Euskal Enpresaren Konfederakuntzak uste du Gizarte Segurantzako kotizazioak handitzea “zigor handia” dela enpresentzat, eta besteren konturako langile gehiago kontratatzea motelduko duela, kostu finkoa handia baita.

Inflazioa lehentasun duela berretsi du Europako Banku Zentralak, eta, horregatik, bere asmoei eutsi die, eta interes tasa ofiziala puntu erdi igo du: %3tik %3,5era. Beraz, puntu laurdeneko igoera apalagoa baztertu du aste honetan, finantza merkatuen egoera ikusita, nahiz eta halakorik eskatzen zioten ahots asko izan, uste dutenak interes tasak igotzen jarraitzeak bankuei eta finantza sistema berari kalte egin diezaiekeela.

Hori bai, Credit Suisseren egoeraren itzalpean, aurreko prentsaurrekoetan ez bezala, Christine Lagarde EBZko presidenteak uko egin dio galdera honi erantzuteari: banku zentralaren hurrengo bilkuretan ea tasen igoerarik espero daitekeen. «Argi daukagu epe ertainera inflazioa %2ra jaitsarazi behar dugula; hori lortzeko hartuko dugun bidea datuen araberakoa izango da. Azken egunetan finantza merkatuetan zabaldutako ziurgabetasun maila handia ikusita, ikusi behar dugu datu horiek zer dioten».

Inflazioa, «goregi» luzaz

Izan ere, batetik, martxoaren lehenean egindako banku zentralaren aurreikuspenak ditu EBZk. Haien arabera, inflazioa handia izango da luzaz eurogunean; «goregi» egongo da denbora «luzeegian». Otsailean, %8,5era jaitsi zen euroguneko inflazio tasa, energia prezio apalei esker, baina elikagaien prezioak %15 ari dira gora.

Eta azpiko inflazioa aurreikusi baino gehiago igo zen, %5,6ra. Elikagai freskoak eta energia gaiak aintzat hartzen ez dituen azpiko inflazio hori da, hain zuzen, banku zentralaren buruko min handienetako bat oraintxe bertan. «Ez dugu aurrerapen handirik ikusten azpiko inflazioaren osagaien bilakaeran», esan du Lagardek.

Hortaz, martxo hasierako azterketari men egin dio EBZk erabakia hartzean. Bestetik, ordea, ikusteko dago —baita EBZrentzat ere— azkenean zer gertatzen den finantza merkatuetan. SVB Silicon Valley Bankekin aurrena eta Credit Suisserekin ondoren piztutako ekaitzaren inguruko kezka hor egon da, EBZko presidentearen hitzetan. Lagardek esan du ziurgabetasun handia dagoela, banku zentrala «oso adi» dagoela finantza merkatuetako gertakariei, «ager daitezkeen tentsioei».

EBZren tresnak

Aldi berean lasaitasun mezua ere eman nahi zuen, eta presidenteak azaldu du EBZk hainbat tresna eta baliabide dituela, lehen ere erakutsi dutenak baliagarriak direla. Tresna horien artean daude, besteak beste, pandemiak aktibatutako zor erosketa programa, eta zatikatzea (herrialdeko arrisku sarien arteko desoreka) ez gertatzeko programa, zeina irailean onartu zuen EBZk eta oraindik ez duen aktibatu.

Lagardek ez du kontrakotasunik ikusten prezioen egonkortasuna eta finantza merkatuen egonkortasuna bilatzeko helburuen artean. «Ez dago zertan aukera egin inflazioa borrokatzearen eta finantza egonkortasuna lortzearen artean; biak osagarriak dira».

Euroguneko bankuak

Edonola ere, Lagardek ez du likidezia krisirik ikusten «gaur egun». Eta uste du euroguneko bankuak askoz ere sendoago daudela 2008. urtean baino.

Luis de Guindos EBZko presidenteordeak ere ildo hori jorratu du, eta azaldu tasen igoerak bankuen marjinak handitzea ere badakarrela. Gero, azaldu du SVB bankuaren kasua oso berezia dela, eta Credit Suisseri buruz, Suitzako bankuarekiko euroguneko bankuen esposizioa «mugatua» dela, eta esposizio hori ez dagoela kontzentratua banku batzuetan.

De Guindosek esplikatu du bestela ere banka sektorea 2008an baino askoz ere erresilienteagoa dela, kapital handiagoa dutelako orain 10-15 urte baino, eta likidezia egoerak sendoagoak direlako.

Dena den, Bloomberg webgunearen arabera, De Guindosek EBZko gobernu kideei azaldu die badaudela eurogunean banku batzuk estuasunean egon daitezkeela interes tasen igoerekin eta dauzkaten negozio ereduekin.

