Hala, tarifa arautu berri bat sortuko du Espainiako Gobernuak komunitate horientzat, jasotzen ari diren faktura handiak arintzeko. Madrilek kalkulatu du etxebizitza horien berogailuen faktura erdira jaitsiko dela neurri horri esker, eta 1,7 milioi familia daudela onura hori jasotzeko moduan Espainiako Estatuan. 2023ko bukaera arteko neurri berezi gisa aktibatuko dute laguntza hori.
Sanchezen gobernuak iaz onartutako araudi berrian dago galdara komunitarioen arazoaren jatorria, hain zuzen, gas naturalaren azken baliabideko tarifarako sarbidea urteko 50.000 KWh baino gutxiagoko kontsumoetara mugatu zuelako. Erabaki horren ondorioz, galdara komunitarioa duten etxebizitzak energia kontsumitzaile handitzat jotzen dira, eta horrek energia baliabideen erabilera oso intentsiboa egiten duten enpresekin parekatzen ditu.
Bonu soziala
Bestalde, Madrilek argindar fakturan ere eragin nahi du bonu soziala dutenen deskontuak handituz. Gobernuaren plan bereziak irauten duen bitartean %65eko deskontua izango dute kontsumitzaile zaurgarri gisa jo direnak, eta %80koa kontsumitzaile oso zaurgarri direnak. Gainera, %15 igoko dute deskontu horiek aplikagarri diren energia kantitatea. Aurretik ere handitu zituzten bonu sozialaren deskontuak, %25etik %60ra eta %40tik %80ra, zaurgarrienen kasuan.
Hego Euskal Herrian, 70.000 familia inguruk jasotzen dute laguntza hori, baina aurrerantzean gehiagok lortu ahal izango dute bonu soziala. Kategoria berri bat izango baitu bonuak; hala, diru sarrera apaleko familia gehiago izango dira laguntza horien onuradun. Talde berri horretako familiek %40ko deskontuak izango dituzte beren fakturetan 2023. urteko amaierara arte.
35.000 milioiko aurreztea
«Espainia da, gobernuak egindako ahaleginari esker, Europako herrialde sinesgarriena energia krisiari aurre egiteko proposamenetan», esan zuen Sanchezek Espainiako Kongresuan, krisi hori Errusiako presidente Putinek eragin duela gaineratuta.
Zaila da kalkulatzea Hego Euskal Herrian zenbat herritarrek jaso ahal izango dituzten iragarritako azken laguntzak, baina milaka izango dira. Sanchezek azaldu du Madrilek hartutako neurriek modua eman dutela 35.000 milioi euro aurrezteko 2021eko ekainetik, betiere energiaren prezioei aurre egiteko, eta, horien artean, berezko garrantzia izan duela gasaren prezioari muga bat jartzeko salbuespen iberiarrak.
«Tarte labur batez hiri osoak izoztu daitezke», ohartarazi zuen Kremlinaren alboko enpresako kontseilari ordezkari Alexei Millerrek, eta zenbakiekin arrazoitu zuen lerroburu deigarri hori: «Gazpromenek 1.700 milioi kubiko gas arteko kopurua hornitu zuen Harmut antizikloiak iraun zuen bitartean, 2018an». Kalkulatu zuen Alemaniak bi edo bi hilabete eta erdirako gasa duela biltegietan; «gero amaitu egingo zaio».
Europako Batasuneko Energia ministroen Pragako bilkurara iritsi zen mezu hori, eta IEA Nazioarteko Energia Agentziak ez zuen askorik lagundu animoak lasaitzen; izan ere, Faith Birol zuzendariak garbi esan zien Batasuneko ministroei balitekeela «2023-2024ko neguan egoera okerragoa» izatea: «Orain hasi behar dugu datorren negurako prestatzen». Birolek badaki Alemaniak, Frantziak, Italiak, Herbehereek eta Espainiak, besteak beste, gasaren prezioari muga bat ezarri nahi diotela.
Estatu kideek ez dute adostu oraindik nola hartuko duten neurri hori, baina Berlinek gas erosketa bateratuaren aldeko jarrera hartu du, eta Batasunak gas inportatzaileen klub bakar baten gisa aritzeko urratsak egin dituela esan daiteke. Gertatzen dena da prezio muga apalegia jarriz gero hornidura arriskuan egon daitekeela, Batasuna ez baita erosle bakarra merkatu globalean, eta faktore hori galgarena egiten ari da oraingoz. Badira Norvegiara, AEBetara eta Qatarrera begiratzen dutenak, «konfiantzako hornitzaile direnez», keinu baten zain, baina «asko hitz egin behar da» oraindik prezioaren inguruko akordioak lortzeko.
