Europaren beste ohar bat hipotekei buruz: «Bezeroa ondo informatu…
Horixe adierazi zuen atzo Luxenburgoko auzitegiak. Erabaki horren arabera, aurrerantzean Espainiako epaileek kasuz kasu erabaki ahal izango dute baldintza horiek bete ziren ala ez. Eta abusua egon zela frogatuko balute, epaileak klausula hori baliogabetu dezakete, eta hipoteka kontratua ere bai. Pilota Espainiako epaitegietara itzuli du Europak, IRPH klausulen auzian egin zuen bezala. Hortaz, zoru klausulekin loturiko salaketak ere pilatuko dira epaileen mahaietan.
Ebazpena ulertzeko, mende hasierara egin behar da atzera, higiezinen burbuilaren garaira. Urte haietan, hipoteketan maiz agertzen ziren zoru klausulak. Mailegu horiek interes tasa aldakor bat zuten, eta muga bat: hortik behera ezin zen gehiago merkatu. Hori da zoru klausula. Bezero askok ez zekiten hori sinatu zutela, baina, krisiaren eztandarekin, ohartu ziren euriborra jaitsi eta euren interes tasek ez zutela gauza bera egiten: ez zitzaiela hipoteka merkatzen. Haietako askok auzitara jo zuten. Espainiako Auzitegi Gorenak 2013an esan zuen zoru klausulak gehiegizkoak zirela, baina, neurri batean, bankuen alde ere egin zuen, ebatzita bezeroek ordaindutako gehiegizko kopuruak ezin zirela atzerako eraginez erreklamatu .
«Ohiko jokabidea»
2016an, Luxenburgoko auzitegiak puntu horri heldu zion, eta adierazi zuen bezeroek 2013a baino lehenagoko kopuruak ere erreklama zitzaketela. Gorenaren eta Europako epaien artean, baina, bezero kaltetuei hipotekak berritzeko aukera eman zieten bankuek, eta akordio berri horietako askotan beste klausula bat sartu zuten, erreklamazioak saihesteko, kontratu zahar zein berrietan: bezeroek uko egin behar zioten epaitegietara jotzeari. Bezero asko gerora ohartu ziren horretaz, eta auzitara jo zuten.
Luxenburgok orain kaleratu duen ebazpenarekin, susmopean jarri du ea bankuek bezeroak behar bezala informatu zituzten baldintza horri buruz. Ez du legez kanpokotzat jotzen, baina hori adosteko orduan abusua egon zen ala ez ikertzeko eskatzen die Espainiako epaileei. Haiek egiaztatu beharko lukete bankuak ondo informatu zuela bezeroa, eta ziurtatu kontsumitzaileak ulertzen zuela hark sinatutakoa eta kontratuko baldintzak negoziatzeko gai izan zela.
Teruelgo (Espainia) epaitegi batek eginiko galdera bati erantzunez kaleratu du ebazpena Europako auzitegiak. Kasu horretan, Luxenburgoko epaileak iruzur «zantzuak» antzeman ditu Ibercaja bankuaren jarreran, hipotekak berritzeko negoziazioetan «politika orokorra» zuelako auzitegira ez jotzeko baldintza sartzea. Zalantzan jartzen du, halaber, klausula bera; izan ere, informatuta egon arren, bezero batek ezin du aurreikusi zer gertatuko den kontratu berriarekin. Baldintza hori ez du legez kanpokotzat jo —horri buruz ez baitzion galdetu Espainiako epaitegiak—, baina botere politikoari ere bidali dio oharra, berak baitu azken hitza.
Bi urte, aurrekora itzultzeko
EAEko BPG barne produktu gordina %8,9 jaitsiko da aurten, eta %8,6 Nafarroakoa. 2021ean, berriz, gorakada handia egongo da, baina ez aurrekora itzultzeko modukoa: %7koa EAEn eta %6,8koa Nafarroan. Hor datza bi urte beharko diren kalkulua. Enpleguari dagokionez, EAEn %7,3 jaistea espero da, eta, ondorioz, langabezia tasa %14,2ra igotzea. Nafarroari dagokionez, %7,1 jaitsiko da, eta langabezia tasa %13,2koa izango da. Urteko datuei erreparatuta igoera handiak dira. 2019aren amaieran EAEko langabezia tasa %9,2 zen, eta Nafarroakoa %8,2. BPGarekin bezala, 2021. urteko balizko enplegu sorrera ez da galdurikoen adinakoa izango: %12,7ko tasa EAEn eta %11,8koa Nafarroan.
