Zorrotzaurreko campus teknologikoa eraikitzeko lanak 2023ko lehen hiruhilekoan hasiko dira. Enpresentzako esparruak 133.000 metro karratu hartuko ditu uhartearen iparraldean eta hegoaldean kokatutako bi lursailetan. Obrak 22 milioi euroko inbertsioa beharko du.

MOSKU. Vladimir Putin Errusiako presidenteak agindua eman dio Errusiako Bankuari datorren astetik aurrera tresna bat presta dezan «herrialde arerioek» errubloetan ordain dezaten inportatzen duten gasa. Neurri horren bitartez errubloa indartu nahi du, hondoratu egin baita Mendebaldeak isunak jarri zizkionetik.

Azken datuen arabera, Gazpromek atzerrira egindako salmenten %58 eurotan izan ziren, eta beste %39 dolarretan. Orain, errubloetan egin ahal izateko kontratu gehientsuenak aldatu beharko lituzkete Gazprom esportatzaileak eta haien bezeroek.

Putinen iragarpenak bultzada handia eman dio gasaren prezioari: TTF merkatuan 97 dolarretik 117ra igaro zen.

NATO Ipar Atlantikoko Itunaren Erakundeak laguntza militarra bikoiztuko dio Ukrainari, Errusiaren erasoei aurre egiteko. Horrez gain, aliantza militarrak lau batailoi zabalduko ditu Eslovakian, Hungarian, Errumanian eta Bulgarian. Hala iragarri zuen atzo NATOko idazkari nagusi Jens Stoltenbergek, Bruselan egindako agerraldi batean. Besteak beste, erabaki horiez eta erakundea indartzeko «beharraz» eztabaidatuko du aliantzak gaurko goi bileran, Belgikako hiriburuan. Europako agintariek ez ezik, AEB Ameriketako Estatu Batuetako presidente Joe Bidenek ere parte hartuko du, baita gaur eta bihar egingo duten Europar Kontseiluan ere.

Stoltenbergek ohartarazi zuen Moskuren eraso kimiko edo nuklear batek «luzera begirako ondorioak» izango lituzkeela: «Eta ez bakarrik Ukrainan; baita NATOko herrialdeetan ere». Aliantza militarreko idazkari nagusiak gogor jo zuen Errusiako presidente Vladimir Putinen aurka: «Putinen inbasioa izugarria da, eta giza sufrimendu handia eta mingarria eragiten ari da. Ukrainari laguntzeko ahalegin guztiak egitera deliberatuta gaude. NATOk erreakzionatu beharra dauka». Hala, erakundeak defentsa arloan indartzeko eta Europa ekialdera hedatzeko asmoa dauka. Hain justu, Poloniak NATOri eskatuko dio Ukrainara bake misio bat bidali dezala.

Eskari horri erantzunez, Errusiako Atzerri ministro Sergei Lavrovek aliantza militarrari ohartarazi zion bake misioak Ukrainan hedatzeak Errusiako eta NATOko tropen arteko liskar militarrak eragingo lituzkeela. Lavrovek, gainera, AEBei zuzenean leporatu die Errusiaren eta Ukrainaren arteko gatazka militarra «ahalik eta gehien» luzatzeko interesa izatea. Bestalde, Vasili Nebenzia Errusiak NBE Nazio Batuen Erakundean duen enbaxadoreak atzo NBEren Batzar Nagusian salatu zuen Ukrainako nazionalistak «giza ezkutu» gisa erabiltzen ari direla herritarrak, eta zibilen ebakuazioa «eragozten».

Bitartean, Errusiak alde guztietatik inguratuta dauka Ukrainako Mariupol hiria (Donetsk oblasta), eta 100.000 herritar inguru oraindik han harrapatuta daude, Ukrainako presidente Volodimir Zelenskiren arabera. Kievek bederatzi korridore ireki zituen atzo, horietako bat Mariupolen. Ukrainako hiriburuaren kanpoaldean ere borrokak izan ziren atzo bi bandoen artean, eta Ukrainako indarrek «sabotatzailetzat» jotzen dituzten pertsonak atxilotu dituzte egunotan. Publikoki umiliatu dituzten testigantzak ere argitara atera dira.

Ukrainarrak, «ongi etorriak»

Alemaniako kantziler Olaf Scholzek, berriz, adierazi zuen Ukrainako errefuxiatuak «ongi etorriak» direla Alemanian, eta ziurtatu zuen ez duela «kuotarik» ezarriko, 2015ean Ekialde Hurbileko asilo eskatzaileekin egin ez bezala. Aldi hartan, Alemaniak bere mugak itxi zituen milioi erdi errefuxiatu hartu eta gero. Dagoeneko 200.000 ukrainar inguru hartu dituzte Europako herrialde horretan gerra piztu zenetik.