Edonola ere, Europako Batzordeari dei egin diote estatu kide batzuek, tartean Alemaniak, aurrera pausoak «orain» eman ditzan akordio bat egon dadin luze gabe. Erlojua ez da gelditu, eta negua ate joka ari da. Biltegiak beterik daude, baina gasa aurrezteko planak ez badira eraginkorrak, hori ez da izango helduleku nahikoa Alemaniaren ekonomian zulo handi bat ez eragiteko. Izan ere, Berlinek onartu du atzeraldian sartuko dela 2023an; -%0,4 egingo du atzera bere BPGak, Ekonomia ministro Robert Habeckek aurreikusi duenez. %2,5eko hazkundetik-%0,4ko erorikora aldatu du aurreikuspena gobernuak.
Putinen eskaintza
Horiek horrela, Bruselak neurri sorta berri bat aurkeztuko du datorren astean, bi helbururekin: energiaren merkatuan esku hartzea berriro, eta eskaera gutxitzea sustatzeko. «Elkarrekin aritu behar dugu, baina adostasun handi baten oinarriarekin», esan du Energia komisario Kadri Simsoonek.
Bien bitartean, Vladimir Putin Errusiako presidenteak jakinarazi du Nord Stream 2 gasbidearen kalteak konpon daitezkeela, eta Ukraina, Polonia eta AEBak direla haren sabotajearen onuradun nagusiak.
Zuk esana da: «Gero eta zailagoa da hauteskunde sindikalak askatasunez egitea». Esaldi potoloa da. Zergatik?
Potoloa, gogorra eta tristea, baina bizi dugun errealitatea islatzen du. Lantoki askotan, tentu handiz mugitu behar dugu aurkezten den jendearen zerrenda. Batzuetan, gure jende batek enpresaren errepresaliak jasotzen ditu aurkezte hutsagatik. Kasuen %99an ez da hori gertatzen, zorionez, baina halakoak ez dira salbuespena. Ez da berdina sindikatu bateko hautagaitzan egotea edo beste baten hautagaitzan. Gaur egun, ELAren zerrendetan egotea ez da aukera erraza leku batzuetan.
Zaila al da zerrendak betetzea?
Kostatzen zaigu. Ordezkari izatea konpromiso handia da.Eskatzen du ideologia zehatz batekin bat egitea, plangintza batekin aurrera egiteko prest egotea, eta, nolabait, lankideen artean lidergo bat edukitzea. Aurrerapauso bat ematea da, eta gaur egun ez da ohikoa patronalaren aurrean aurrerapauso bat ematea.
Zerrenda beltzetan sartzeko arriskua ere hor dago. Kaleratze kolektiboetako zerrendetan ordezkari ohi asko egoten dira.
Zerrenda beltzak izaten dira leku batzuetan, eta jasan izan ditugu egoera aldrebesak. Duela urte batzuk Nafarroako Koxka enpresaren kasuan, adibidez. Ordezkariak, dena den, konpromisoaz gain, berme batzuk ere badauzka: ordezkari dena ezin da kaleratua izan.
Ordezkari sindikalek badituzte estigma batzuk.
Sindikalismoari egozten zaizkionak, eta, nire ustez, ospea kentzeko asmoa dago atzean. Baina esango nuke ordezkari sindikal gehienek lankideen estima dutela, baita sindikatu gehienek ere. Sindikalismoa ez da bizitzeko modu erraza. Hori ez du aukeratzen enpresa batean ondo bizi nahi duenak, ez behintzat ELAn.
Garai zailak datoz, bai behintzat epe motzean. Egoera honetan are garrantzitsuagoak al dira hauteskunde sindikalak?
Guretzat, oso garrantzitsuak dira. Emaitza onak eskuratzea da jende gehiagorekin lan egiteko aukera izatea, antolatzekoa eta borrokatzekoa. Eta uste dugu langileriarentzat ona dela horretarako prest dagoen sindikatu bati boza ematea. Guk argi duzu zeren alde borrokatuko garen: soldaten defentsa, pentsioak, lan kontratu duinak, erreforma fiskala, soldata arrakala ezabatzea…
Sindikatuarentzat azterketa bat al dira hauteskundeak?
