Kriptomonetak kontutik ateratzea behin-behinean galarazi dute bi plataformak

Kriptomonetak kontutik ateratzea behin-behinean galarazi dute Binance eta Celsius Network plataformek. Halaber, Celsius Network plataforman ezinezkoa izango da kriptodiruarekin trukeak eta transferentziak egitea. Oraingoz, ez dute argitu neurri hori noiz arte izango den indarrean.
Europako burtsek behera egin dute, AEBetan interes-tasak berriz igotzeko…

Europako burtsek behera egin dute, AEBetan interes-tasak berriz igotzeko aukerak eraginda. Milanek % 2,79 galdu du, Parisek % 2,67, Frankfurteko % 2,43 eta Londresek % 1,53. Era berean, IBEX 35 indizeak % 2,47 egin du behera. AEBko Erreserba Federala asteazkenean bilduko da.
Abian da makina-erremintaren nazioarteko azoka BECen, euskal industriaren ahalmenaren…

BIEMH 2022: Makina-erremintaren nazioarteko azoka itzuliko da BECera, ekainaren 13tik 17ra, pandemiak eragindako etenaren ondoren. 28 herrialdetako 1.446 enpresa inguruk parte hartuko dute 3.400 makina inguru erakusten.
CAFek bere estrategia egokitzeko prozesua abiatu du
Emaitzak onak izanagatik ere, taldeak azaldu du erronka handiak dituela epe motz-ertainera begira: dela egungo egoera ekonomikoagatik —Ukrainako gerra, inflazioa, hornikuntza kateen haustura—, dela sektoreak berezkoak dituen beste erronka batzuengatik —lehiakortasun handia, deskarbonizazioa, digitalizazioa—. Horiei aurre egiteko, konpainiak bere estrategia egokitu behar duela uste du, eta horretan hasia dela jakinarazi zuen atzo Javier Martinez Ojinaga kontseilari delegatuak, CAFen akziodunen batzar nagusian.
Azken hamar urteetan, nabarmen handitu da taldea. 2018an, Poloniako Solaris autobus ekoizlea erosi zuen, eta sektore horretarako jauzia egin zuen; trenen sektorean ere hedatze handia izan du, nazioartean bereziki. Martinez Ojinagak azaldu duenez, datozen urteetan taldeak lehiakortasunari eta irabaziei eutsi nahi badie, ezinbestekoa izango du alor bakoitzari «izaera propioa» ematea. «Argi dugu azken emaitza ezin dela izan negozioen batuketa hutsa».
Iazko emaitzak
Martinez Ojinagak ez zuen besterik zehaztu. Otsailean jakinarazitako emaitzen gainbegiratua egin zuen. Beasaingo multinazionalak 2.943 milioi fakturatu zituen iaz, inoizko gehien, hein handi batean trengintzari esker —negozio osoaren%76—. Trengintzako fakturazioa %7 handitu zen; autobusgintzakoak, berriz, %1 egin zuen behera.
Trantsizioari galga
Plan horrekin lotutako lege sorta bat bozkatu behar zuten eurodiputatuek, baina puntu nagusiek ez zuten aurrera egin. Neurri izarra karbono isurien merkatua erreformatzeko proposamena zen. 2005ean sortu zuten mekanismo hori, eta prezioa jartzen die energia kontsumo intentsiboko 11.000 lantegiri; proportzioan enpresa gutxi izan arren, neurriaren eraginkortasuna frogatuta geratu da. Horri esker, hamasei urtean %43 murriztu dira emisioak Europako Batasunean.
Baina Europako Batzordeak jauzi handiago bat egin nahi du orain. Gaur egun, industria ugarik —siderurgiak bereziki— doako baimen batzuk dituzte, eta batzordeak horiek kendu nahi dizkie 2030a baino lehen. Horiek amaitu eta CO2 merkatura gehitu nahi ditu, halaber, garraioaren isuriak eta eraikinen berokuntzarenak ere, horrekin guztiarekin 2050ean zero isurien helburura iritsi ahal izateko. Erronka ez da makala, eta sutan jarri ditu industria gehienak.
