58 urteko langile bat hil da Garesen, aldamiotik erori eta egun batzuk geroago. LABen arabera, 31 langile hil dira Euskal Herrian, sei Nafarroan, 2022an lan-istripuz dagoeneko; horietatik zazpi altueretatik erorita.

Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimenduak bizikleta martxa bat egingo du ekainaren 13tik 25era pentsio publiko «duin, justu eta nahikoak» eskatzeko. Azaldu dute lau urte baino gehiago daramatzatela mobilizatzen, eta denbora horretan «pentsioak murrizten zituzten neurri batzuk irauli» dituzten arren ez dutela lortu beren eskaera nagusietako batzuk betetzea, batez ere gutxieneko pentsioa 1.080 eurokoa izateari dagokiona. Beraz, Eusko Jaurlaritzari eta Nafarroako Gobernuari eskatu diete 2023ko aurrekontuetan 1.080 eurora iristeko osagarri bat jaso dezatela.

Gipuzkoako Foru Aldundiko eraikinak eta lokalak garbitzen dituzten Euleneko langileek greba mugagabea hasiko dute ekainaren 6an, negoziatzen ari diren lan hitzarmenean KPIaren igoera bermatzeko. Langileek argi utzi nahi dute KPIa igo gabe ez dela akordiorik egongo, eta ziurtatu dute «borroka horrekin amaierara arte» jarraituko dutela. Hemeretzi greba egun egin dituzte orain arte.

Horren berri emateko protesta bat antolatu zuten atzo aldundiaren egoitzaren aurrean, ELAk, LABek eta ESK-k deituta. Sindikatuek azaldu zutenez, urtebeteko negoziazioaren ondoren, Eulenek 2021erako soldatak izoztea proposatu die, eta 2022rako %1,5 igotzea eta 2023rako %1,75. Salatu zuten proposamen horrek ez duela loturarik KPIarekin. Gogoratu zuten garbiketa lanak «oraindik ere funtsezkoak» direla. Sindikatuen iritzian, «lotsagarria» da soldata izoztea.

Era berean, ohartarazi zuten aldundia «bere arma guztiak» erabiltzen ari dela greba oztopatzeko. «Beste behin ere, administrazio publikoak esku hartu du langileen interesen aurkako eta patronalaren interesen aldeko gatazka batean: administrazio publikoarentzat eta enpresa pribatuarentzat gutxieneko zerbitzuak dekretatzeko baino ez gara funtsezkoak».

Protestan, azpimarratu zuten eraikinen garbiketaren sektoreko langileak emakumeak direla batik bat. «Oraindik ere emakume pobre ikusezin horiek gara, eta ez dugu eskubiderik soldata duinik izateko, ezta KPIari lotutako soldata igoerarik izateko ere».

Jaurlaritzak presazko bidea zabaldu du Verter Recyclingen aurka, zabortegiko lanen faktura ordain dezan. Arantxa Tapia Ingurumen sailburuak onartu duenez,ezin daiteke ziurtatu noiz berreskuratuko duen Jaurlaritzak lanetan ordaindutako diru publikoa, hori zehaztea epaitegien esku dagoelako.

Gasteizen 1.200 milioi euroko inbertsioa egitea aztertzen ari da Mercedes. Inbertsioa “epe luzera” gauzatuko litzateke, eta ibilgailu modelo berrien ekoizpena baimenduko luke.

Uztailetik aurrera, petrolioaren ekoizpena % 50ean handitzea erabaki du Lurralde Petrolio Esportatzaileen erakundeak ostegun honetan egin duen bileran.

Iragan maiatzaren 20an, Bilboestibak, Bilboko portuko zamaketa zerbitzua kudeatzen duen enpresak, jakinarazi zuen zamaketarien langile batzordearekin akordio bat egin zuela. Coordinadora eta UGT sindikatuekin ados jarri, eta lan hitzarmen berriaren oinarri izango dena sinatu zuten. Bilboestibak hitzarmenari esker lortu den «egonkortasuna», «malgutasuna» eta «lehiakortasuna» aipatu zituen bere oharrean, eta ez da gutxiagorako, azpiegituraren jarduna hainbatetan baldintzatu zuen lan gatazka luze eta gogor bati amaiera jarri ziolako. Akordioak, baina, 350 zamaketari finkoei eragiten die bakarrik, eta behin-behinekoak kexu dira oraindik ere portuko katebegi ahulena direlako.

