Simon Yatesek irabazi du 2025ko Italiako Giroa. Atzoko erakustaldiaren ondoren, karrera irabazi du gaur. Vatikanoan hasi eta amaitu den etapa izan da azkena, eta Olav Kooifek irabazi du, Yatesen Visma Lease a Bike taldeko taldekideak. 143 kilometroko etapa bat izan da, eta zailtasunik ez du izan liderrarentzat. Isaac del Toro (UAE) eta Richard Carapaz (EF Education) izan ditu aldamenean Yatesek. Horiek izan ziren azken aurreko etapako protagonistak, eta hiruak egon dira podiumean. Yates ez zegoen Giroa irabazteko faboritoen artean, eta Primoz Roglicek eta Juan Ayusok lasterketa utzi ostean agertu da, elastiko arrosa jantzita iristeko Erromara. 2018an Giroa galdu zuen tokian irabazi zuen Yatesek atzo, Le Finestren. Froomeren aurka galdu zuen. Atzo, baina, ezustekoa eman zuen eta Del Toro gaindituz, jarri zen sailkapenaren buru. 2018an irabazi zuen Espainiako Vueltaren ostean, karrera handi baten bigarren garaipena du Yatesek. Mendiko garaipena Lorenzo Fortunatorentzat izan da (Astana). Mads Pedersenek erregularitatearen saria eskuratu du, eta Del Torok gazte onenaren elastiko zuria eraman du. Talde onena, UAE izan da.

Ikaragarria egin du Jokin Altunak. Beste behin. Gaizki ohituta dauzka pilotazaleak, eta gaur ere ezinezkotik hurbil zegoena erdietsi du, Bilboko Bizkaia pilotalekuan. Lehen zatian 10-3 aurretik ipini den arren, hortik aurrera gorriak eta bi ikusi behar izan ditu, tanto askotan zehar Iñaki Artolaren hankapean ibili behar izan baitu. Final handia jokatu du Artolak, eta oso gertu izan du txapela, batez ere 15-19 aurretik zela. Ordea, txapelduna zergatik den erakutsi du Altuna III.ak, eta jokatu duen azken txanpa deskribaezina izan da. Saskitik pilota biziago bat aterata, gorputz eta arima aritu da pilotakada bakoitzean, eta jarraian egin ditu azken zazpi tantoak: 22 eta 19. Gogoangarria izan da finala, eta garaipenari esker, izen handien pare jarri da Aspeko pilotaria, lau txapelekin berdindu baititu Aimar Olaizola, Ruben Beloki eta Atano III.a. Gainera, bigarren urtez jarraian irabazi du buruz burukoa, eta beste urtebetez elastiko gorria jantzita kantxaratuko da. Faborito garbi abiatu du finala Altuna III.ak, eta partida hasierak horixe baieztatu du. Txapa bere aldera erori izana ez du alferrik galdu, eta ohartzerako aurreratu da markagailuan: 3-0, 7-2 eta 10-3. Sakearekin asmatu egin du amezketarrak, eta tantoa bukatzen ere fin aritu da. Esanguratsua izan da Artolak atsedena eskatu duela 3-0ekoan. Ez dio emaitzarik eman erabakiak. Bere horretan jarraitu du Aspekoak, eta denetariko jokaldiak egin ditu: dejadaz, ezkerrez pilota zabalduta eta atzean ere bai. Partidak inork baino hobeki irakurtzen dituela azaldu du, eta une bakoitzean ezin hobeki asmatu du zer egin. Artolak ahaleginak egin ditu aurkariari parean eusten, baina ez du lortu. 10-3kora arte egin dituen hiru tantoak modu berean egin ditu: lehenbizi luze jo eta ondoren ezker airez zabalduta. Baina ez du beste armarik kantxaratu. Askoz egokiago jokatu du Altuna III.ak, eta horregatik lortu du zazpi tantoko aldea. Bi pilotarien artean sakean ere egon da aldea lehen zati horretan. Artolak ez dio etekinik atera, eta aurkariak bai. Faboritoa era horretan aurretik izaki, bazirudien finalak hausteko arriskua zuela, baina izugarrizko susperraldia izan du alegiarrak. Zur eta lur utzi du bat baino gehiago bere jokoak. Buruz burukoaren historian gehien erabili diren bi baliabideak kantxaratu ditu: luze jo eta bukatu. Pixkanaka partidan sartzen joan da, eta bere buruarengan konfiantza irabaziz gora egin du. 10-4koa zorte apur batekin lortu du, baina hortik aurrerako tantoek bere sinadura eraman dute. Perfekziotik hurbil aritu da Baikoko pilotaria. Oso luze ibili du pilota, eta defentsan ezinean sumatu da Altuna III.a. Dotorea izan da 10-8koa, erreboteraino jo baitu Artolak. Atsedena eskatuta aurkariaren bolada eteten saiatu da Aspekoa, baina susperraldiak ez du etenik izan. Lehen atsedenaldi luzera 12-10 aurretik iritsi da Artola. Lehen atsedenaldi luzeak ez du gidoirik