Urtebete pasatu da batzordeak CO2 merkatuaren erreforma aurkeztu zuenetik, eta atzera bota izanak are gehiago luza dezake tramitazioa. Gogoratu behar da parlamentutik pasatu ondoren estatu kide guztiek ados jarri behar dutela, eta hor ere beste lehia handi bat sortuko dela. Batzordeak nahi zuen 27 gobernuek udazkenean ixtea akordioa, baina, ezusteko handirik ezean, itxaron beharko du, «asteak, hilabeteak edo urteak», proposamenari lege izaera eman dion Pascal Canfinek aitortu duenez. Kolpea latza izan da.
Aski ezaguna da Bruselan lobbyek duten eragina, han eta herrialde guztietan oro har. Canfinek berak Le Monde egunkarian argitaratutako iritzi artikulu batean aitortu du izugarria izan dela jasan duten presioa, eta bi sektore aipatu ditu: autogintza eta, bereziki, altzairugintza. Eurodiputatuen ateak ere urratu dituzte. Egindako bilerak zenbatu ditu Influece Map erakundeak, eta ondorioztatu du presio talde nagusiak Thyssenkrupp eta Eurofer siderurgia elkarteak izan direla, eta Alemaniako Industrien Federazioa. Emaitzak ikusita, agerikoa da helburua lortu dutela, momentuz behintzat.
Ez da ahaztu behar altzairuarekin eraiki dela egungo Europako Batasuna. Bigarren Mundu Gerraren ostean, altzairua eta ikatza oinarrizkoak izan ziren kontinenteko industriarentzat, eta, bakea ziurtatu nahi bazen, horien inguruan lankidetza harremana lortu beharra zegoela ondorioztatu zuten agintariek. Hala sortu zen Ikatzaren eta Altzairuaren Europako Batasuna, 1951. urtean. Altzairugintzak, orain, gerra deklaratu dio Bruselari, eta, harekin, batera Europako industria nagusiek ere bai. Batzordearen iritzian, egungo egoerak deskarbonizazio prozesua bizkortzea eskatzen du. Baina hori nekez lortuko da batasunik ezean.
Ibilgailu elektrikoaren iraultza, ate joka
Gasteizen, batetik, datozen urteetan 1.200 milioi euro inbertitzeko negozio plana aurkeztu berri du zuzendaritzak. Edonola ere, asmo hori lan baldintzekin lotu du enpresak, azken hilabeteetan lan hitzarmena negoziatzen ari baita langileen batzordearekin. Iragarpenak zatiketa eragin du sindikatuen artean, eta akordiorako aukera zaildu. Lan itunak ezin dezake bermatu inbertsioa, baina taldearen erabakia erraztu dezakeela uste du zuzendaritzak.
Bestetik, Mercedesek aurreratu du Basquevolt egitasmoa babestuko duela. Bateriak ekoizteko fabrika handia Miñaoko parke teknologikoakn eraikiko dute. Erakundeen eta enpresen arteko lankidetza publiko-pribatuaren bitartez egin nahi da. Energiaren Euskal Erakundeaz gainera, hauek izango dira partzuergo horretan: Iberdrola, CIE Automotive, Enagas eta EIT InnoEnergy. Eusko Jaurlaritzak estrategikotzat dauka egitasmoa, ibilgailu elektrikoen ekoizpena Euskal Herriratzeko eta hura hornitzeko osagai katea Gasteizko fabrikatik gertu izatea ahalbidetuko duelako, Txinaren menpe egon behar izan gabe.
Europako funtsen zain
Gasteizen zein Iruñean, Europako Next Generation funtsen bidez finantzatu nahi dute inbertsioaren parte bat. Volkswagen taldeak abenduan baieztatu zuen Europa hegoaldean Landabengo lantokian eta Martorellgo (Herrialde Katalanak) Seaten fabriketan ekoitziko zituela auto elektrikoak, eta bateria fabrika bat jarriko zuela Espainiako Gobernuarekin eta Iberdrolarekin bazkidetuta —berriki baieztatu du Sagunten egingo dela (Herrialde Katalanak) —.