Eta inflazioa? Negatiboa izango dela uste dute: EAEn -%0,3 eta Nafarroan -%0,2. Espainiarako datu hori bera aurreikusi dute, eta hura da soldaten eguneratzea kalkulatzeko erabiltzen den batezbestekoa. Europako Banku Zentralaren inflazio helburua —prezioen igoera ideala— %2koa izaten da. Bada 2021ean ez da maila horretara itzuliko. Ikerlarien ustez Hego Euskal Herrian %1,1 igoko da, eta Espainian, %1.
Ikerlariek, dena den, «ziurgabetasunaren» zama nabarmendu dute. Txostena egiteko hainbat aditurengana jotzen dute, eta oraingoan iritzien arteko aldea handia izan da. «Normalean ehunekoen hamarrenen arteko aldea egoten da; aurten, aldiz, lau edo bost puntukoa». Zergatik? Zaila delako jarduera batzuek izango duten bilakaera aurreikustea: «Adibidez, urruntze soziala oztopo handia izaten ari da zerbitzu sektorea berpizteko. Ostalaritzan hori begi bistakoa da».
Beste arazoetako bat hornidura kate handiak dituzten industrietan detektatu dute, herrialdez herrialde dauden aldeek jardueran eragina dutelako. Autogintzaren kasua da. Esaterako, eta garraio materialei dagokienez, aurtengo lehen lau hilekoan %23 jaitsi da ekoizpena iazko tarte berdinarekin alderatuta. Alde horretatik, Madariagaren ustez, «larriena» ekonomiak jaso duen «astindu bikoitza» da, «eskaeran zein eskaintzan eragin baitu». Eskaerarena laguntzekin leundu daiteke, baina eskaintzarenak konponbide zailagoa du: «Industria suntsitze prozesu batean dago. Enpresak desagertzen dira, baina ez dira erritmo berean sortzen. Europak 750.000 milioi euroko funtsa abian jarri du inbertsioetarako, eta lagungarria izango da. Bere txarrean krisiak izan dezakeen gauza onetako bat da Europa gehiagorekin atera gaitezkeela».
Zergak noiz igo?
Estatuek ahalegin handiak egin dituzte koronabirusak ekonomian izan duen eraginari aurre egiteko, eta horrek zorpetzea ekarriko duela iragarri dute. Espainiaren kasuan, zor publikoa BPGaren %120ra irits daiteke, eta Madariagak garbi azaldu du zeintzuk diren datu hori murrizteko moduak: «Zergak igotzea edo gutxiago jaistea». Baina hau al da zergak igotzeko garaia? Ikerlarien ustez, ez: «Igoz gero, atzeraldia sakondu dezakezu. Epe ertainera, berriz, zerga tasaren igoera aztertu beharko litzateke, ekonomia pixka bat berpizten hasten denean». Zein zerga? «Dirua biltzeko ahalmen handia dutenak: errenta, BEZa eta sozietate zerga».
Michelinek partzialki amaitutzat eman du lan-erregulazioa Gasteizko fabrikan
Michelinek partzialki amaitutzat eman du lan-erregulazioa Gasteizko fabrikan, lan gehiago sartu delako. Hortaz, behargin gehienak lanera itzuliko dira.
Alkateek eta zinegotziek Gamesaren “deslokalizazio garbia eta gogorra” salatu…
Siemens Gamesak Agoizko lantegia ixteko proposatu duen “deslokalizazio hutsa” arbuiatu dute alkateek eta zinegotziek ostegun honetan.
Bizkaiko kiroldegietarako otsailean sinatutako aurreakordioa egokitu dute
Bizkaiko Enpresarien Konfederazioak Cebek Bizkaiko Lokaletarako eta Kirol Zelaietarako akordioa lortu du, otsailaren 20an sinatu zuten aurreakordioa egokituz.
Agoizko Gamesa ez ixteko eskatu dute sindikatuek lehen bileran
Gamesako 239 langileek grebari ekin zioten atzo, enpresarekin egin beharreko negoziaketak hastearekin bat. Urduritasun handiko hilabetea datorkie, hori baita negoziazio epea. Horrelako prozesuen lehen bilerak formalismoak eta egutegiak zehazteko izaten dira. Dena den, enpresaren aldetik ez zen berritasunik egon, eta ixteko asmoari eusten dio. Haren argudioak itxieraren berri eman zueneko berak dira: planta ez dela errentagarria, itsas portu gertuenetik urrun dagoela eta Agoitzen ekiten diren palek —132 metrokoak— ez dutela etorkizunik.