TASS Errusiako berri agentziak jasotakoaren arabera, Errusiako Garapen Iraunkorrerako presidentearen ordezkari Anatoli Txubaisek dimisioa eman zuen atzo, eta herrialdetik alde egin zuen.

Espainiako Gobernuari gainez egiten ari zaio garraiolarien grebaren larritasuna, eta bide orrian ez zituen urratsak egitea erabaki du. Madril zain-zain dago gaurko eta biharko Europar Kontseiluan argitzekoak diren zenbait aldagairen berri izateko eta, horien arabera, konponbide batzuk edo besteak eskaintzeko greban dauden garraiolariei, baina gaur egingo du Espainiako patronal handienarekin bihar egitekoa zen bilera, greba amaiarazteko saio etsian.

Pedro Sanchez presidentea baikor azaldu zen Espainiako Kongresuan atzo. «Aste honetan bertan» akordioa egingo dutela iragarri zuen. Aditzera eman zuen «neurri zehatzak» proposatuko dituela gobernuak gaur, Europar Kontseiluan mugak non dauden argitu ondoren. Hala, grebaren amaiera aurreikusi zuen; «sinistuta» dago lortuko duela: «Ezin gara akordiorik gabe atera bilera horretatik». Itun hori greba buka dadin eraginkorra izango den beste kontu bat da; hasteko, bilera horretan ez delako egongo lanuztera deitu duen plataforma. Grebak hamar egun egin ditu jadanik.

Asteon, 500 milioi euroren laguntzak iragarri ditu Madrilek garraioaren sektorea laguntzeko, baina ez du azaldu nola gauzatuko duen hori, zer neurri zehatzen bidez. Bakarrik CNTC Espainiako garraiolarien elkarterik handienak onartu du gobernuaren eskaintza.

Izan ere, hilaren 29a zen E eguna gobernuarentzat; egun horretan lege dekretu bat onartuko du energiaren kostuen garestitzeari aurre egiteko. «Gerraren zama ekonomikoak justizia sozialeko ikuspuntu batetik» banatu nahi du Sanchezek, eta «ahulenak» babestu. Baina egoerak gainez egin dio, eta negoziazioak azkartu egin ditu. Raquel Sanchez Garraio ministroarekin batera, Nadia Calviño Ekonomia ministroa izango da gaurko bileran, baita Maria Jesus Montero Ogasun ministroa ere. Proposamen berriarekin grebara deitu dutenak estu hartzeko esperantza du Sanchezek, nahiz eta haiek ez diren egongo batzarrean. «Badakigu zein den herritarren sentipena, haien kezka eta larritasuna. Mekanismo guztiak jarriko ditugu martxan», adierazi du.

Gero eta arazo gehiago

Grebara deitu duen plataformako presidente Manuel Hernandezek garbi utzi du zein den beren asmoa: «Ez dugu ontzat emango zuzenean gurekin adosten ez den akordiorik». Plataforma horrek manifestazioa antolatu du, Madrilen, ostiralerako.

Bien bitartean, greba aurrera doa Euskal Herrian, eta garraiolarien lanuztea gero eta arazo gehiago eragiten ari da banaketan; baina industrian handiagoa da eragin hori, eta zenbait enpresatan hasiak dira geldialdiak, hornidura arazoak dituztelako. CAFek jardueraren zatirik handiena gelditu zuen atzo. Errenteriako Papresa ere geldirik dago, lehengaien gabezia duelako. Industria asko nabaritzen ari da Hiru sindikatuak eta Bilboko portuko garraiolariek grebarekin bat egin izana. Beste enpresa batzuek ere iragarri dute geldialdia egingo dutela ordu gutxi barru ez bazaie hornidura iristen: adibidez, Basauriko Bridgestonek.

Adegi Gipuzkoako patronalak jakinarazi du lurraldeko enpresen %22k jarduera geratu beharko dutela egun gutxi barru, greba amaitu ezean. Lanuztea ABEEak aurkezteko arrazoi izateko eskatu du patronalak.