Kontuak ez zaizkio atera Emmanuel Macron Frantziako Errepublikako presidenteari. Kaleko legitimitatea galdua zuela ikusita, parlamentuarena lortzen saiatu da erretretaren erreforma aurrera atera ahal izateko, baina huts egin du, Senatuaren baiezkoa besapean izan arren. Asanbleako saioa hasi baino lehenago, ministroak bildu zituen Macronek, eta jakinarazi zien gobernuari lege bat bozketarik gabe onartzeko eskumena ematen dion konstituzioaren 49.3 artikulua erabiltzea hobetsi duela. Horrenbestez, erretretaren erreforma indarrean sartuko da, baldin eta gobernuak orain jasoko dituen zentsura mozioek aurrera egiten ez badute.

Mozioak astelehenean bozkatuko dira, eta aitzinera egiteko aukera bakarra da eskuin muturreko eta ezkerreko oposizioak bat egitea eta haiei LR Errepublikanoak alderdiko diputatu batzuk batzea. Bi ekuazioak zailak dira, baina ez ezinezkoak; 49.3 artikulua erabiltzea «demokraziaren aurkako erasotzat» jo dute alderdi desberdinetako diputatuek, eta mozio baten inguruan batzeko aukerak handitu ditu.

Gehiengo osorik gabeko legealdi honetan, atzo arte, hamar aldiz erabili du gobernuak 49.3 artikulua, baina gobernuak aise gainditu ditu zentsura mozioak, ezkerrak ez baititu eskuin muturrarenak sostengatu, ezta alderantziz ere.

LRko disidenteak

LRk ere ez ditu babestu, eta oraingoan ere ez duela egingo iragarri du Eric Ciotti eskuineko alderdiko buruak. Baina LR-ren barruan boto diziplina hutsaren parekoa da, eta Aurelien Pradie diputatu gazteak jakinarazi du ez duela aukera hori baztertzen.

Pradie eta haren inguruko diputatu talde bat izan da, neurri batean, Macron eta gobernua 49.3 artikulua hobestera eraman dituena. Izan ere, hainbat gaitan amore eman ondoren, gobernuak lortu zuen LRko buruzagitza erreformaren inguruan ados jartzea. Baina, kaleko presioak —eta Macroni mesede politikoak ez egiteko gogoak— bultzatuta, eskuineko diputatu asko ez zeuden prest beren alderdiaren agindua betetzeko. «Gobernuak herria entzun izan balu, ez ginateke egoera honetan egongo», justifikatu zuen Pradiek.

Eskuineko diputatu horiek gabe gehiengorik ez zuen erreformak, eta arriskurik ez hartzea erabaki zuen Macronek. Erreforma ez onartzeak «finantza arrisku oso handiak» ekarriko ditu, haren esanetan. Ukatu egin zuen 49.3 artikulua demokraziaren aurkakoa dela: «Boto bat izango da testuari buruz: zentsura mozioa. Ezin da geure herriaren etorkizunarekin jokatu». TF1 telebistako albistegian, Elisabeth Borne lehen ministroak LRko diputatu batzuen jarrerari egotzi zion 49.3 artikulua erabili «behar» izanaren ardura, eta berretsi egin zuen gobernuaren argudioa erretreta atzeratzeko: «Ahalegin bat» eskatzen die herritarrei, baina «ezinbestekoa» da erretreta sistema finantzatu ahal izateko.

LIOT taldearen aukera

Oposizioko bi talde nagusiek, Nupes ezkerreko koalizioak eta RN Batasun Nazionala eskuin muturrekoak, iragarri dute zentsura mozioak aurkeztuko dituztela, baina, izatekotan, LIOT talde txikiarenak du aurrera egiteko aukera. Hogei diputaturen talde horretan biltzen dira zentroko diputatu independente batzuk, eta Korsikako eta Bretainiako abertzaleak. Horregatik, errazago gerta dakieke mutur politiko desberdinetako taldeei haren mozioarekin bat egitea. RNk jakinarazi du zentsura mozio guztien aldeko botoa emango duela.

Gobernuak 49.3 artikulua erabiltzeak beste ondorio bat ere izan dezake: kaleko mobilizazioak indartzea. Bornek, oihuen eta La Marseillase-ren kantuen artean 49.3 artikuluaren erabilera iragartzen ari zenean, Asanblearen pareko Concorde plazan ehunka lagun batu ziren protesta egitera. Han ziren iluntzean, eta istilu batzuk izan ziren. Euskal Herrian ere protesta egitera batu ziren herritarrak, Baionan eta Hendaian (Lapurdi).

