan guztiak egitea nahi dute». Martxoaren 26tik daude Gasteizko lorezainak greban. «Lan baldintza duinak eta soldata nahikoak» bermatuko dituen hitzarmena eskatzen dute langileek. Enviserreko arduradunek diote egungo lan baldintzek Gasteizko Udalak ezarritako gutxiengoak betetzen dituela, eta udalak dio ezin duela enpresa pribatu baten lan baldintzetan eragin. Hala, negoziazioak ez aurrera ez atzera daude. Behin baino gehiagotan elkartu dira Lan Gatazkak Ebazteko prozeduraren barruan. Akordioa lortzeko «oztopo nagusia soldaten arloan dago», langileen arabera.

Fermin Leizaola (Donostia, 1943) etnografo eta espeleologoa hil da, 82 urte zituela. Ofizioz analista kimikoa bazen ere, afizioz espeleologiari eta etnografiari lotuta eman zuen bere bizitzaren zatirik handiena. Aranzadi zientzia elkarteko kidea izan zen —iaz arte Etnografia Saileko zuzendaria izan zen—, bai eta Eusko Ikaskuntzakoa ere. Etniker taldeko idazkaria ere izan zen. 2018an Eusko Ikaskuntzaren Manuel Lekuona saria jaso zuen etnografiaren alorrean egindako «lan paregabearen» aitortza gisa. Donostian jaio zen; lau anai-arrebetatik bakarra izan zen bertan jaiotzen. Izan ere, 36ko gerran gurasoak Angelun (Lapurdi) erbesteratu ziren, baina aitak Donostiara itzultzea erabaki zuen, eta bertan jaio zen, aitona-amonen etxean. Gerraostean, haurra zela, errazionamenduaren garaiak bizi behar izan zituen. 2024ko martxoan Kristina Berasain BERRIAko kazetariak elkarrizketa egin zion Leizaolari, eta zera esan zuen garai horren inguruan: «Horrek betirako markatzen zaitu». 16 urte besterik ez zuela izan zuen lehen kontaktua espeleologiaren munduarekin. Mineralogiaren zalea zen, eta, zehazki, 1958ko azaroan Aranzadik San Telmon zuen egoitzara joan zen, bertako Espeleologia Sailean sartzeko asmoz; baina, horrelako sailik ez zegoenez, Historiaurrea taldean eman zuen izena. Orduan ezagutu zituen, besteak beste, Jose Miguel Barandiaran, Perico Espada, Tomas Atauri, Jesus Elosegi… Talde hartan izena eman eta bi urtera, 1960an, Euskal Herrian egin zen lehen indusketan parte hartzeko aukera izan zuen: Aizpitarteko kobazuloetan (Errenteria, Gipuzkoa). Maisu handiengandik ikasia Barandiaran bera eta Julio Caro Baroja «maisu» izan ziren Leizaolarentzat. Lehenarekin Euskal Folklore aldizkarian idazkari zenean egin zuen lan estreinakoz, eta, geroztik, urte askoan aritu ziren elkarrekin lanean. «Gizon polifazetikoa» zen Baroja Leizaolarentzat. Harengandik, besteak beste, metodologia ikasi zuen. «Barojarengandik zera ikasi nuen, lurra zapaldu behar dela. Beti esaten zuen historia eta etnografia hankekin egiten direla», oroitu zuen elkarrizketan. Historiaurrea taldean hasi eta gutxira, Espeleologia Saila berpizteko lanetan hasi zen Leizaola. Horretarako, Gipuzkoako mendi elkarteetako presidenteekin jarri zen harremanetan. San Telmoko Aranzadiko egoitzan egin zuen lehen deialdia, eta 45 pertsona agertu ziren hara. Horietako hamahirurekin osatu zuen Espeleologia Sail berria. Kobazuloak katalogatzen hasi zen taldea: bertako tenperatura neurtu, intsektuak aztertu… Jesus Elosegi Irazustak hasitako Gipuzkoako katalogo espeleologikoa osatzea zen haien asmoa. Sei bat urte ibili ziren horretan, ia gelditu gabe. Leizaola: «Eguberrietan eta aitaren