Landabenen egintzat ematen dute ibilgailu elektrikoak egiteko plataforma berri bat eraikitzea. Zuzendaritzak azaldu dio langileen batzordeari SUV edo noranahiko itxurako auto arinak produzituko direla: VW eta Skoda markako modeloez hitz egin da fabrikan, baina hori dena egiaztatzea falta da.
Orain, badatorrela dirudien baina inoiz iristen ez den linbo moduko batean daude Landabenen. Langileen batzordean, ez dute dudarik Europako funtsak banatzen direnean argituko dela dena. Carlos Zalduendok, CCOOko ordezkariak, «zuhurtzia handiegia» antzematen die zuzendaritzari eta Nafarroako Gobernuari. «Enpresari kostatzen zaio zerbait esatea, eta badirudi sektore politikoak ez duela okerreko pausorik eman nahi». Auto elektrikoetako Susperraldirako eta Eraldaketa Ekonomikorako Plan Estrategikoaren laguntzak udazkenean, «irailean» adjudikatzea espero du: «Landabenen hasiak dira lanean ibilgailu berrien diseinuan. Plana onartzen den unean hasiko dira inbertsioak», dio Zalduendok.
2025 amaierarako prest egon beharko luke auto elektrikoak egiteko plataformak. Bitartean, bi mugarri garrantzitsu dituzte aurretik. Alde batetik, 2023ko martxoan hauteskunde sindikalak egingo dira. ELAko Igor Peñalver ziur dago hauteskundeen aurretik zuzendaritzak akordioa egingo duela UGTrekin eta CCOOrekin: «Hala egin zen [Poloaz gain] bigarren modeloarekin eta hirugarrenarekin. Sindikatu nagusiek berea saltzeko nahiago izango dute akordio bat lortzea».
Bestetik, 2024tik aurrera hurrengo hitzarmenaren negoziazioa hasiko da, eta LABeko Raul Portillok «kezkaz» ikusten du egoera. Estrategikoki, VWek aurreikusi du 2024tik aurrera auto gutxiago salduko direla, erosleek itxaron egingo dutelako modeloen bertsio elektrikoa atera arte. «Lan hitzarmena negoziatu behar den garaian produkzioa jaisten bada, zuzendaritza presio egiten saiatuko da», azaldu du Portillok.
Martorellgo egoera dute ispilu. Lan itunaren negoziazioan, Seat-eko zuzendaritzak ohartarazi du auto elektrikoa ekoizteko langile gutxiago beharko direla eta bost urteren buruan enpleguaren %30 gutxitu beharko dela, erretiro aurreratu eta kaleratzeen bitartez. Iruñean ez da espero halako kolpe handirik, Martorellgo enplegu galerak motorraren ekoizpenarekin zerikusia duelako eta egun Alemaniatik heltzen direlako motorrak Iruñera.
Igor Peñalverrek azaldu duenez, «auto elektriko bat ekoizteko behar den denbora erregai motorra duten auto bat ekoizteko behar denaren antzekoa da»: hamalau ordu inguru. Ordu bat gutxiago ekoizteak «200 enplegu gutxiago» lirateke. Ondorioz, Landabenen ekoitzi beharreko auto kopurua eta, hari loturik, VWek egokitu beharreko modeloak izango dira giltzarri. Asteon, zabaldu da Martorell presio egiten ari dela Iruñearentzat izan zitekeen modelo bat bereganatzeko.
Beste zalantza nagusia da noiz arte ekoitziko diren erregai motordun autoak. «Ez dakigu zenbat denbora uztartu beharko ditugun bi produkzioak. Merkatuak markatuko du erritmoa: araudietan Europak leun jokatzen badu, gasolina motorreko autoak egiten jarraituko dugu, baina zorrotzago jokatzen badute, ekoizleek ez dute inbertituko, eta trantsizioa azkarragoa izango da», azaldu du Portillok.