aldatu, eta lehengo lepotik izan dute burua bi finalistek gerora. Taktikoki bikain jokatzen jarraitu du Artolak, eta gorputzean ez zaio irabazteko beldurrik sartu. Hori bai, hanka apur bat sartu orduko ez dio barkatu Altuna III.ak, eta era horretan lortu du partidan bizirik mantentzea. Bigarren atsedenaldira bitarte bizpahiru tantoko aldearekin ibili da aurretik Baikokoa: 15-12, 16-13 eta 18-15. Oso erasokor jokatu du, eta ez du atzeraka pauso bakar bat bera ere eman. Atsedenalditik bueltan ere tantoa Artolak egin du, eta hiru tantora soilik izan du txapela: 19-15. Altunaren indar erakustaldia Jota zirudien amezketarrak, eta jokoak ere horixe berresten zuen: nagusi zen Artola. Luze jo eta bukatu, jaun eta jabe zen joko horretan. Baina orduantxe azaldu da txapelduna. Saskitik pilota biziagoa atera du, eta gorputz eta arima aritu da pilotakada bakoitzean. Nonbait indarra zuen gordeta barruan, eta ordura arte aurkariak egin diona egin dio berak Artolari. Frontisa bikain baliatuta oso urrun jarri du pilota, eta tantoa amaitzen ere ez da zalantzekin ibili. 19na berdindu ez ezik, azken hiru tantoak ere berak egin ditu, eta gustura agertu da prentsaurrekoan. “Ikaragarria da lortu dudan guztia. Lau txapel ditut banaka, eta gehiago irabazten ez baditut ere konforme nago egindakoarekin. Iaz 22-5 irabazi nion Unai Lasori, eta aurtengo garaipenarekin gusturago nago, gehiago sufritu dudalako”.

Gaur goizean hasi da Euskal Pilotako Nazioen Liga. Hasiera ekitaldia bihar egingo badute ere, lehen partida AEBek eta Mexikok jokatu dute, eta lehenengoek irabazi dute. Arreta gehien, baina, biharko egunak bereganatzen du, orduan jokatuko baitu Euskal Selekzioak lehen aldiz Nazioarteko Pilota Federazioaren txapelketa batean ofizialki. 20:30ean egingo dute hasiera ekitaldia, eta jarraian jokatuko ditu euskal selekzioak estreinako partidak: 21:15ean emakumezkoetan Frantziaren aurka lehiatuko da, eta 22:15ean, gizonezkoetan, aurkari beraren aurka. Euskal Herriko Pilota Konfederazioa gaur goizean Gernikan izan da, gaur jokatu diren txapelketako lehen partidetan (aipatutakoaz gain, Mexiko-Frantzia emakumezkoetan eta Filipinak-Frantzia gizonezkoetan). Ongi etorria eman dio euskal selekzioari, baina azpimarratu du Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako selekzioa dela, eta gaur-gaurkoz Nafarroa Garaia, Lapurdi, Nafarroa Beherea eta Zuberoako pilotariek ezin dutela euskal selekzioan jokatu. «Lortutakoarekin pozik eta harro sentitu arren, ezin gara guztiz asetuak sentitu. Horregatik, gaur hemen aldarrikatzen eta eskatzen ari garena ez da inongo inposaketa, gure anai-arreben borondatea onartzea baizik, garbi dugulako, zatiketa ez da soluzioa, eskubide zanpaketa baizik. [articles:2142342] EHPK-k gogoratu du ofizialtasunaren bidea duela 35 urte Kuban hasi zutela, eta eskerrak eman dizkio Xabier Cauzabon Nazioarteko Euskal Pilota Federazioko lehendakariari euskal selekzioarekiko jarrera «irekia» izan duelako, eta modu horretan aukera eman diolako euskal selekzio horri ofizialki lehiatzeko. Azkenik, gaineratu du espero duela «laster», Euskal Herria osatzen duten zazpi herrialdeak osatutako «benetako selekzioa» ofiziala izatea. Ander Bilbao euskal selekzioaren hautatzaileak sei pilotari deitu ditu: Aritz Erkiaga, Eñaut Urreisti, Imanol Lopez, Unai Lekerikabeaskoa, Helena Barrenetxea, Elaia Gogenola, Maialen Aldazabal eta Maia Goikoetxea. Hau da txapelketako egutegia: Ekainak 2: 18:30. Espainia-Mexiko (E). 20:30. Inaugurazio ekitaldia. 21:15. Euskal selekzioa-Frantzia (E). 22:15. Euskal selekzioa-Frantzia (G). Ekainak 3: 19:00. Espainia-AEBak (G). 20:00. Espainia-Frantzia (E). 21:00. Euskal selekzioa-Mexiko (E). Ekainak 4: 18:00. Espainia-Mexiko (G). 19:00. Euskal selekzioa-Espainia (E). 20:00. Euskal selekzioa-Filipinak (G). Ekainak 5: 21:00. Finalerdiak (G). Ekainak 6: 12:00. Hirugarren eta laugarren posturako partida (G). 21:00. Finala (E). 22:00. Finala (G). ETB1ek zuzenean emango ditu ekainaren 2ko, 5eko eta 6ko jardunaldiak, eta ETB4k ekainaren 4koa.