Duela ia bi hilabete hasitako protestek jarraitu egingo dute. Sindikatuek bederatzigarren greba eta manifestazio egun batera deitu dute heldu den ostegunerako, baina ordura arte tokian tokiko protestak izango dira. Erreforma «demokrazia ukatzen duen» tresna batekin onartzea aurpegiratu diote gobernuari, eta haren bizkar jarri dute «krisi politikoa eta soziala».

Protestek eta zentsura mozioek erreforma atzera botatzen ez badute, beste bide bat aztertzen ari da ezkerra: erreferendum bat. 185 diputatu eta senatarik izenpetu behar dute eskaera, eta herritarren %10ek babestu behar dute aitzina egin ahal izateko.

Europako merkatuek arnasa hartu zuten atzo, asteazkenean jasotako kolpe gogorraren ostean. Goizeko lehen orduetan Credit Suissek Suitzako banku zentralak eskainitako laguntza onartuko zuela iragarri izanak lasaitasuna eraman zuen burtsetara, eta errebote efektua eragin zuen goiz osoan zehar, zenbait kasutan igoera handiak erregistratuz, bereziki bankuen sektorean —sektore horrek pilatu zituen herenegun galerarik handienak—. Bazkalostean, Lagarderen agerraldia gerturatu ahala, izua itzuli zen berriro burtsetara, baina denbora labur batez izan zen, eta berehala heldu zioten goranzko joerari.

Oro har, Europako burtsek positiboan amaitu zuten eguna: adibidez, Frantziako CAC indizeak %2,1ko hazkundea izan zuen, Espainiako Ibex-ek %1,6koa eta Alemaniako Dax-ek %1,7koa. Eurostoxx Europako enpresa handien indizeak %2,1eko igoera erregistratu zuen. Aurreko egunean batez beste %4 inguruko galerekin itxi zuten.

Dena den, banku guztiek ez zuten berdin erantzun. Eguna indartsu hasi zuten guztiek, baina EBZren iragarpenarekin batera zalantzak agertu zituzten, bereziki herenegun ahulen agertu zirenek. Adibidez, Frantziako Societe Generalek %0,2ko galerekin amaitu zuen eguna —asteazkenean %12,2 galdu zuen—, eta BNP Paribasek %1,4ko irabaziekin —%10,1 galdu zuen herenegun—. Espainian, okerren aritu ziren Sabadell —%0,5 galdu zuen atzo eta%10,5 asteazkenean— eta Caixabank —%1,3 galdu zuen atzo eta %6,7 aurreko egunean—. Bestalde, zenbaki positiboetara itzuli ziren BBVA —%3,4ko igoera, asteazkenean %9,6 galdu ostean—) eta Santander —%2,6 hazkundea, asteazkenean %6,9 galdu ondoren—.

Suitzara begira

Bereziki asteazken gauean Suitzako Banku Nazionalak iragarritako laguntzak baretu du egoera. Credit Suissek jakinarazi du gehienez 50.000 milioi franko suitzar eskatuko dituela —50.000 milioi euro inguru—, eta mailegatutako diru horrekin estaliko duela bere bezeroek erretiratutako diruaren eta zorraren zati handi bat. Credit Suissek ziurtatu du kapital betebehar guztiak betetzen dituela, eta arazoak izan arren aurrera egiteko nahiko baliabide dituela.

LAB, UGT, CCOO eta ESKk beste bi asteko greba deitu dute Osakidetzako garbiketa zerbitzuan

Burtsaren kotizazioa gaur, 2023ko martxoaren 16an, Credit Suisseren krisiari eta Europako Banku Zentralak duen bilera garrantzitsuari begira. Merkatuek atzoko egun beltzari buelta eman diote, eta % 1-1,20 igo dira, oro har.

Lege proiektuak erretiro adina 62 urtetik 64 urtera atzeratzea eta pentsio osoa eskuratzeko kotizazio urteak 42 urtetik 43 urtera igotzea aurreikusten du, eta horrek egonezina eragin du gizartean.

Espainiako Gobernuak UGT eta CCOO sindikatuekin eta Bruselaren babesarekin amaitu du pentsioen erreforma

Credit Suissek % 24 galdu du burtsan, eta izua zabaldu da Europako bankuetan. Horrela, Espainiako burtsak % 4,37 egin du behera, 2021eko azarotik izan duen beherakadarik handienean

Bizkaibuseko lau enpresatako langileek greba egingo dute ostegunean “hitzarmen duin” aldarrikatzeko. 24 orduko grebaz gain, Busturia Lea Artibai Bus, Ezkerraldea-Meatzaldea Bus, Enkarterri eta Txorierri-Mungialdea kontzesionarioetako langileek manifestazioa egingo dute goizean Bilboko kaleetan.