«Auto elektrikoa ez da soilik motorra bateria batekin ordezkatzea, beste hainbat gaitasun eta teknologia berri eskatzen ditu segurtasun arloan, mugikortasunean, datuen tratamenduan. Langileek aldaketetara egokituz joan beharko dute», esan du Zalduendok. Adibidez, ekoizpen linean, kargatutako bateriekin jardutean, argindar tentsio handiarekin lan egin beharko dute batzuek. Espero da 2024tik aurrera hasiko direla prestakuntza jasotzen.
Ondorioak autogintzan
Aldaketa sektore osoak izango du. Roberto Lanaspa Nafarroako automozio klusterreko presidentearen arabera, «ziurgabetasun handiko garaia» dute erdieroaleen krisien eta lehengaien zein energiaren garestitzearen ondorioz. «Etorkizunean zer gertatuko den ziur ez jakiteak zaildu egiten du luzaroko inbertsioak planifikatzea». Erregai motordun ibilgailuetatik auto elektrikorako jauziaz gain, trantsizio digitalaren erronkari aurre egin beharko diote, «lehiakortasunari eta industria ehunari eusteko».
Ibilgailu elektriko batek osagai gutxiago behar ditu: «Begien begi bistako da hori motorrean, erregaiaren biltokian eta ihes hodian. Era berean, beste osagai batzuk gehitzen zaizkio, hala nola bateriak, karga sistema edo elementu elektronikoak». Lanasparen ustez, eraldaketa digitalak eta elektrikoak sektorea «bestela» aztertzera behartzen ditu. «Ikuspegi osoa behar dugu, eta ez soilik industriarena. Ibilgailuen erabilera, banaketa, konponketa eta birziklatzea balio kate berri baten elementuak izango dira, eta horri eragile berriak gehituko zaizkio: energia, elektronika eta mugikortasun zein konektibitate arlokoak».
Lanasparen arabera, eraldaketa sakonago baten parte garrantzitsu bat besterik ez da ibilgailu elektrikoa: «Ibilgailuak beren osoan eraldatzen ari dira. Prozesu eta osagai adimentsuak behar ditugu; hau da, etengabe hobetzera eramango gaituzten datuak emateko ahalmena izan behar dute. Aldi berean, osagaien materialak iraunkorragoak izan behar dira, birziklatzeko gaitasuna izan behar dute; eta, erosotasuna eta segurtasuna eskaintzearekin batera, arinagoak izan behar dute bateria astunagoen presentzia konpentsatzeko».
Klusterra baikor da. «Lanean ari gara Nafarroako enpresak toki onuragarri batean uzteko, euren talde hornitzaileentzat inbertsiorako lehen helburu izan daitezen». Haren ustez, egungo balio kateari eusteada erronka, «eta, ahal bada, handitzea».
Arriskuak ere badaude, ordea. Sodena enpresa publikoaren aginduz, iaz kaleratutako azterketa baten arabera, autogintzako 120 enpresetatik 42ri bete-betean eragingo die auto elektrikoak: hamalauk berrikuntza teknologiko handia egin beharko dute, hiruk euren osagaia birdiseinatu behakro dute ,eta zortzik desagertzeko arriskua dute, egun ekoizten duten osagairik ez baita beharko.
Dena den, Roberto Lanaspak uste du gakoa egokitzeko gaitasuna izango dela: «Ibilgailu elektrikoak ez du zuzenean esan nahi lanpostuak desagertuko direnik. Ezer aldatu ez balitz bezala lan egitea, hori da benetako arriskua. Egokitu egin behar da, eta enpresa bakoitzak aztertu behar du eraldaketak nola eragiten dion bere negozio ereduari».
Hartzekodunek Celsari haren kapitaletik kanpo geratzea eskaini diote
Horretarako, Celsak asteak daramatza bere hartzekodunekin negoziatzen. Oraindik ez dago akordio sendorik, baina bi aldeak hurbiltzen ari direla dirudi. Euskal Herrian ere izango du eraginik zuzendaritzak lortzen duenak, hiru lantegi baititu: Nervacero (Trapagaran, Bizkaia), Acierie de l’Atlantique (Bokale, Lapurdi) eta Celsa Atlantic (Gasteiz).