urtebetetze egunean baino ez nintzen geratzen». Baina espeleologiaren gainetik beste zaletasun bat gailendu zitzaion: artzaintzarena. Kobazuloetara joateko baserrien albotik igaro behar izaten zuen sarritan, edo kobazulo horien inguruko informazio eske jo behar izaten zuen baserritarrengana. Mundu horrekin «liluratuta» geratu zela aitortu zion BERRIAri: «Ni kalekume bat nintzen, eta bizimodu horren aurkikuntzak sekulako zirrara eragin zidan». Hori dela eta, kobazuloak alde batera utzi, eta etnografiaren arloari ekin zion. Zientzia hori bizimoduak aztertzeaz arduratzen da, eta bera artzaintzaren mundua aztertzen hasi zen. 1970eko hamarkadaz geroztik aritu zen horretan. «Trasteen» garrantzia Urteen poderioz artzaintzarekin lotutako objektuak biltzen eta katalogatzen joan zen Leizaola, Euskal Herriko bizimodu tradizionalaren lekukotzak dokumentatzeko asmoz. Orduak eta orduak pasatzen zituen mendian, bordetara eta baserrietara joanez: «[Artzainei] Esaten nien ezin zituztela tresna horiek erre edo zakarrontzira bota. Bi kaiku bazituzten, bat ematen zidaten». Horrelaxe osatu zuen bere bilduma. Piezez gain, argazkiak eta liburuak ere biltzen zituen. Den-denak Donostiako bere etxean gordetzen zituen, baina, kopurua handituz zihoala ikusita, Urdiainen (Nafarroa) zuen etxean ere gorde behar izan zituen. 1989an, Aranzadik eta Gipuzkoako Foru Aldundiak Zaharkinak proiektua jarri zuten martxan, eta bertako koordinatzailea izan zen etnografoa. Zaharkinak-en helburua herritarrek euren etxe eta baserrietan zituzten objektuak aldi baterako uztea zen, horiekin erakusketa bat egiteko. Gipuzkoako hamazazpi udalerritan gauzatu zuten egitasmoa, eta 2004ra arte iraun zuen. 74.000 pertsona pasatu ziren orotara antolatutako erakusketetatik. «Nire poz handiena zera da, ikustea lehen ganbaran edo ukuiluan abandonatua zuten trastea orain etxe atarian zintzilik dutela. Tresna horietan dago gure izatea». Iaz, Gipuzkoako Foru Aldundiko Gordailua zentroari 4.500 bat objekturen dohaintza egin zion. Aldundiak eraman aurretik, ordea, Aranzadiren egoitzan landu behar ziren: garbitu, etiketatu, argazkia atera, fitxatu… Leizaolak Aranzadiko Espeleologia Saileko kargua utzi zuenetik, Suberri Matelo eta Maite Errarte —egungo zuzendaria— ari dira lan hori egiten. Leizaolak, bada, badu bere lana egiten jarraituko duenik. Norbaitek bere ondarea zainduko zuela jakiteak «lasaitasun handia» ematen ziola aitortu zuen. 2019an, Donostiako Bidebieta auzoan etnografia laborategia sortu zuen Aranzadik, eta bertan egiten dituzte lan horiek. Leizaola (erdian), Errarte eta Matelorekin batera, Bidebietako laborategian. GORKA RUBIO / FOKU Objektuak katalogatzeaz gain, hainbat ikerlan kaleratu zituen etnografoak; horietako asko aldizkarietan. Gainera, egindako ikerketa horien emaitzak ikertzaile gazteek jaso zitzaten konpromiso irmoa zuen, eta hainbat prestakuntza saio eman izan zizkien. 60 urtetik gorako ibilbidean egindako lana ez zen makala izan, eta hainbatetan aitortu zioten. Esaterako, 2009an Ondare saria eman zion Gipuzkoako Foru Aldundiak, ondarea ikertzeko eta zabaltzeko egindako lanagatik. 2018an, Eusko Ikaskuntzak Manuel Lekuona saria eman zion, «etnografian eta hortik harago ere egindako ekarpenari» balioa emateko.