Hiru sindikatuak, berriz, protesta egin zuen Eusko Jaurlaritzaren egoitzaren aurrean, Gasteizen, eta Pedro Marco Garraio sailburuordearekin elkartzea lortu zuten sindikatuko zenbait ordezkarik. Hiruko kide Alberto Nuñezek Jaurlaritzaren konpromisoa ezagutarazi zuen, Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako aldundienarekin batera, Hirurekin elkartzeko. Nolanahi ere, sektorearen baldintzak aztertzeko bilera hori ez da erabakigarria izango grebari dagokionez. Hiruko kideak argitu zuen Espainiako elkarte deitzailearen esku dagoela lanuztea bukaraztea.

Eusko Jaurlaritzako lehendakari Iñigo Urkullu ere estu hartzen ari da Sanchez. Hartzekoak dituen neurriak lehenbailehen hartzeko eskatu dio. Erregaien zergak «aztertzeko» ere esan dio Espainiako Gobernuari, eta zehaztu du zergak aldi baterako jaitsi beharko lituzkeela, «Frantzian bezala».

Garraiolariez gain, hainbat eragile politiko, ekonomiko eta sozialek adierazi dute erregaien eta argindarraren prezioaren gorakadak eragindako krisiari aurre egiteko neurriak berehala hartu behar direla, martxoaren 29ra arte itxaroten egon gabe.

Gasolioaren prezioaren gorakada gelditzea Espainiako Gobernuaren esku badago ere, Hiru sindikatuak azpimarratu du euskal erakundeek beste hainbat neurri har ditzaketela kamioilarien lan-baldintzak duinagoak izan daitezen.

Bestalde, Sestaoko ACB lantegia, berriz, normaltasunez hasi da gaur berriro ekoizten, joan den hilaren 9tik geldirik egon ondoren elektrizitatearen kostu handiagatik.

Hego Euskal Herriko garraiolarien greba hedatzen ari da. Patronal handiek ez dute bat egin, baina egunez egun gehiago dira lanuztea babesten duten enpresa txikiak eta garraiolari autonomoak. Autonomoek, gainera, baztertuta daudela uste dute. Madrilgo gobernua Espainiako garraio enpresa elkarte handiekin bildu zen herenegun, eta autonomoak ez dira ordezkatuak sentitzen. Are gehiago, Espainiako Gobernuak 500 milioi euroren laguntzak hitzeman ditu, eta autonomoek zalantza dute diru hori garraiolari txikiengana iritsiko den. Giro horretan, ezinezkoa ikusten dute greba bertan behera uztea. Gaur protestaldiko hamargarren eguna dute.

«Neurri horiek ezer gutxirako balio dute. Egoera zaila da, eta okerrera doa, gero eta garraiolari gehiagok egin baitute bat protestarekin. Orain arte ez zegoen arazorik elikadura hornikuntzan, baina inor ez dadila harritu merkatuetan sumatzen hasten bada», azaldu du Santi Sanchezek. Gidari autonomoa da, eta TransportBilbao Bilboko portuko garraiolarien elkarteko ordezkaria.

Ez dira hitz hutsak, herenegungo bileraren ondoren Fenadismer, Feintra eta Fetransa Espainiako garraio federazioek greba babestea erabaki baitzuten. Fetransako kide da Asotrava, EAEko garraiolari autonomoen elkartea. Haiekin harremanetan jarri da BERRIA, eta Fetransaren jarrera bere egin dute: «Gobernuaren neurriak ez dira salgaien errepide garraioarekin berriz hasteko bezain zehatzak; ez behintzat garraiolariak porrot ekonomikotik ateratzea bermatuko duten neurriak hartu arte». Orain arte, ofizialki grebarekin bat egin gabeak ziren.

Garraiolariek aho batez leporatzen diote zehaztasun falta Madrili, baina egia da, halaber, Europako Batasunak bihar eta etzi egingo duen goi bilerara arte ezin duela aletu zer egingo duen. Horregatik iragarri zuen iragan astean hartu nahi dituen neurriak hilaren 29an sartuko direla indarrean, goi bileran jakingo baitu zer egin ahalko duen: zergak murriztu, diru laguntza zuzenak eman… Horiek hala, ia ziurtzat jo daiteke greba, gutxienez, hurrengo asteartera arte luzatuko dela.

Asotrava autonomo elkarte bat da, eta zalantza du laguntzak indarrean jartzen direnean horiek «txikienengana» iritsiko diren. Autonomo elkarteak mesfidati mintzo dira, susmoa dutelako garraio enpresa handien artean banatuko dituztela laguntzak. «Zifra bat itsu-itsuan emateak ez du balio. Ez dakigu zenbat garraiolariri iritsiko zaion. Bost axola dio 500 edo 1.800 milioi euro diren: zenbat dagokion jakin behar du jendeak», zehaztu du Alberto Latorre Tradisna Nafarroako garraiolari elkarteko ordezkariak. Atzo protesta ekitaldia egin zuen Iruñean, eta berrehun kamioi inguru elkartu ziren.