Langile batzordean, hala ere, ez daude ados. Sindikatu guztiak bat eginda negoziatzen ari dira —ELAk sei ordezkari ditu; LABek lau, UGTk bi eta CCOOk bakarra—, eta denek dute garbi ez dagoela ixteko arrazoi objektiborik. «Deslokalizazio kasu garbi bat da hau. Portugalera badoaz, han eskulana merkeagoa delako da», salatu zuen Baltasar Garcia UGT sindikatuko ordezkariak. Puy Remirez ELA sindikatuko industriako arduradunak antzeko argudioak plazaratu zituen. «Hemen egiten diren palek badute merkatua, zerbaitegatik jarraituko dute horiek ekoizten Tangerren [Maroko]».
Sindikatuek enpresa politikari egozten diote erabakia; «are gehiago, kontuan izanda duela lau egun langileei esan zietela 2021era arteko lan karga zegoela», azaldu zuen Garciak. Haren ustez, langileek «erakunde publikoek nahi dutena» lortuko dute: «Galdera hurrengoa da, zer egingo du Nafarroakoa Gobernuak hau eragozteko, minduta eta harritua dagoela esateaz gain? Gamesak nahi duena argi dago, lau euro ordaindu eta denak etxera joatea».
Erakunde publikoen inplikazioa eskatu zuten, baina Remirezek gogoratu zuen Gamesak diru laguntzak jaso zituela Agoitzen egoteagatik, eta horregatik argi dutela itxiera espedientea «atzera botatzea» dela euren eskaintza bakarra: «Ez dago ixteko legezko arrazoirik». Hilaren 16an izango dute negoziazio egutegiko bigarren bilera, eta, bezperan, Maria Txibite Nafarroako presidentearekin bilduko dira. Aurretik, zenbait alderdi politikotako ordezkariekin ere egongo dira, baita Nafarroako arartekoarekin ere.
Enpresak arrazoi teknikoak eman ditu itxiera arrazoitzeko, baina sindikatuek ere badituzte beraienak. «Fabrika duela gutxi ireki zuten, 11 urte baino ez, eta energia berriztagarrien moduko sektore estrategiko bat bultzatzeko asmoz», argudiatu zuen ELAko ordezkariak. Sindikatuek ez dute ulertzen mota horretako azpiegitura moderno batek nola galdu duen bere eraginkortasuna hain epe motzean. «Inbertsio bat eginez gero, fabrika hau egokitu daiteke pala handiagoak egiteko. Tokia badago».
Langile batzordea enpresari laguntzeko prest dago, baina gogoratu zuen 2019an bikoiztu egin zituela langile kopurua eta ekoitzitako pala kopurua. Ia 400 langile ere izan zituen, eta iragan astean kontratua bukatu zitzaien behin-behinean zeuden hirurogei langileei. Langile batzordeko kideen kopurua zazpitik hamahirura igaro zen.
Manifestaziora etzi
Gamesako langileek ez dute gora begira gelditzeko asmorik, eta mobilizazioak antolatu dituzte Iruñean. Atzo, autoen karabana bat egin zuten erdiko kaleetatik, eta manifestazioa antolatu dute etziko. 18:00etan hasi, eta autobus geltoki zaharretik irtengo da. «Hiritar guztiek agertu beharko lukete, ez baita fabrika bakar bat, baizik eta atzean duen esanahia. Siemens sartu zenetik, Gamesa apurka joaten ari da Nafarroatik, eta gizarteak horren berri izan behar du», nabarmendu zuen Garciak. Izan ere, presio soziala erabakigarria izan daitekeela uste du: «Negoziazioa oso gogorra izango da, eta litekeena da legezko epe guztiak agortzea».
Aukera bat deskarbonizazio zaileko sektoreentzat
Altzairugintzan hidrogenoa berdea erabiltzeak burdinaren eta altzairuaren karbono aztarna dezente murriztuko luke. Labeak berotzeko argindarra hidrogeno berdetik hartzea izan daiteke modu bat (kokea ordezkatuz), eta aztertzen ari dira erredukziorako ere baliagarria izan daitekeen. Kimika industriaren eta zementugintzaren deskarbonizaziorako ere balio dezakeen begiratzen ari dira.