«Kaixo! Ni Latxa naiz, adimen artifizial laguntzaile bat. Nire helburua da erabiltzaileei informazioa ematea eta haiekin elkarreraginean aritzea, galderak erantzunez eta gai ezberdinei buruzko ezagutza partekatuz. Zer jakin nahi duzu gaur?». Hitz horiekin aurkezten du bere burua Latxak, EHUko HiTZ ikerketa zentroak sortu duen euskarazko txatbotak. Proiektuaren berri eman diote gaur BERRIAri. Egunerokoan txertaturik dauden ChatGPT eta Gemini tresnen gisakoa da, baina baditu bi ezberdintasun nabarmen: alde batetik, ez dago enpresa multinazional baten esku; bestetik, entrenamendua euskarazko testuekin egin dute. Testuak laburtu, haien ideia nagusiak zeintzuk diren adierazi, mezu bati erregistroa aldatu, Baionan asteburu-pasa egiteko plana egin eta bakailaoa pil-pilean kozinatzeko urratsak zehaztu. Latxak egin ditzakeen lanak askotarikoak dira; gaur-gaurkoz, ordea, ez dago jendearen esku. Dena dela, zenbait enpresa eta garatzaile erabiltzen hasi dira: astebetean, ehundik gora aritu dira. HiTZ zentroko kideek nabarmendu dutenez, erantzuna «ona» da. Horrenbestez, jendaurrean noiz eta nola zabaldu ari dira aztertzen, Eusko Jaurlaritzarekin batera. «Txatbot batek azpiegitura erraldoiak behar ditu ondo funtzionatzeko; beraz, haiek nola lortu ahal ditugun aztertzen ari gara», gaineratu du Eneko Agirre Bengoak, HiTZ ikerketa zentroko zuzendariak. Latxa mugarri bat da informatikarako eta hizkuntza gutxituetarako. Izan ere, gai izan dira metodo berri bat garatu eta hizkuntza gutxitu batean adimen artifizialean oinarritutako txatbota sortzeko. Agirrek azaldu duenez, ikertzaileek egun dituzten galderetako bat da ea hizkuntza gutxituek duten testu kopuruarekin maila berera heldu daitekeen ─ingelesezko testuak, esaterako, euskaraz baino mila aldiz gehiago dira Interneten─. Eta emaitzak «oso onak» direla adierazi du. Are gehiago, ChatGPT4.o tresnak adinako ezagutza du Latxak, eta emaitza «paregabeak» ditu euskarazko probetan: EGA euskararen gaitasun agiriko azterketak gainditzen ditu, adibidez. Latxa sortu duen taldea, HiTZ zentroko kideak. BERRIA EHUko ikertzaileen metodo berriak aurretik uste zenaren aurka egiten du. Izan ere, orain arte, testuak eskuz sartu behar ziren txatbotak entrenatzeko: milioika euro eskatzen dituen lan eredu bat. Latxa, baina, beste eredu baten gainean eraikita dago: Llama izeneko hizkuntza eredu irekia euskarazko testu masekin entrenatzen dute, ahanztura katastrofikoari ─hau da, aurretik zekiena ahazteari─ aurre eginez. Horrek bidea emango du multinazionaletatik aldentzeko eta eredu ireki baten alde egiteko, ikertzaileen iritziz. Horrek euskara eta euskal kultura errespetatzeko modua emango duela iritzi dio Agirrek, eta egun «gero eta hedatuago» dauden tresnetan presentzia handiagoa izateko modua ere bai. Proiektua aurrera eramateko, BERRIAren testuak «ezinbestekoak» izan direla nabarmendu du Agirrek. Izan ere, askotariko gaien inguruan irakasteko aukera eman die egunkari honek. BERRIAkoez gain, Hitzetako, Bilbao Hiria Irratiko eta Euskarazko Wikipediako testuak erabili dituzte, besteak beste. Erakutsitakoez gain, bestelako gaitasunak «bere kabuz» ikasi dituela adierazi du Naiara Perez Miguel lantaldeko kideak: testu bat erdaratik euskarara itzultzen, adibidez. Itzultzeko orduan, gainera, erregistroa aldatzeko gaitasuna ere baduela esan du Perezek. Etengabe