Igande goizean iritsi da AEBtik zuzenean etorri den lehen hegazkina Bilboko aireportura, eta eguerdian abiatu da hemendik harako lehena. Astean hiru joan-etorri izango ditu Bilbo-New York ibilbideak, 700 euro inguruko prezioan.

Urte luzeetan jomugan izandako helburua gaur erdietsi du Paris Saint-Germainek. Lehenengo aldiz irabazi du Txapeldunen Liga. Nola irabazi, gainera. Aurreikuspenen arabera, tituluaren jabe egiteko faborito ziren frantziarrak, baina aparteko nagusitasunarekin gainditu dute Inter Milan, Munichen (Alemania) jokaturiko finalean: 5-0. Hasi eta buka, askoz hobea izan da Luis Enriquek entrenatutako taldea, eta merezita jaso du garaikurra. Nahi erara jokatu du, eta lehen zatian lehia bideratu ondoren, bigarrenean txikitu egin du Inter Milan. Gozatuz eta gozaraziz ibili dira frantziarrak, eta Doue gaztea izan da finaleko jokalaririk onena. Bi gol egiteaz gain, goleko pase bat ere eman du, eta soilik 19 urte izan arren, PSGren historiaren urrezko lerroetan idatzi du bere izena. Nasser Al-Khelaifik 2011n PSG erosi zuenetik, beste helbururik ez zuen buruan: Europako lehiaketarik garrantzitsuena irabaztea. Publikoki horixe aitortua zuen, gainera. Direnak eta ez direnak gastatu ditu azken hamalau urteetan helburu horren bila: 2.000 miloi eurotik gora. Esate batera, mundu mailako hiru izar elkartu zituen taldean duela hiru denboraldi: Lionel Messi, Neymar eta Kilyan Mbappe. Lehenago edo beranduago, uste izatekoa zen Txapeldunen Ligak noizbait hartuko zuela Pariserako bidea, baina urtero helburua lortu gabe geratzen den Al-Khelaifi. Horregatik, karguan ziren entrenatzaile guztiak langabezian uztea erabakitzen zuen. Lurrikara betean hartu zuen PSGren aulkia Luis Enriquek, 2023ko udan. Messik eta Neymarrek taldea utzi zuten momentu berean, hain zuzen. Hortaz, Mbappe soilik geratzen zitzaion izar moduan, baina entrenatzaile espainiarrak garbi hitz egin zuen lehenengo prentsaurrekoan. Adierazi zuen talde bat eraiki nahi zuela, bere ezaugarrietara egokitua. Hasiera batean jokalari bat gehiago zirudien Mbappek, baina azkar okertu ziren kontuak, jokalariak aitortu baitzuen ez zuela Parisen jarraituko. Gauzak hala, sasoi honetarako Luis Enrique bera zen taldearen lider nagusia, eta usterik gutxienean iritsi zaio Txapeldunen Ligako garaikurra Al-Khelaifiri. Lehen fase luzean pattal antzean ibili arren, kanporaketatan Liverpool eta Arsenal kanporatu zituen PSGk, hurrenez hurren, eta finalean ere txikitu egin du Inter. Lehen minutuak orekatuak izan dira, eta bi taldeek errespetu handia azaldu diote elkarri. Esperotako gidoia bete da finalaren hasieran. PSGk izan du baloia oinetan, eta joko zuzena nahiago izan du Interrek. Aukeran, oso atzean sartuta ibili dira italiarrak, eta garesti atera zaie. Izan ere, ordu laurdena betetzerako iritsi da 1-0ekoa. Vitinhak baloia jaso du zelaiaren hiru laurdenetan, aparteko pasea eman dio Doueri, eta gazteak bikain aurkitu du Hakimi ate aurrean. Azken horrek ez du barkatu, eta lehen gol aukera garbian aurretik ipini da Luis Enriqueren taldea. Golak urduritu egin du Inter, eta horixe bera baliatu dute frantziarrek aurkariari min egiten jarraitzeko. Oso goian egin dute presioa, eta baloia jokatu ezinda ibili da Inter Milan. Deseroso egon da Simone Inzaghiren taldea, eta ezohiko hutsak egin ditu atzean. Esate batera, kontraerasoan heldu da 2-0ekoa, eta lo egon dira jokalari italiarrak. Dembelek ederki gidatu du baloia area batetik bestera, Doueri eman dio pasea, eta gazteak sartu du 2-0ekoa, baloiak Demarcoren gorputzean jo ondoren. Atsedenaldira bitarte hirugarren gola egiteko aukerak ere izan ditu Luis Enriqueren multzoak, baina ez du asmatu. Italiako taldeak, berriz, soilik geldikako jokaldietan egin du mehatxu. Festa biribildu du Bigarren zatiari begira, zerbait aldatu beharrean sentitu da Inter Milan, eta aldaketa bikoitza egin du atsedenaldian Inzaghik. Alferrik, ordea. PSGk ezin hobeki kudeatu ditu partidaren barruko denborak. Ederki asmatu du jokoa geratzen eta bere aldera eramaten, eta pixkanaka goitik behera egin du italiarren jokoak eta jarrerak. 