Tapia: “Brexit-ari buruzko itunak kaosa eta nahasmena eragitea saihestuko…
Eusko Jaurlaritzak begi onez hartu du Europar Batasunak (EB) eta Erresuma Batuak brexit-aren osterako harremanari buruz akordio bat egin izana. 2020ko abenduak 24.
Lau urte luze igaro dira Erresuma Batuko biztanleek erreferendum bidez Europako Batasuna uztea erabaki zutenetik. Abenduaren 31n behin betiko haustura gauzatuko da eta britainiarrak ez dira Europako merkatu bateratuaren eta aduana batasunaren parte parte izango. Azken hilabetera arte erabat blokeatuta egon dira negoziazioak, baina egunotan negoziatzaileek aurrerapauso handiak egin dituzte etorkizuneko merkataritza akordioaren arlo guztietan, gobernantzaren eta lehiaren arloko baldintza berdintasunaren kapitulu zailetan barne. Hego eta Ipar Irlandaren artean mugarik ez ezartzeko erabakian Londresek atzera egin izanak arriskuan jarri zuen akordioa, baina abendu hasieran Johnsonek uko egin zion bere asmoei.
Negoziatzaileen arabera, arrantzari buruzkoetan korapilatu dira elkarrizketak, baita azken orduan ere. Atzo iluntzean akordioari buruzko xehetasunik ez zuten zabaldu, baina AFP agentziak Frantziako Gobernuko iturriak aipatuz zabaldu zuenez, Erresuma Batuak amore emango luke bere asmoetan, eta EBko ontziek sarbidea izango lukete Ingalaterrako eta Eskoziako uretan, baina egungo kuotak berrikusita.
Behin behinean indarrean
Akordioa baieztatzen bada, lehen urratsa izango da hurrengo orduetan enbaxadoreak deitzea. Orduan, 24 eta 48 ordu arteko epea irekiko litzateke estatu kideek akordioa aztertzeko eta beren oniritzia emateko. EBren asmoa litzateke akordioa behin-behinean aplikatzea urtarrilaren 1etik aurrera, gero Europako Parlamentuak babestu dezan.
Arrantzaz gain, araudien antzekotasunetan dago beste gako nagusia. EBk negoziazio prozesuan argi utzi du Erresuma Batuak merkatu bakarrerako sarbidea nahi badu, lanari, ingurumenari eta diru laguntza publikoei buruzko araudia errespetatu beharko duela, edo antzeko araudia izan. Horrekin eragotzi nahiko luke bere auzo batek arauak malgutu eta merkeago ekoitziz lehia desleiala egitea. Johnsonek, baina, behin eta berriz adierazi du asmorik ez duela lan eta ingurumen kontuetan araudia aldatzeko, baina laguntza publikoetan zalantza gehiago agertu ditu.
Beste eztabaidagai bat izan da zer egin behar duten bi aldeek gatazkak dituztenean. Negoziazioaren hasieran, Bruselak nahi zuen Europako Justizia Auzitegiak izatea azken hitza, baina, Londresen ezezko borobila ikusita, orain ontzat hartuko luke bere enpresek Erresuma Batuko auzitegietara jotzea. Aldi berean, EBk tresnak nahi ditu bere merkatua tarifekin bizkor babesteko, baldin eta ikusten badu Londresek ez duela hitzartutakoa betetzen. Londres kexu agertu da EBk ez dizkiola baldintza horiek jartzen beste bazkideei, eta horrela behartuta dagoela arau kontuetan EBren atzetik joatera. ikusteko dago akordioak zer dioen puntu horien inguruan ere.
Ezkerraldeko industria bizkarreko handia hartzeko zorian dago. 505 langilek dihardute egun PCBk Sestaon eta Barakaldon dituen plantetan (Bizkaia), eta %30ek lanpostua gal dezakete aurki. Horiei urtarriletik hona kalean geldituriko behin-behineko 120 langileak gehitu behar zaizkie, enpresak ez baitzien kontratua berritu. Sindikatuak oso haserre irten ziren atzo enpresarekin izandako azken bileratik, eta protestan jarraituko dutela aurreratu dute. Hasteko, beste hiru greba egun egingo dituzte Gabonetako zubiaren ondoren.
Langile batzordeko kideek esana zuten ez zutela kaleratzerik onartuko, eta jarrera horri eutsi zioten azken egunera arte. Bilera EHUk Leioako campusean duen eraikin batean izan zen, kanpoan protesta egiten ari ziren langileen zarata ozenaren soinu bandarekin. Enpresako zuzendaritzak azken astean egindako eskaintza mantendu zuen: 77 kaleratze, hamar erretiro aurreratu, eta bi urterako aldi baterako erregulazio espedientea lantalde guztiarentzat: %25ekoa 2021ean; eta %20koa 2022an. Haren kalkuluen arabera, ekoizpena erdira jaitsiko da hurrengo urtean, eta 2024ra arte ez da aurrekora itzuliko.
Kaleratzeak, garestiagoak
Sindikatuek badakite ez direla garai onak hegazkigintzarentzat ITPk turbinak egiten ditu, eta PCBk, haientzako piezak, baina krisi iragankorra dela uste dute, eta enpresaren iragarpenak ezkorregiak direla. Horiek hala, bi eskaintza berri egin zituzten atzo: ELAk eta LABek bi urteko aldi baterako erregulazio batean oinarrituriko proposamen bat egin zuten. Haien kalkuluen arabera, aldi baterako erregulazioa kaleratzeak baino merkeagoa da enpresarentzat, eta hori bada zerbait, PCBk arrazoi ekonomikoetan oinarritu baitu erregulazioa.
CCOOk eta UGTk, berriz, erretiro aurreratu batzuk eta irteera boluntarioen aukera eskaini zuten. Enpresak, baina, entzungor egin zien biei, eta horrekin bukatu zen bilera. PCBk, orain, hamabost egun ditu argitzeko zer egingo duen eta ea 136 kaleratzeen asmoari eutsiko dion.
Langileak neurria auzitara eramateko prest daude, eta indartsu sentitzen dira. Udazkenean beste epaiketa bat irabazi zuten, epaileak bertan behera utzi baitzuen PCB egiten saiatu zen aldi baterako erregulazioa. Enpresaren egoera ikusita, horrelako neurri bat hartzeko arrazoirik ez zegoela ebatzi zuen. Izan ere, eta sindikatuen datuen arabera, ITP taldeak 95 milioi euro irabazi zituen 2019an. Auzi honen korapiloak, gainera, beste hari bat du: Rolls Roycek, ITP Aeroren jabea denak, turbina enpresa osoa saldu nahi du, eta multzo barneko plantetako batek horrelako auzibide bat irekia izateak erosleak uxa ditzake.