probak egin behar zaizkiola gaineratu du. Ildo horretan, 1.600 pertsonak ebaluazio bat egin berri diote Latxari. Ebaluazio horren ondorio garbiena zera izan da, ikerketa zentroaren ustez: «HiTZek asmatutako metodoa da euskarazko txatbotak garatzeko metodorik hoberena, eta Latxaren aldaerarik handiena ChatGPT4.o-tik oso gertu dago». Erabilerak eta erronkak «Laguntzaile bat da, idazkari bat», esan du Oscar Sainz Gimenez HiTZ zentroko kideak, izango dituen erabileren inguruan galdetuta. Lanerako tresna bat dela gaineratu du, «gauzak azkarrago eta hobeto» egiteko. Hala ere, nabarmendu du ez duela ordezkatuko pertsonen lana. Agirrek argi du zein den azken helburua, «utopikoa» dela onartu duen arren: «Wikipedia bezalako eredu erraldoi bat eratzea, zeinak kultura eta hizkuntza denak errespetatuko dituen». Erronkak ere askotarikoak dira. Alde batetik, Latxa txatbotak hobetzeko dituen hainbat alderdi aipatu ditu Perezek: audioak transkribatzea, dokumentuak igo eta haiek ulertu ahal izatea, eta irudiak sortzea, besteak beste. Gainera, sarean era irekian dauden testu gehienak euskara batuan daudenez, euskalkiak ulertzen arazoak dituela nabarmendu du Agirrek. Perezek nabarmendu du ezen, bestelako adimen artifizialetan bezala, gizartean izan ditzakeen ondorioak eta erabilerak aztertu behar direla: «Pentsaera kritikoa murrizten duela diote zenbaitek. Baina txatbotak gizartean txertaturik daude jadanik; beraz, halakoak egokiro nola erabili ikasi behar dugu».

Eusko Jaurlaritzak “ezohiko” gutxieneko zerbitzuak ezarri dizkio Gasteizko lorezainen grebari

Irango hedabideek iragarri dute hango Armadak zortzigarren misil oldea jaurti duela Israelen aurka. Israelgo agintariek adierazi dute misilen aurkako sistemak prest eta lanean ari direla, baina leherketak entzun dira Tel Aviven eta Jerusalemen, eta gutxienez misiletako batek Haifako eraikin bat jo duela adierazi dute. Zabalduriko irudietan ke zutabe lodiak ikus daitezke Israel iparraldeko Haifa portu hiriaren gainean. Bi pertsona erietxera eraman dituztela esan dute hango larrialdi zerbitzuek. Joan zen ostiralean hasi zen egoera eskalatzen, Israelek Iran bonbardatzeari ekin zionean. Geroztik, baieztatu da israeldarrek hainbat herritar, agintari militar eta zientzialari hil dituztela, eta Irango instalakuntza nuklearrak hartu dituztela jomugan. Iranek bonba atomikoak egitea galarazi nahi dutela adierazi dute israeldarrek. Iranek erantzun egin die erasoei, ordea, eta dronak eta misil balistikoak jaurti ditu Israelen kontra, besteak beste Mossad inteligentzia zerbitzuen egoitzaren aurka. Azken balantzearen arabera, Israelen erasoek 128 pertsona hil dituzte Iranen. Iranen misilek, berriz, hamahiru israeldar hil dituzte. Gaurko erasoetako ondorioak ez dituzte zabaldu oraindik. Turkia lanean ari da eskalada gelditzeko. Ameriketako Estatu Batuetako presidente Donald Trumpekin hitz egin du gaur Turkiako Recep Tayyip Erdoganek, eta esan dio «berehala ekin» behar dela «hondamendia» Ekialde Erdira osora zabaltzea galarazteko. Hala zabaldu du Turkiako Gobernuak prentsa agiri baten bidez. Bi agintarien arteko bigarren elkarrizketa da 24 orduotan. «Israelen erasoek sorturiko indarkeria zurrunbiloak kalte konponezina eragin die bi aldeetako gizarte eta ekonomiei», adierazi dio Erdoganek Trumpi, eta «eskalada arriskutsua» gelditzeko mugimenduak eskatu ditu.