3-0ekoarekin erabaki du finala Frantziako taldeak. Doue izan da berriro protagonista. Vitinharen paseari amaiera ederra eman dio, eta zur eta lur utzi ditu futbolzaleak. Iragan sasoian iritsi zen Rens taldetik, eta azaldu du zergatik kendu dion finalean tokia Barcolari. Finala erabakita geratu da 63. minuturako, eta hortik aurrerakoa festa bilakatu da PSGrentzat. Laugarren eta bosgarren golak egin ditu, eta Txapeldunen Ligan inoiz ikusi ez den emaitza erdietsi du. Inter Milan gol gutxi jasotzeagatik iritsi da finalera batez ere, baina finalean oso gaizki aritu da. Estreinako garaikurra erarik handienean altxatu du zerura PSGk. PARIS SAINT-GERMAIN-INTER MILAN PSG. Donnarumma; A. Hakimi, Marquinhos, Pacho, Mendes (L. Hernandez, 78. min.); Vitinha, Fabian Ruiz (Mayulu, 78. min.), Neves (Zaire-Emery, 78. min.); Doue (Barcola, 66. min.), Kvaratskhelia (Ramos, 78. min.) eta Dembele. Inter Milan. Sommer; Pavard (Bisseck, 54. min; Darmian, 62. min.), Acerbi, Bastoni, Dumfries, Barella; Calhanoglu (Asllani, 70. min.), Mkhitaryan (Carlos Augusto, 62. min.), Dimarco (Zalewski, 54. min.); Thuram eta Lautaro Martinez. Golak. 1-0: Hakimik (12. min.). 2-0: Douek (19. min.). 3-0: Douek (63. min.). 4-0: Kvaratskheliak (70. min.). 5-0: Mayuluk (87. min.).

Nicaragua sandinista abestia bukatu berri zuen Fermin Muguruzak, eta oraindik ukabila goian zuela joan zitzaion Natxo Pineda, Alicia Foroko arduraduna, kalea poliziek eta militarrek hartua zutela esanez. Pinedak berak mikrofonotik azaldu zuenez, mehatxua irmoa zen: kontzertua bertan behera utzi eta bertan ziren guztiak segituan ateratzen ez baziren, Guardia Nazionalekoak sartuko ziren barrura, eta haiek ateraraziko zituzten. Ezusteko handia hartu zuten aretoan zeuden laurehun bat lagunek. Muguruzak berak lasai ateratzeko eskatu zien, probokazioetan erori gabe, eta horixe egin zuten. Horrela bukatu zen, ostiral gauean, Fermin Muguruzak eta haren bandak Cuauhtemocen, Alicia Foroan eman behar zuten kontzertua. Ateak ireki zituztenean, polizia ibilgailuen argi urdin keinukariak barruraino sartu ziren inor atera aurretik, kanporako bidea hartua zutenen eskandalurako. Muguruzak politikoki ondo zaildutako gogaide sutsuak ditu Mexikon, eta horien bila joan ziren uniformedunak, kontzertua zapuztu zutenean. Pinedak berak adierazi zuen, gero, agindua nork eta zergatik eman zuen ez badakite ere oso argi daukatela zeren bila zebiltzan: «Probokazio hutsa izan zen: atxilotuak nahi zituzten, biolentzia nahi zuten, jendeak aurre egin ziezaien nahi zuten; nota gorria, alegia». Muguruzak berak ere galdera hori zabaldu du sare sozialetan: poliziek eta militarrek «sarraski bat» egin nahi ote zuten. Suspenden concierto de Fermin Muguruza en el Multiforo Alicia por rebasar el aforo y falta de permisos. Elementos de Sedena y policía capitalina desalojaron el lugar sin incidentes. El músico tocará gratis este sábado en Neza. pic.twitter.com/MOYyA4T1ic — Rockanrolario (@rockanrolario) May 31, 2025 Musikazaleek, kalera aterata, dozenaka polizia, soldadu eta guardia nazional aurkitu zituzten Alicia Foroaren eraikineko aterabide bakarrean, arma astunak eskuetan eta oso agerian. Irudia bortitza eta edonor izutzeko modukoa bazen ere, patxadatsu zeuden kanpokoak, jendea nola ateratzen zen zelatatzen. Horrenbeste, non «Gora Palestina askatuta!» oihuka egin baitzuten batzuek kalera, unearen arrasto