Enpresak 1.268 milioiko kitapena eskatu die bere hartzekodunei, zorra deskontu handi batekin eskuratu zutela argudiatuz. Bueltan, zuzenean 450 milioi euro ordaintzea proposatu die, eta 662 milioi, hemendik zazpi urtera bitartean, zorrari amaiera emanez. Enpresaren kapitala 50 milioi euro handitzea ere proposatu du.
Hartzekodunek ere (Goldman Sachs eta Deutsche Bank bankuak, SPV eta Cross Ocean funtsak, besteak beste) argi izan dituzte beren baldintzak hasieratik: zorraren zati bat barkatzea enpresaren akzioen %49 eskuratzearen truke. Luxenburgoko Burtsan 700 milioiko tresna bat ere sortu nahi dute. Haren bidez, hartzekodunek Celsaren kapitalean sartuko lirateke SEPIren parte hartzea amaitutakoan.
Negoziazioak iraun duen bitartean, bai enpresak, bai hartzekodunek amore eman dute zenbait puntutan. Celsarentzat pentsaezina zen akzioen ia erdiak ematea, eta hartzekodunek hori onartu egin dute azkenean. Horrez gain, 630 milioi euroko kitapena eskaini diote siderurgia taldeari.
Bi aldeek aurki hartu beharko dute erabakiren bat SEPIren erreskatea lortu nahi badute. Orotara, 550 milioi euro daude jokoan: 270 milioi mailegu arruntean eta 280 milioi partaidetzakoan —interesez gain, etekinak izatekotan parte bat itzultzen da—.
Enpresak ere bere aldetik jarri du negoziazioan: SEPIren erreskatetik jasoko lukeenaren guztizkotik 400 milioi zorra arintzeko baliatuko lituzke, gainontzeko 150 milioiak enpresaren negozio plana bultzatzeko inbertituz. Hartzekodunek proposatutako Luxenburgoko tresna ere onartu du zuzendaritzak. Ordea, haren balioa nabarmen txikitu nahi du: 400 milioi eurora.
Denbora aurrera doa, eta ekainaren amaierara arte du erreskatea kobratzeko; bertan du SEPIk epemuga COVID-19aren funtseko dirua banatzeko. Aurretik, Ministroen Kontseiluak onartu behar du erreskatea —hilaren 28an egingo dute ekaineko azken bilkura—. Ministroengana iritsi aurretik, Europako Batzordearen onespena ere behar du, partaidetzako maileguak 250 milioi euroko muga gainditzen baitu.
Langileak, kalean
Enpresaren eta bere hartzekodunen negoziazioen blokeoa dela eta, Nervaceroko langileak Bilboko Moyua plazan elkartu ziren atzo. Lan hitzarmena negoziatzen ari ari dira lantegietan, eta ez dute nahi erreskatearen blokeoak inongo zailtasunik eragiterik.
Inflazioa goititu egin da maiatzean, %8,3raino
Erregaiek igoarazi dute gehien indizea: iazko prezioekin alderatuta, gasolinak eta dieselak %31,2 garestiago salerosi dira joan den hilabetean Hego Euskal Herrian. Apiriletik maiatzera %3,5ekoa izan da igoera.
Aipagarria da elikagaien garestitzea ere: etengabea izan da azken hilabeteetan. Ondorioz, elikagaien prezioak jada iazkoak baino %10,2 garestiagoak dira Hegoaldean. Azken hogei urteei erreparatuta ere ez da ikusten halako igoerarik elikagaietan.
Zerealek ederki igarri diote Ukrainako gerrari, eta iaz baino %15 inguru garestiago daude. Ogia ere gero eta garestiago dago. Eta pentsuaren prezioen eragina ere zabaldu da haragietara eta esne eta esnekietara.