Arabar Errioxan eta etorkinekin egiten duten lana nabarmendu dute Arabako Ikastoletako arduradunek Araba Euskaraz jaia zabaltzeko ekitaldian. Milaka euskaltzale bildu dira Gasteizen, goizetik. Unai Mendizabal Arabako ikastolen elkarteko lehendakariak esan duenez, «uste orokorraren kontra, ikastolek ez diote inoiz oztoporik jarri inori egoera sozioekonomikoaren arabera. Are gehiago: bidea leundu diogu eta leunduko diogu guregana etorri nahi duen guztiei». Mendizabalek gogoratu du zein gogorra den Araba hegoaldean euskalduntzeko lana egitea, eta, aurrera egin arren, oraindik zenbat dagoen egiteke nabarmendu du. Eusko Jaurlaritzaren ordezkarien sostengua izan dute ikastolen arduradunek. «Konpromisoa eta gogoa da egiten duzuen lanaren erregaia, eta horretan jarraitzeko eskatzen dizuet», adierazi du Lucia Torrealdai Hezkuntza Politiketako sailburuordeak. [galleries:horizontal:95] Horrez gain, Palestina izan dute gogoan ekitaldian, eta euskal eskola sistema eratzeko eta indartzeko beharra nabarmendu dute. Karmele Jaio idazlea omendu dute. Amurrioko Aresketa ikastolak izango du ardura hurrengo urteko Araba Euskaraz antolatzeko, eta lelukoa hartu du ekitaldian. Aurtengo jaiak izan du azken uneko aldaketa. Normalean Gasteizko Olarizuko zelaietan ospatzen dute jaia. Baina aurten ezinezkoa izan da, Gasteizko lorezainak greban daudelako, eta guneko belardia haziegia dago jendea eroso egoteko. Horregatik Armentia ikastolaren, Mendizorrotzaren eta Prado Parkearen inguruan ospatzen ari dira. Araban 3.700 ikasletik gora dituzte ikastolek, eta 2.500 familiek hautatzen dute hezkuntza eredu hori. Trebiñon ere ikastola bat dago.

Demokraziaren eta Giza Eskubideen Aldeko Juristen Europako Elkarteak (ELDH), 23 herrialdetako kideak barne, bere alarma sakona adierazi nahi du: Europako gobernu eta erakundeek nazioarteko zuzenbideak ezartzen dizkien betebeharrak urratzen dituzte, Israelek Gazan eta Palestinako Lurralde Okupatuetan (PLO) gauzatzen duen politikaren aurrean. Bereziki larria da Gazako biztanleriaren aurka daraman gosete kanpaina sistematikoa, eta lurraldearen anexionatze progresiboa Zisjordania eta Jerusalem ekialdean. Israelek palestinarren autodeterminaziorako eskubidea sistematikoki eta luzaroan urratu du. Eskubide hori nazioarteko zuzenbideko jus cogens printzipio bat da: ezin urratua eta estatu guztientzat loteslea. Ondorioz, estatu guztiek dute betebehar juridikoa esku artean dituzten arrazoizko neurri guztiak hartzeko genozidioa prebenitzeko eta zigortzeko, nazioarteko zuzenbide humanitarioa errespetatzeko eta jus cogens printzipioen urraketak eteteko. Gaur egun, Europako estatu gehienek ez dituzte estandar horiek betetzen. Israelek 11 astez blokeatu zuen Gazako laguntza humanitarioa —elikagaiak, sendagaiak eta bizirauteko funtsezko baliabideak barne—, eta gaur egun baimendutako laguntza guztiz ez-nahikoa da sortzen ari den hondamendi humanitarioa arintzeko. Aldi berean, operazio militar basatiak jarraitzen dira, eta Israelgo goi-kargudunek publikoki adierazi dute Gazaren «konkista, garbiketa eta okupazioa» helburu dituztela, Hamas «suntsitu arte». Gainera, gerra-krimenak eta gizateriaren aurkako krimen larriak egiten ari dira PLOetan. 2024ko uztailean, Nazioarteko Justizia Auzitegiak (NJA) ebatzi zuen Israelek nazioarteko zuzenbidearen arau premiazkoak urratzen dituela: palestinarren autodeterminazio eskubidea ukatzen die, eta lurraldeak legez kanpo anexionatzen ari da. 2025eko ekainaren 4an, NBEko Segurtasun Kontseiluak su-etena eta laguntza humanitario osoa eskatzeko ebazpena aurkeztu zuen. 15 kideetatik 14k babestu zuten —horien artean Frantzia, Erresuma Batua eta Grezia— baina AEBek betoa erabili zuten, nazioarteko komunitatearen borondatea blokeatuz. ELDHk bi ekimen premiazko babesten ditu: 1.