Tradisnak duela hamar egun hasi zuen greba, baita BilbaoTransportek ere, eta garbi dute egungo egoeran ezinezkoa dela lanuzteak baztertzea. Hiru garraiolari autonomoen sindikatuak ere haiekin batera ekin zion protestari, eta begi onez ikusi ditu azken egunetan Eusko Jaurlaritzarekin eta Nafarroako Gobernuarekin izandako bilerak, baina neurri «sakonagoak» eskatzen ditu. Jon Altuna da haien bozeramailea: «Konponbide erraza dirua ematea da, baina neurri puntuala da, adabakia. Neurri orokor eta sakonagoak behar dira: esaterako, fakturak ezartzeko irizpide bat».

Autonomoek, izan ere, eskuak lotuta dauzkatela sentitzen dute, eta kostuen igoerak bezeroei eramateko zailtasunak. Sanchez: «Garraiolari batzuk dirua galtzen ari dira. Gasolioa hamar euroan jartzen bada, prezioa igo egin behar du, baina askotan ezin du. Gero Lehiaren Euskal Agintaritza eta halako elkarteak daude, txikitu egiten zaituztenak. Jendeak jakin behar du garraioa garestitu egin dela, baina garraiolariak ez duela gehiago kobratzen, eta garraio enpresa handiek asko okertu dituztela lan baldintzak».

Sanchezek bere kide baten kasua kontatu du. Madrilerako joan-etorriko enkargu bat egin ohi du, eta 690 euro jasotzen ditu. Bidaia egiteko erregaia 570 euro kostatzen da, eta dietak eta bidesariak ordaindu behar ditu. Hamabi ordu pasako lana da. «Horrela ezin da. Enpresa handiek asko prekarizatu dute lana, eta autonomoak ezin dira haiekin lehiatu». Hirun antzeko kasuak kontatzen dituzte, baita Asotravan ere: «Garraiolariak mugako egoera batean daude. Neurriek, zehatzak ez direnez, ez dute inolako segurtasunik zabaldu».

Bilboko portua, geldirik

Bilboko portua grebak Euskal Herrian izan dituen arretagune handietako bat izan da. Hamar egun dira ia ez dela kamioirik mugitu, eta azpiegiturako agintaritzaren arabera, biltegiak bere ahalaren %40an daude. Rikardo Barkala agintaritzako presidenteak aurtengo hazkunde aurreikuspenak asko apaldu zituen atzo: %7tik %2ra. Barkalak azaldu zuen deskargatzen den zamaren laurdena portutik irteten ari dela trenari esker, eta barruan kamioiek «normal» dihardutela.

Sanchez, aldiz, ez da iritzi berekoa. «Ez da egia. Egun normal batean 1.400 edukiontzi inguru mugitzen dira, eta 3.000 bat kamioi. Azken astean hamar-hamabost bat sartu dira eguneko, eta ontzietatik biltegietarako mugimenduak kamioiek egiten dituzte. Barkala jaunak ezin du halakorik esan». Portuko garraiolariek, dena den, badakite hainbat sektoretako egoera okertzen ari dela, baina egungo egoeran ezin dute lanik egin: «Neurri eraginkorrak ikusteko 29ra arte itxarotea beranduegi izan daiteke herri honentzat. Lantegi asko daude aldi baterako erregulazioetan».

Hego Euskal Herriko beste patronalek oraingoz ez dute greba egingo. Guitrans Gipuzkoakoa Fenadismer federazioaren barruan dago, baina iritzi dio egungo egoeran greba egitea ez dela «eraginkorra». Hala ere, bat dator autonomo elkarteen eskakizun gehienekin: «Konponbide bakarra prezioak eguneratzea da, eta gobernuak erregaien zergak murriztea».

Hegoaldeko garraio sektoreko bederatzigarren greba eguna, 2022ko martxoaren 22an. Garraio sektorearen protestak areagotu dira grebaren bederatzigarren egunean

Raquel Sanchez Garraio ministroak adierazi du Espainiako Gobernuak erregaien prezioaren gorakada mugatzeko aukera aztertuko duela eta garraiolariei greba bertan behera utz dezatela eskatu die, atzo iragarritako neurriak aintzat hartuta.