Aldiz, argindarraren prezioak apaltzen jarraitu du maiatzean, nahiz eta horrek ez duen esan nahi merke dagoenik. Eta gasa ere heren bat inguru garestiago dago iaz baino. Ondorioz, iazko maiatzarekin alderatuta, berokuntza eta argiztapena %31 garestiago ordaindu dituzte kontsumitzaileek, martxoan iritsitako %68ko tasatik urrun, baina garesti oraindik.
Azpiko inflazioa
Elikagai eta erregaiek erosketa saskia kariotu dute, baina ez horiek bakarrik: prezioen igoerak beste kontsumo gaietara zabaltzen ari dira. Horren erakusgarri azpiko inflazioaren igoera etengabea. KPIko aldagairik aldakorrenak (elikagai freskoak eta erregaiak) kanpoan uzten dituen azpiko inflazioa %4,5eraino iritsi da, martxoko %3,5eko eta apirileko %4,3ko tasak gaindituta.
Basquevoltek 2027rako hasi nahi du bateria belaunaldi berriak ekoizten
Asmo handiko proiektua da Basquevolt, 700 milioi euroko inbertsioa egingo baitute datozen lau urteetan energia biltegiratzeko teknologia propioa erabiliz egoera solidoko bateriak ekoizteko. Fabrika bat eraikiko du horretarako Miñaon; gisa horretako Europako lehena eta bakarra izango da, eta 2027rako martxan nahi dute, 10GWh ekoizteko helburuz. Zuzeneko 800 lanpostu ere sortu nahi dituzte.
Bi urte baino gehiago iraun duen lanaren emaitza da Basquevolt, Nuria Gisbert CIC Energiguneko zuzendariaren hitzetan. Ikerketa zentro hori izan da proiektuaren bultzatzaile nagusia, orain arte inon erabiltzen ez zen teknologia bat garatu baitu. «Teknologia propioa daukagu, hemen egindakoa, Europara eta mundura zabaltzeko, eta horrek harro sentiarazten gaitu, historia egiten ari garelako», azpimarratu zuen.
Askotariko gailuek behar dituzten baterien hornitzaile izango da Basquevolt, garraioaren sektoretik hasi eta kontsumorako gailu elektroniko aurreratuenetara, baita energia leku finko batean biltegiratzeko beharra dutenena ere. Bateria horiek «seguruagoak eta merkeagoak» izango dira, eta, auto elektrikoei dagokienez, esaterako, autonomia handiagoa edukitzeko modua emango dute. Hain zuzen, Basquevolten bezero izateko konpromisoa azaldu du berriki Mercedes Benzek.
Edonola ere, mundura begirakoa da proiektua, eta 2030erako Europan %10eko merkatu kuota izatea du helburu. «Anbizio handiko helburua da, baina hori lortzeko bide egokian gaudela uste dugu», esan zuen Gisbertek. Datorren astean jakinaraziko dute proiektuaren kontseilari ordezkaria nor izango den.
Eusko Jaurlaritzarentzat estrategikoa da proiektua, eta teknologia bertan garatu eta ekoiztea zer garrantzitsua den nabarmendu zuen Arantxa Tapia Ekonomiaren Garapenerako sailburuak. Izan ere, energiaren menpekotasuna murrizteko ez ezik, deskarbonizazio prozesuari eta trantsizio energetikoari aurre egiteko «tresna garrantzitsu bat» izango da Basquevolt, haren irudikoz.
Proiektua hasi besterik ez dela egin zehaztu zuen Tapiak, baina helburua dela Europa osoan erreferente izatea. «Basquevolt autogintza sektoreari laguntzeko jaio da, bai, baina ez horretarako bakarrik; alor desberdinetako fabrikatzaileei irtenbide bat ematea nahi eta espero dugu».
Jaurlaritzak Next Generation funtsetarako aurkeztu duen egitasmo nagusietako bat da. Handik lortu nahi du finantzaketaren zati bat, 200 milioi inguru, nahiz eta aurreratu zuten jarduerari eutsiko diotela dirua jaso ala ez.