politikoa azpimarratu nahian edo. Alicia Foroa zapatismoari lotutako kulturgune autonomoa da, 30 urteko ibilbidea duena jada, eta Muguruzaren etxea izan da Mexikon, hara joaten hasi zenetik, Kortaturen garaietan. Alicia Foroa beti egon da Cuauhtemoc Udalean, baina auzoz aldatu zen duela urte eta erdi, Hiriko Gobernuak areto berri eta egokiago bat eskaini zienean. Ostiral gauean zer gertatu zen argituko da beharbada, baina ez da oso azkarra izan behar asmatzeko Mexiko barruko tirabira politikoen erdian egotea egokitu zitzaiola Muguruzari. Izan ere, oposizioaren esku dago udal gobernua, eta bertako agintariek bidali zituzten poliziak Aliciara. Noiz, eta Botere Judiziala berritzeko bihar izango diren hauteskundeen bezperan; oposizioak berak boikotatu nahi duen prozesuaren bezperan, alegia. PRI oposizioko alderdikoa da Cuauhtemoceko alkatea, Alejandra Rojo de la Vega. Alicia kulturgunera joan zen poliziaburuak esan zuen Poliziaren eta armadaren arteko operatibo bateratu bat egiten ari zirela, auzoan segurtasuna bermatzeko, eta kontzertuarekin topo egin zutela. Ohikoak dira halako operatiboak, eta horrek azalduko luke armadak atzoko gertaeretan esku hartzea. Poliziaburuak gaineratu zuen jende andana ikusi zutela kalean —baina antolatzaileen hitzetan sei edo zazpi lagun besterik ez zegoen kanpoan momentu horretan—, eta zertan zebiltzan ikusteko joan zitzaizkienean izan omen zuten kontzertuaren berri. Baimenik ez zutela egiaztatu zutela, eta horregatik eman zutela aretoa husteko agindua. Baina bitxiak dira aitzakia horiek, kontuan hartuta uniformedunekin batera Televisako kazetariak ere han zeudela, hasiera-hasieratik. Mexiko Hiriko Gobernuaren babesa Pinedak azaldu duenez, handik joan aurretik, azken hizketaldian, poliziaburuak galdetu zion zer harreman zuen berak agintariekin, eta nortzuk ote ziren bere «aitabitxiak». Gero, Mexiko Hiriko Gobernuaren dei bat ere jaso zuen Pinedak —ezkerraren esku dago gobernu hori—: hedabideetan ikusi zituztela gertatuak, eta jazotakoa argitu beharko dela. Mexiko Hiriko Gobernuak agiri bat plazaratu du gaur, Alicia Foroari babesa agertzeko, eta hark eta haren gisako zentro independenteek egiten duten lana goratzeko. Muguruzaren kontzertua bertan behera uzteko agindua gaitzetsi du, bestalde. Mexiko aldeko musikari eta sortzaile ugariren babesa ere jaso dute, hala Alicia Foroak, nola Muguruzak berak. Ez Mexiko Hiriko Udalak bakarrik, Mexikoko Gobernuak ere agiri bat kaleratu du, Alicia Foroa hustu izana gaitzesteko. Gobernuak hitzeman du argituko duela nork eta zergatik agindu zuen kontzertua gelditu eta lekua husteko, eta kulturgune independenteen alde agertu da. Muguruzak eta haren taldeak ordubete pasatxo zeramaten kontzertua jotzen, baina ezustean eta erdizka gelditu behar izan zuten. Hala ere, mikrofonoa utzi aurretik, Alicia Foroarekin izan duen harreman estua gogoratu zuen oholtza gainetik: «Berton egin genion Iñigo anaiari lehen omenaldia, zendu eta gero». Gogaideei lasai eta probokazioetan erori gabe ateratzeko eskatu ondoren, mendekua larunbatean bertan hartuko zutela agindu zien. Izan ere, Nezatitlan jaialdiaren barruan, Tijuana No, Banda Bassoti eta beste musika talde «senide» batzuekin kontzertua ematekoa da Muguruzaren banda. Ameriketako itzulian dabil taldea, izan ere, maiatz bukaeratik: Txilen, Argentinan, Uruguain eta Kolonbian jo dute, Mexikora iritsi aurretik. Gaurko kontzertuarekin bukatuko dute Amerikako itzulia, eta ekainaren 7an Erroman arituko dira, hilaren 14an Donostian jo aurretik.

Iaz 385 milioi euroko altzairu eta aluminio esportazioak egin zituen Euskadik AEBra. Enpresa askorengan (Sidenor, ArcelorMittal, Tubacex eta Tubos Reunidos, besteak beste) izango dute eragina Trumpen muga-zergek.