Behin-behinekoak 103 dira, eta, diotenez, akordioarekin haien egoera ez da aldatu. «Prekarioak ginen lehen eta prekarioak izango gara aurrerantzean ere», salatu du Sendoa Gil behin-behineko zamaketaria eta Nik zamaketariak babesten ditut plataformako kideak. Dioenez, akordioan UGTk bakarrik sartu du haiek finko egiteko aukeraren bat, baina ez epe motzean. Plataformako kideek lortu duten informazioaren arabera, behin-behinekoak lantaldean sartu ahal izateko, erretiroa harturiko finko bat ordezkatu beharko lukete, eta hiru baldintza behar dira horretarako: goiz jota, 2024an litzateke, aurreko urtean 65.000 zamaketa ordu egin badira portuan, eta zamaketa enpresen oniritziarekin. «Alegia, azken hitza enpresek dute, eta datu horiek ez dizkigute inoiz eman», azaldu du Gilek.

Eta normala da enpresengan fede gutxi izatea, azken hamalau urteetan ez dutelako zamaketari bakar bat ere finko egin —100 inguruk hartu dute erretiroa—, eta azken urteetan modu deigarrian murriztu dute behin-behinekoen lan karga. Iaz, esaterako, 80 egunez egin zuten lan bakarrik, eta aurten seitan baino ez. «Horrela ezin da eutsi. Hain egun gutxi pilatuz ezin zaie aurre egin eguneroko gastuei». Gilek egunak aipatzen ditu, behin-behinekoek egunka egiten baitute lan Randstad aldi baterako enpresaren bitartez. Gehienek hamabost urte daramatzate horrela, eta 2.000 kontratutik gora sinatu dituzte.

Lan gutxi, «errepresalia»

Hain gutxi lan egitea ez da kasualitatea, behin-behinekoen ustez. Batetik, zamaketari finkoek lanaldi bikoitzak egiten ari direla salatu dute, boluntarioak direnak. Alde horretatik, elkartasun falta egozten diete. Era berean, enpresaren aldetik errepresalia zantzuak ikusten dituzte hainbat behin-behineko zamaketarik auzitara jo zutelako. EAEko Auzitegi Nagusira iritsitako lehen kasuan, epaileak arrazoia eman zion langileari, eta «behin-behineko kontratuen gehiegizko erabilera» egotzi zion Bilboestibari. 60.000 euroko kalte ordaina ezarri zion eta kontratazio modua aldatzeko agindu. Auzia Espainiako Auzitegi Gorenean erabakiko da.

Haren atzetik beste 60 zamaketarik jarri zuten salaketa Bilboko epaitegiko Lan arloko Salan, eta kasu batzuk epaitzeke daude oraindik. Luze doa auzia, baina lehen ebazpenak irten dira, eta lehen instantzian langileen aldeko zein aurkako ebazpenak egon dira. Alde batekoa edo bestekoa izan, zamaketari zein enpresak helegiteak jartzen ari dira, eta kasu guztiak iritsiko dira EAEko Auzitegi Nagusira. Bitartean, zamaketariek salatu dute deitzen dituzten egun apurretan lanean ari direla «lege iruzur» egoeran.

Elkarretaratzea Bilbon eta manifestazioa Madrilen, Correosen lehen greba egunean. ELA, LAB eta ESK sindikatuetako ordezkariek elkarretaratzea egin dute Bilboko egoitzaren aurrean. Gainera, milaka langilek protesta egin dute Madrilgo erdialdean, CCOOk eta UGTk deituta.

Justiziak arrazoia eman die LAB eta ELA sindikatuei, eta, beraz, Teknikerrek KPIren igoera aplikatu beharko die zentro teknologikoko 280 langileei.

Espainiako Gobernuak AHTaren plataforma eta Gasteizko integrazio-zatia lotzen dituzten obrak esleitu ditu. Zatia Iruña Oka eta Gasteiz udalerrietatik igarotzen da, 3,6 kilometro inguruko luzerarekin.