Itsas garraioaren isurketak murrizteko ere erabil daiteke hidrogeno berdea, hura beste zenbait osagairekin nahasita erregai sintetikoak ekoitzi baitaitezke; amoniakoa eta metanola, batez ere.
Aire garraioa da deskarbonizatzeko zail ikusten den beste sektore bat; hegazkin elektrikoak urrun ikusten direla, kerosenoa ordezkatzea ez da horren erraza, baina badaude proiektuak antzeko erregai sintetikoren bat (e-kerosenoa) ekoizteko.
Ibilgailu astunak. Kamioi, autobus, garabi eta halakoen isurketak murrizteko bide bat hidrogenozko erregai pilak izan daitezkeela ere pentsatu da. Dena den, denak ez daude ados horretan, uste dute bateria elektrikoak nahikoa izango direla horretarako, eta alferrikakoa dela argindarra gas bihurtzea gero hura atzera argindar bihurtzeko.
Argudio horren aurkakoek, berriz, diote hidrogeno berde hori ekoizteko argindarra oso merkea izango dela, argindar eskaera txikiko eta ekoizpen handiko garaietan sobran egongo den argindarra baliatu ahalko dela.
Hidrogenoaren merkatua eratzeko estrategia hautatu du Bruselak
Askok uste dute hidrogenoa bide egokia izan daitekeela elektrifikatzeko zailak diren alorrak deskarbonizatzeko; hala deritzo, besteak beste, Europako Batzordeak. Baina hori bakarrik ez, atzo Batzordeak aurkeztutako Hidrogenoaren Estrategiak hainbat jomuga lortu nahi ditu aldi berean. Mix energetikoa dibertsifikatzea, atzerriko energia iturriekiko mendekotasuna murriztea, industria astunari eustea… Frans Timmermas Batzordeko lehendakariordeak eta Kadri Simson Energia komisarioak berriz azpimarratu dute, hidrogenoa Itun Berdearen «funtsezko pieza» dela. Hidrogenoaren Aliantza ere aurkeztu du Batzordeak. Baterien Aliantzaren eredu berekoa, Hidrogenoaren Aliantzak proiektu zehatzak sustatu eta finantzatuko ditu.
Helburuak
Europan, oraintxe, deskarbonizazioaren helburu nagusia 2050. urterako da; urte horretan Batasunak karbono neutraltasuna iritsi behar du, hori da Itun Berdearen goiburua. Ordurako, gaur aurkeztutako estrategiaren arabera, «hidrogeno berriztagarriaren inguruko teknologiek heldutasunera iritsita izan beharko lukete, eta maila handian lanean ibili, deskarbonizatzeko zailak diren sektoreetan».
Aurretik beste bi fase leudeke. Lehen urratsean, lau urteren buruan egungo hidrogeno ekoizpena deskarbonizatu nahi du Batzordeak, eta hidrogeno «garbiaren» beste aplikazioak sustatu. 2024rako, hidrogeno berriztagarrirako sei gigawatt elektrolizagailu egon beharko lirateke instalatuta —gaur egun, gigawatt bakarra dago instalatua Europan—; hidrogeno berriztagarriaren ekoizpenak milioi bat tonatik gorakoa izan beharko luke.
2025etik 2030ra artean, elektrolizagailuen kapazitateak 40 gigawattekoa izan beharko luke eta ekoizpenak hamar milioi tonatik gorakoa. Ordurako, Batzordearen ustez, hidrogenoa erabiliko dute besteak beste, altzairugintzan, kamioietan, trenetan eta itsas garraioan.
Hazkundea, lehiakortasuna eta enpleguak
Oraindik ere, kostu aldetik, hidrogeno berriztagarria ezin da lehiatu iturri fosilekin lortutako hidrogenoarekin. Baina elektrolizagailuen kostua %60 txikitu da azken hamar urteetan, eta 2030. urtean gaurko prezioaren erdian salduko dira. Tokian argindar berriztagarri asko badago, hidrogeno berde hori bestearekin lehiatzeko moduan izango da 2030. urte horretan.