Ehundik gora pertsona elkartu dira Baionako San Izpiritu zubian gaur goizean, bertan zintzilikatua den Israelgo banderaren presentzia salatzeko. Hainbat kolektibok elkartzera eta ekintza kolektibo baten egitera deitu dute, Baionako Herriko Etxearen erabaki «onartezina» salatzeko. Berezko helburua Israelgo bandera kentzea zen, baina, manifestariak lekura iritsi direlarik, Polizia jadaneko bertan zen, zutoina babesten ari. Hortaz, manifestariak parean ezarri dira, hitza hartzeko. Maiatz hondarretan, Baionako Herriko Etxeak herrialdeen banderak altxatzen ditu uda osorako; eta aurten ere, horien artean, Israelgo bandera altxatu dute. Terexa Etxeberria Stop Genocide kolektiboko kideak esplikatu du enegarrenez eskatu dutela Etxegarairi, Baionako auzapezari, Israelgo bandera kentzeko, eta Palestinakoa emateko. Erantzunik gabe egon dira «berriz ere»: «Orduan, erabaki dugu ezin ginela egoera horren aitzinean geldirik egon. Gaurko helburua da denek pentsatzen duguna ozenki erratea», erran du Etxeberriak. Horrez gain, gehitu du Frantziako errepublikan Palestinaren alde egiten diren protestak eta ekintzak «biziki erreprimituak» direla, eta horregatik jendea gutiago ausartzen dela bere ideiak plazaratzera. Bandera bat, hamabost poliziakide «Israelgo bandera babesten ari badira, erakusten du arazo bat badela. Beste banderak ez dira zainduak», adierazi du David manifestariak —ez du abizenik erran nahi izan—. Haren aburuz, Israelgo bandera jartzeak eta Palestinakoa ez agerrarazteak erakusten du zer jarrera duten Etxegaraik eta Baionako Herriko Etxeak Palestinako gatazkaren inguruan. Etxeberriak eta Davidek, biek aipatu dute iaz ber banderarekin izan zen kalapita. Hain zuzen, maiatz bukaeran, bikote batek Israelgo bandera hondatu zuen. Herriko etxeak salaketa eman zuen, eta geroztik bi gazteak atxilotuak eta epaituak izan dira. Zenbat egun berantago, Palestinakp bandera agertu zen San Izpiritu zubian, baina handik ordu gutira bandera kendu eta Olinpiar Jokoen banderarekin ordezkatu zuten. «Herriko etxeko langileek esplikatu ziguten komunikazio arazo bat izan zela. Erran nahi du herriko etxean badela talde gotor bat izugarrizko presioa egiten duena Palestinako bandera ez altxatzeko», segitu du Etxeberriak. Geroztik, Israelgo banderaren zutoinean produktu bat ezarri dute, jendea irristatzeko eta gora ez igotzeko. Militanteek, egin behar zuten ekintza ezin egin, eta Baionako karrikak zeharkatu dituzte manifestaldi baten bidez. Herriko etxearen itzulia egin eta gero, Baiona Handitik pasatu dira Baiona Tipiraino. Behin itzulia egina, berriz San Izpiritu zubira joan eta errepidean jarri dira, eta zubiaren zirkulazioa oztopatu dute. Moyua plaza jendez bete dute, Gazako sarraskia salatzeko. ECUADOR ETXEA Moyua plaza beteta, Bilbon Baionan ez ezik, Bilbon ere protesta egin dute arratsaldean, «berehalako su eten bat» eskatzeko eta Gazara laguntza humanitarioa sar dezaten galdegiteko. Ehunka lagun bildu dira Moyua plazan, palestinako banderekin eta pankartekin. Palestinarrak jasaten ari diren genozidioaren aurrean ezin dela isilik egon ohartarazi dute, kalera irten behar dela, «errefusa adieraztera». Begirune, Ongi Etorri Errefuxiatuak eta Pertsonalde taldeek antolatu dute protesta. Bihar eguerditan, berriz, Gernika-Palestinak elkartzera deitu du, Donostiako Alderdi Ederren. Palestinan gertatzen ari den «infernua» bururatzeko neurri «zehatzak eta eraginkorrak» beharretsi ditu kolektiboak. Ber tenorean, Iruñean, manifestazioa eginen dute, Israelekin harremanak apurtu lelopean. Baluartetik abiatuko da karrika agerraldia.

43 urteko gizon batek 13 urteko alaba hil du, eta, ondoren, bere buruaz beste egin du, Bilboko Udaltzaingoak zabaldutako informazioaren arabera. Goizaldean izan da, familiaren etxebizitzan, Larraskitu auzoan. Zenbait berri agentziak jakinarazi dutenez, adingabearen gurasoek eztabaida bortitza izan dute goizaldean, eta amak etxetik ihes egin du. Emakumeak Udaltzaingoari deitu dio, alabaren bizia arriskuan zegoela ikusita. Poliziak etxebizitzara sartu direnean, adingabearen hilotza aurkitu dute, maindire artean estalita, eta aita komunean, hark ere labana zauriak zituela. Ama Basurtuko ospitalera eraman dute, zaurituta. Goizeko 04:50 aldera izan da. Ertzaintza ikertzen ari da indarkeria bikarioa ote den. 2003. urteaz geroztik hamahiru adingabe hil dituzte gizonezkoek Euskal Herrian indarkeria bikarioa erabiliz. «Amorrua, nazka eta nekea» Erailketa salatzeko, Euskal Herriko Emakumeen Mundu Martxak ohar bidez dei egin du Euskal Herrian barrena antolatuko diren mobilizazioetan