- Konboi Diplomatiko Humanitarioa, Rafahren bitartez, 3.000 kamioi baino gehiago sartzeko zain daudenak laguntzeko. Misio honek estatuei eskatzen die misio diplomatiko ofizialak bidaltzea, laguntza humanitarioaren sarrera bermatzeko. Ekimen hau Genevako Hitzarmenetan, Genozidioaren aurkako Konbentzioan eta Giza Eskubideen Zuzendaritzaren (GIZ) erabakietan oinarritzen da. Europako estatuek publikoki babestu, bidea erraztu eta laguntza politiko eta logistikoa eskaini behar diote. 2.- Askatasunaren Flotilla, 2025eko ekainaren 1ean Italiatik abiatu zena: laguntza medikoa, elikagaiak eta haurtxoentzako hornidurak zeramatzan Gazara. Flotillaren jarduera legezkoa da, eta nazioarteko zuzenbideak babesten du. Ontziak eskubidea du nazioarteko uretan libre igarotzeko eta Palestinako lurraldeari laguntza emateko. Baina Israelgo armadak Askatasunaren Flotilla atxilotu du, eta ELDHk irmo salatzen du gertatutako eskalada ilegal hau, nazioarteko zuzenbidearen aurkakoa baita. Laguntza humanitario guztia eta parte-hartzaile denak berehala askatu behar dituzte. Flotillako kideek eta ekintzaileek babesa merezi dute, eta nazioarteko komunitateak haien segurtasuna bermatu behar du. Israelgo agintariek parte-hartzaileak kriminalizatzea eta laguntza humanitarioa oztopatzea ez dira segurtasun neurriak, baizik eta zuzenbidearen eta giza eskubideen aurkako urraketak. ELDHk dei irmoa egiten die Europako gobernu eta erakundeei, nazioarteko zuzenbidearen pean dituzten betebehar lotesleak bete ditzaten: – Genevako Hitzarmenak errespetatu eta errespetarazi, zibilen aurkako erasoak eta zigor kolektiboak barne hartzen dituzten urraketak eteteko. – Genozidioa prebenitu eta ez lagundu, Genozidioaren aurkako Konbentzioaren arabera. – NZAren 2024ko Iritzi Aholku-emailea inplementatu, eta Israelen okupazio ilegalaren aurkako neurriak hartu. – Israelgo asentamendu ilegaletan merkataritza eta inbertsioa debekatzeko lege nazionalak ezarri, 2024ko NBEren Batzar Nagusiaren arabera. – EB-Israel Elkartze Akordioa bertan behera utzi, Israel etengabe eta larri ari delako nazioarteko zuzenbidea urratzen. – Europar herritar, enpresa eta erakundeek ez laguntzea legez kanpoko egoerari inbertsioen, merkataritzaren edo finantza-zerbitzuen bidez. – Kontuak emateko mekanismo internazionalak babestu, hala nola Nazioarteko Zigor Auzitegia, eta NBEko agentziak (UNRWA barne), finantza eta presio politikoen aurrean daudenak. Gazan laguntza blokeatzea, ospitaleen kolapsoa eta elikadura-sistemaren suntsipena ez dira ustekabeko ondorioak. Israelek eta AEBek lagundutako «fundazio humanitarioak» laguntza militarizatzen eta populazioa desplazatzen saiatzen ari dira, nazioarteko zuzenbidearen printzipio humanitarioak urratuz: inpartzialtasuna, neutraltasuna eta gizatasuna. ELDHk oroitarazi nahi du: ekintza eza ez da neutraltasuna, konplizitatea baizik. Europako estatuek eta erakundeek ezin dute jarrera pasiborik izan genozidioaren, gosetearen eta eskubide urraketen aurrean. Horregatik, dei egiten dugu: – Rafahren bidez Konboi Diplomatiko Humanitarioarekin bat egiteko. – Askatasunaren Flotilla babesteko eta haren eskubide humanitarioak defendatzeko. – Eta eskuragarri dituzten neurri guztiak hartzeko genozidioa prebenitzeko eta zigortzeko, nazioarteko zuzenbide humanitarioaren eta jus cogens arauen defentsan. Ekintza horiek ez dira agindu moral hutsak, legezko betebeharrak dira. Beste edozein jarrera, nazioarteko zuzenbidearen eta giza duintasunaren oinarri-printzipioei traizio egitea da.

Hasi dira Avanza Gipuzkoa autobus konpainiako langileek antolatutako grebak. Asteburu honetan hasi dira lehen greba egunak, eta hurrengo asteburuetan ere egingo dituzte.