Batzordearen estrategiak aurreikusten du 2050. urterako hidrogeno berriztagarrian 180.000-470.000 milioi euroko inbertsioa pilatuko dela, eta balio kate osoan milioi bat enplegu izango direla. 2050 urterako «hidrogeno garbiak» munduaren energia eskariaren %24 beteko luke, eta hidrogeno salerosketak munduan 630.000 milioi eurorenak lirateke.
Europaren lidergoa
Eta hidrogeno berdearen nazioarteko salerosketa horiek eurotan egingo balira, orain petrolioarenak dolarretan egiten diren moduan? Gurari horri buruzko aipamenik ez da izan estrategiaren aurkezpenean, baina gaia ageri zen aurretik isilpean zabaldu diren zirriborroetan. Baterien lasterketan AEBen eta Txinaren atzetik gelditu den Europak lidergoa berreskuratzeko aukera bat ikusten du hidrogeno berdean.
Eta apustu hori jokatu nahi du, besteak beste, Europa gaur egun oso lehiakorra delako hidrogeno ekoizpenean. Europan landu dira gehien hidrogenorekin zerikusia duten teknologiak (elektrolizagailuak, karga geltokiak, erregai pilak…).
Hidrogeno berdean aitzindaritza hartzeak, gainera, Europari erraztu egin diezaioke «energia bazkidetzak» berriz diseinatzea beste herrialde eta zonaldeekin. Eta energia iturrien dibertsifikazioa eta hornikuntza ziurtatzeko ere balioko dio.
Azkenik, giltzarriak diren sektoreei Europan eutsi ahal izateko ere baliagarria izan daiteke —eta hidrogenoaren marketina egiteko ere—. Frans Timmermansek «altzairu berdea» aipatu du aurkezpenean, eta azaldu hidrogeno berdeak klima aldaketaren kontrako borrokarekin bateragarriak den isurketa gutxiko altzairu ekoizpena ahalbidetuko duela.
Merkatua sortzea
Europan kontsumitzen den energiaren %1aren azpitik hartzen du gaur egun hidrogenoak, eta, batez, ere lehengai gisa erabiltzen da kimikan industrian. Kadri Simsonen arabera, orain merkatua sortu behar da, eskaintzaren eta eskaintzaren aldetik. Ildo horretan, proiektu zehatzak sustatu eta finantzatzeko tresna Hidrogenoaren Aliantza izango da.
Hidrogeno berriztagarriaren prezioak garrantzi berezia izango du haren merkatua garatzeko orduan. Gaur egun, hidrogenoak 2,5-5,5 euro balio du kilogramoko.
Gasa eta kolorerik gabeko estrategia
Azken asteetan, Hidrogenoaren Estrategiaren bizpahiru zirriborro zabaldu dira isilpean, eta ikusi da Batzordeak kontu handia zuela zenbait izendapenekin: sektorean kolore desberdinak erabiltzen dira hidrogenoaren ekoizpenak bereizteko: hidrogeno berdea, urdina, grisa… Estrategia aurkeztu berriak ez ditu koloreak erabili; hidrogeno berriztagarria, hidrogeno garbia, karbono isuri txikiko hidrogenoa… aipatzen ditu.
Izan ere, Europako Batzordearen ustez, trantsizio bat izango da, eta hor gas naturalarekin sortutako hidrogenoa ere bultzatu beharko da, besteak beste, «merkatua sortu behar delako». Hidrogeno hori ekoiztean isuritako CO2a lurperatu egingo litzateke.
Energia lobbyen indarra
CO2 isuriak harrapatzeko eta lurperatzeko teknologiak, hala ere, oraindik urrun daudela uste dute gobernuz kanpoko zenbait erakundek, eta Europaren estrategiak gasarekin ekoitzitako hidrogenoa sustatzea energia talde handien lobby-ek egindako presioaren ondorioa dela, haiei atea zabalik uzten zaiela. Corporate Europe erakundeak aste honetan argitaratutakoaren arabera, Europako Itun Berdea aurkeztu eta hurrengo 100 egunetan itun horren arduradunek 151 bilera egin dituzte energia sektoreko enpresekin eta elkarteekin, 11 bilera astero. Eta horiek bilera ofizialak dira, gardentasun arauen arabera soilik maila goreneko arduradunak daudelako bilera horien berri ematera.
DBA Bilbao Port enpresak proiektu bat aurkeztu du portuko…
DBA Bilbao Port enpresak aurkeztutako proiektua Bilboko Portuan Sollana lursailean (Zierbena) 46.000 metro koadroko lursaila eraikitzean datza.