parte hartzera. Gaur bertan, mugimendu feministak hainbat protestara deitu du. Bilboko elkarretaratzea Errekaldeko plazan egin dute arratsaldean. Adin diferenteetako herritarrek bete dute plaza, eta Nahikoa da, Nazkatuta gaude eta Erasorik ez lelodun kartelak eutsi dituzte. Plazan dagoen eszenatokian bi pankarta zabaldu dituzte. Euskal Herriko Mundu Martxaren izenean bata: Aski da! Eraso sexistarik ez! Autodefentsa feminista!. Eta auzo elkarte mugimenduaren, Errekaldeberriz-en eta Zutitzen Errekaldeko Emakumeen Elkartearen izenean bestea: Eraso gehiagorik ez!. Txalo zaparradarekin erantzuten dute bertaratutakoek. Zutitzen elkarteko bi emakumek irakurri dute adierazpena. Herritarrei eskerrak eman dizkiete bertaratzeagatik, eta aitortu dute «hunkigarria» dela auzoaren erantzuna ikustea. Euren «amorrua, nazka eta nekea» erakutsi nahi izan dituzte «krimen matxistarengatik», baita asteazkenean Fango kiroldegitik gertu emakume batek jasandako sexu erasoarengatik. Era berean, erasoak jasan dituzten emakumeei helarazi diete euren laguntza eta babesa izango dituztela: «Jakin dezatela ez daudela bakarrik». Euren «gaitzespena» ere adierazi dute elkarteko kideek: «Ez dugu portaera matxistarik onartu behar ez gure inguruan, ez gure etxeetan, ez inon». Azpimarratu dute berdintasunean, feminismoan eta tratu onean hezi beharra dagoela. Horrez gain, norbaitek jokabide matxista bat duenean, beharrezkotzat jo dute «eskandalatzea eta portaera horiek ikusaraztea». «Ez dugu konplize izan behar». Portaera horiek ikusaraztea, baina, ezin da bakarrik mugimendu feministaren lana izan. «Zuen laguntza behar dugu», azpimarratu dute. Izan ere, gonbidapena egin diete herritarrei, auzoko eta inguruko kolektibo eta espazio feministetan parte hartzera, «borroka feminista inoiz baino beharrezkoagoa baita». Elkarretaratzea ez dute isiltasun minutu batekin amaitu nahi izan. Hori dela eta, Vivir Quintana musikariaren Sin miedo abestiaren letra banatu dute jendearen artean, eta hori kantatu dute denek batera. Txalo zaparradarekin eta Erasorik ez erantzunik gabe! oihukatuz borobildu dute protesta. Bihar ere protestak eginen dituzte, Euskal Herriko Mundu Martxak deituta: Donostiako Bulebarrean, adibidez, 18:00etan eginen dute kontzentrazioa. Astelehenean, berriz, Gasteizko Andre Mari Zuriaren plazan elkartuko dira, 19:00etan eta Iruñean 20:00etan, Udaletxe plazan. Protokoloa aktibatuta Euskal Herriko Mundu Martxaren oharra ere irakurri dute Errekalden, herritarrek jakin dezaten gertatutakoa ez zela kasu bakan bat: «Heteropatriarkatu sisteman kokatzen dugu bortizkeria hau guztia». Hain zuzen, Euskal Herriko Emakumeen Mundu Martxak goizean jakinarazi du erailketa matxisten kontrako protokoloa aktibatu dutela, eta elkartasun osoa adierazi diete senideei, lagunei eta gertukoei. Erantzukizuna exijitu dute: «Prest gaude erantzuteko eta Euskal Herriko edozein txokotan gertatzen diren hilketa matxista guztiak salatzeko. Prest gaude erakundeei eraso matxista bat gertatzen den bakoitzean dagokien ardura har dezatela eskatzeko eta indarkeria matxistaren konplize den orori ardurak exijitzeko, gizonei bereziki». Nabarmendu dute ez dela hilketa isolatu bat, sistema oso batek ahalbidetzen duen indarkeria baizik: «Oraingoan adin txikiko neska baten erailketaz ari gara, eta horrek bereziki larria egiten du kasu hau. Zalantzarik ez dugu, biolentzia bikarioa ere indarkeria matxista da». Are, jendartearen egitura patriarkala agerian uzten duen gertakaritzat jo dute, eta gogoratu indarkeria matxista egiturazkoa dela eta bizitzako esparru guztietan gertatzen dela: «Ez da eremu pertsonal edo pribatukoa, edo bi pertsonen artekoa, ezta ‘gaixo’ batzuek egindako zerbait ere; sistema patriarkalak emakumeak* eta sexu-genero disidenteak menpean izateko moduetako bat da». iFrameResize({ log: true },’#hhm’); Indarkeria matxistari aurre egiteko «premiazko mekanismoak» behar direla adierazi dute, eta, hortaz, bortizkeria hori «lehen mailako arazo sozial eta politikotzat» hartu dezatela. «Egungo jarrera konplizeak alboratu eta bizi garen jendarte antolaketa sexistari aurre egiteko benetako neurriak behingoz har ditzatela exijitzen dugu. Gure bizitzak daude jokoan!», borobildu dute. Autodefentsa feministaz baliatzeko deia egin dute, sinetsita daudelako hori dela, antolakuntzarekin batera, tresnarik eraginkorrena: «Lotsa eta beldurra aldez aldatzen hasi dira, eta antolatzen eta saretzen jarraituko dugu, elkarrekin borrokan denak aske izan arte!». «Urgentziazko auzia» Itaia emakumeen antolakunde sozialistak ere hilketa gaitzetsi, eta eraildakoaren