Zalantzarik gabe. Zilegitasun elementu oso garrantzitsuak dira. Sindikalismotik kanpo badago ELAri esaten dionik hauteskundeetara aurkeztu behar dela, eta hemen inork ez ditu ELAk baino hauteskunde gehiago deitzen. Egunero aukeratzen diren hamar ordezkaritik lau ELAk ordezkatzen ditu. Egunero-egunero lan zentroetara iristen gara, eta guk ez dugu inoren beharrik ziurtagiri demokratikoa jasotzeko.
Zer helburu ditu aurten ELAk? Nafarroan oso baikorrak zarete.
Eta Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan ere bai. Gu %40tik gorako sindikatua gara EAEn, eta hori gehiengo zabala da, sindikatu asko baitaude. Gure helburua da hori sendotzea eta handitzea. Eta zer esan Nafarroan; egun hirugarren sindikatua gara, baina bihar edo etzi lehen sindikatu izatea da gure helburua. Ez dugu hilabete batzuetan lortuko, baina norabide bat da. Ordezkarien %23 ditugu Nafarroan, eta hori handitzea da gure eginkizun nagusia.
«Patronalaren xantaiari aurre egiteko alternatiba bakarra da ELA». Hori ere zuk esana. Benetan bakarra al da?
Hortik entzuten diren gauzak entzutea baino ez dago. Beste ezeren gainetik, mehatxua dago. Badirudi KPIa aldarrikatzen dugunean enpresaren aurka goazela, eta haren etorkizuna gure bizkar gainean jartzen dute. Hori xantaia da, badakigulako enpresek dirua irabazten dutela, eta KPIaren araberako igoerak sinatzen ditugu haiekin. Borrokarekin, konfrontazioarekin… Langileoi egiten diguten xantaia izugarria da. Nola dei dakioke bestela Mercedesen bueltan Jaurlaritzak, Gasteizko Udalak, patronalak eta ia eragile politiko guztiek eskatu digutena inbertsioaren kontuarekin? «Gurea babesten badugu, horrek ospa egingo du, eta zu zara erantzulea». Hori xantaia da.
Azken hilabetean, hainbat sektore hitzarmen handi sinatu dira: metalgintza Araban, bulegoen garbiketa Bizkaian… ELAk ez ditu batzuk sinatu. Eragina izan al dezakete hauteskundeetan?
Ez dut uste. Beste batzuen aldeko botoa eman aurretik, jendeak ikusi beharko luke sinatu den horrek benetako eragina duen haien bizitzan. Araban sinatu den hitzarmenak tauletan eragina izango du, baina kontua da langileen gehiengoa taula horietatik gora dagoela. Bakarren batek agian bozkatuko du gure aurka horregatik. Gu mobilizazio gehiagorako prest gaude, eta horrek balio du Arabarako eta gainontzeko itunetarako. Bere eskubideak babestu nahi dituenak sindikatu indartsu bat behar du. Eta indartsua da garbi duena negoziazioa garrantzitsua dela, baina konfrontaziorik gabe ez dagoela negoziaziorik. Beste guztia da ematen didatena hartzea.
ELA eta LAB elkarrengandik aldentzeak izango al du eragina?
Hauteskundeetan? Ez. Pisua izango du beste gai batzuetan, baina hauteskundeetan ez. Ziur nago ELAk emaitza ona lortuko duela ditugun milaka militanteen lanari esker, eta seguru nago, eta gainera horrela nahi dut, LABek ere emaitzak hobetuko dituela.
Hauteskundeak lantoki berrietara eramatea erraza al da? Arropa dendak, supermerkatuetara… Eta zabalkunde horrek ba al du estrategiatik zerbait?
Konplikatua da, baina egiten dugu, egunero. Egun sektore feminizatuetan deitzen ditugu hauteskunde gehien. Sektore atomizatuak dira, lan zentro askokoak: jantokietan, garbikuntzan, merkataritzan… Eta oso pozik gaude hortik ateratzen dugunarekin. Gure lehentasuna da prekaritatea dagoen lantokietara iristea, eta hauteskunde sindikalak egitea enpresa bat antolatzeko lehen pausoa da. Ahalduntze prozesua hor hasten da. Hazteko modu bat ere bada, badakigu. Lehiakortasun handia dago, eta estrategiatik asko dago hauteskundeetan.