senideei eta gertukoei beren babesa adierazi die; hainbat kontzentrazio egin dituzte, hala nola Gasteizen. Bihar ere elkarretaratzeak eginen dituztela adierazi dute, 12:30ean Iruñeko Udaletxe plazan, adibidez. Adierazi dutenez, erailketak egiturazkoa den jarrera eta bortizkeria matxistari erantzuten dio, zeinak egunero «milioika emakumeri sufrimendua eta zapalkuntza forma ezberdinak eragiten dizkion». «Gainera, kasu honetan, gizonak alaba erail du, amari (bere bikotekideari) bizi osorako sufrimendua eta mina eragiteko». Hortaz, antolakundearendako «urgentziazko auzia» da indarkeria matxistari aurre egin eta horren aurka antolatzea. «Bide horretan, hain zuzen, beharrezkoa da: batetik, indarkeria matxista jasaten duten emakumeak babestea eta defendatzea, indarkeria egoeratik alde egiteko baldintzak sortuz. Bestetik, erasotzaile eta eraso ororen aurka irmo eta eraginkor erantzun behar dugu, eraso bakar bat ere ez dadila inpunitate osoz gauzatu», gehitu dute. Finean, indarkeria matxistaren kontrako «kontzientzia lana eta borrokak» indartzearen garrantzia nabarmendu dute. Instituzioak Bilboko Udalak protesta isila antolatu du hilketa salatzeko. Eguerdian egin dute elkarretaratzea, udaletxearen kanpoaldeko eskaileretan, eta bost minutuko isilunea egin dute. Bilboko udal talde politiko guztiez gain, bestelako ordezkari politikoak ere egon dira elkarretaratzean. Besteak beste, Miren Elgarresta Emakundeko zuzendariak elkarretaratzean parte hartu du. Esan duenez, dauden datuen arabera, «indarkeria matxistako» kasu bat izan zen atzokoa, «eta, zehazki, biolentzia bikariokoa». Azaldu duenez, horrelakoak gertatzen direnean, gizartean galdera bat zabaltzen da, ea zer ote dagoen hilketa horien atzean. «Guk argi erantzun behar dugu: honen arrazoia matxismoa da, eta egiturazko arazo bat da». Albistea jakin zenetik arrapaladan iritsi ziren beste hainbat ordezkari politikoren eta erakunderen gaitzespen adierazpenak.

Espainiako Osasun Ministerioak egiten ditu BAME mediku egoiliarren hautaprobak. Prozesu horren bidez, medikuntzako alor jakin batean espezializatu ahal izaten dira Medikuntza ikasketak bukatu berri dituzten ikasleak. Bada, postuen eskaintza eta hautaketa prozesua arautzen dituen urteko aginduan hemendik aurrera Araba, Bizkai eta Gipuzkoako postuetan euskararen ezagutza aintzat hartzeko eskea egin du Eusko Jaurlaritzak. Gutun bat helarazi du Osasun sailburu Alberto Martinezek ministeriora, eskabidearekin. Martinezek eskatu du hautagaien komunikazio konpetentziei buruzko atalean baloratzeko euskara gaitasuna. Osasun Sailak prentsa ohar baten bidez eman du gutunaren berri, eta helarazitako mezuaren gako nagusiak zein izan diren azaldu du. Aldaketa eskumen autonomikoen «erabilera legitimoan» oinarrituta egin daitekeela argudiatu du Martinezek, eta osasun arretaren «kalitatea, ekitatea eta segurtasuna» bermatzen lagunduko duela. «Pazientea bere ama hizkuntzan artatzeak komunikazio klinikoa hobetu, konfiantza handitu, akatsak murriztu, atxikimendu terapeutikoa indartu eta oztopo kulturalak gainditzen laguntzen du». Euskara aintzatesteak «gazte talentudunak» erakartzen ere lagun dezakeela erantsi du sailburuak, eta Euskal Herrian bertan trebatu diren gazteei bertan lan egiteko aukerak handitu diezazkiekeela: «Azken batean, hemen beren bizi proiektua eraiki ahal izan dezaten». Hizkuntza normalizazioaren bidean egun indarrean dauden «printzipioak» betetze aldera ere euskara baloratzea «aurrerapausoa» dela gogoratu du. Txosten juridikoa Gutunarekin batera txosten juridiko bat ere bidali du Martinezek ministeriora. Proposamena Espainiako legeekin «guztiz bateragarria» dela erakutsi nahi izan du txosten horren bidez, eta «berdintasun printzipioa» errespetatzen duela. Asmo «eraikitzailez» egindako proposamena izan dela gogoratu du, eta aintzat hartuko duten esperantza du. Gogoratu du egin dituzten bileretan-eta ministroa «prest» azaldu izan dela aldaketa hori egiteko. Bestelako eskabideak ere badira arloan. Izan ere, BAME azterketa, adibidez, gaztelaniaz bakarrik egin daiteke gaur egun. Medikuntza ikasketak euskaraz egiten dituztenek ere hizkuntza aldatu behar izaten dute etsamina egiteko. Hori aldatzeko eskea eginda dago, EHU Euskal Herriko Unibertsitateak berak egin izan du, Euskaltzaindiarekin batera: Jaurlaritzari eskatu izan diote urratsak egiteko azterketa euskaraz egin ahal izateko . Behin espezializazioa hasitakoan ere euskarazko trebakuntza askotan Osakidetzan eskasa izaten dela salatu dute behin baino gehiagotan osasungintza euskalduntzeko lanean ari diren erakundeek.