Gutxitasuna duten pertsonen laneratzea % 40 murriztu da itxialdiagatik
Fekoorrek enpresetan sentsibilizazio lanak ere egiten ditu, eta hilabete hauetan ardura soziala, hobari pizgarriei buruz 120 enpresa informatu eta aholkatu ditu.
CCOOk gogorarazi duenez, joan den astean gutxienez beste bi lagun hil ziren beharrean ari zirela: basoko langile bat, Muxikan (Bizkaia), eta kamioilari bat, Irunen (Gipuzkoa). Azken horren heriotza salatzeko batu ziren atzo ELA, LAB, Hiru eta beste sindikatu batzuk. Gaur bertan dute beste elkarretaratze bat, SEA Arabako patronalaren egoitzaren aurrean. Nabarmendu dutenez, lan erritmo bizkorregiek eta prekaritateak istripuak eragiten dituzte.
LABen zenbaketaren arabera, urtea hasi denetik gutxienez 40 lagun hil dira lanean ari zirela. Horiei batu dakizkieke Zaldibarko (Bizkaia) zabortegiaren hondakinen azpian harrapatutako biak, Alberto Sololuze eta Joaquin Beltran.
CCOOk ere SEAren aurrean biltzera deitu du, eta eskatu die enpresei eta administrazioei neurri zorrotzagoak har ditzatela lan ezbeharrak gutxitzeko. «Aurtengo datuak beldurgarriak eta onartezinak dira, batez ere kontuan hartuta jarduera ekonomikoa aldi baterako geratuta egon dela».
Euskal Herritik kanpo, Kataluniako Pirinioetan, euskal herritar bat hil zen atzo, lan istripu batean. Haritz Galarraga donostiarraren eta beste lankide baten helikopteroa argindar lineen mantentze lanetan ari zen, La Vansa i Fornols udalerrian, Sant Marc izeneko parajean. Argitu ez dituzten arrazoiak direla medio, helikopteroak lurra jo zuen, eta, gero, su hartu zuen. Erreskate talde zabal bat antolatu zuten istripuaren berri izatean, eta suhiltzaileak iritsi ziren lehenik. Berandu zen, ordea, bi langileak salbatzeko.
Zehazki, erakundeak aurreikusi zuen 540 milioi euro gutxiago bilduko zituela aurten zergen bitartez, hau da, iazko diru bilketan baino %20-%22 gutxiago. Eta, beraz, ahaldun nagusiak iragarri zuen aurrekontua ere 100 milioi txikitu behar izango zuela. Datuak berrikusi ostean, ordea, Gonzalezek jakinarazi du 82 milioi txikitu beharko dutela.
Era berean, kalkulatu dute Arabako toki erakundeen finantzaketan 53 milioi euroko jaitsiera izan daitekeela, eta ez 63 milioi eurokoa, hasiera batean aurreikusi bezala.
«Jarduera suspertzen ari da, baina denbora batez iraungo dute gure ekonomia ia guztiz geldirik egon izanaren ondorioek», adierazi du Gonzalezek. Zuhurtziari eusteko eskatu du, ordea, haren hitzetan lurraldeko ekonomia «muturreko egoeran» dagoelako oraindik: «Egoera larria da, eta sakrifizioak egin beharko dira. Erakundeek baliabide gutxiago izango dituzte». Aurrekontuari eusteko konpromisoa erakutsi du ahaldun nagusiak: 48 milioiko aurrekontua bideratuko du guztira krisiari aurre egiteko: 60 milioiko poltsari eutsiko dio obra publikoetarako.
Zorpetzea handitzearen beharra aldarrikatu du Gonzalezek beste behin, eta iragarri du iaz baimendutako eta jaulki gabeko zorra erabiliko duela aurten krisiari aurre egiteko. Diputatu nagusiak esan du, halere, informazio zehatzagoa uda igarotakoan izango dutela, eta Itun Ekonomikoaren Batzorde Mistoa bildu arte zuhurtziari eusteko eskatu du. Izan ere, Gonzalezek aitortu du egoera «aldakorra» dela, eta nazioarteko egoeraren arabera alda daitekeela, Arabako ekonomian esportazioek garrantzi handia dutelako.
%21,8 behera
Ikusteko dago, ordea, baikortasun horrek zenbaterainoko eragingo duen bilketa osoan. Izan ere, Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako ogasunek 4.197 milioi euro bildu dituzte zergetan maiatzera arte, iaz tarte horretan baino 1.170 milioi gutxiago (-%21,8). Oraingoz, kontsumoaren gaineko zergetan antzematen da amiltzea: %30,4 gutxiago jaso du BEZak; %57,1 gutxiago garagardoarenak; %50,5 alkoholarenak, eta %14,2 hidrokarburoenak. Behera egin dute, halaber, errenta zergak (-%10) eta sozietateenak (-%17); azken horretan datorren urtean espero da jaitsierarik handiena.
Aurten bilketa %1,9 handitzea espero zuten ogasunek, baina krisiaren lehen egunetan onartu zuten bilketa asko jaitsiko dela. Bada, orain arteko datuak nahiko hurbil daude Jaurlaritzak apirilean kalkulatutakoarekin: bilketa %20 txikituko zela iragarri baitzuen; hots, 3.000 milioi euro gutxiago jasoko zirela zergetatik. Nafarroako gobernuak, berriz, 800 milioi gutxiago biltzea espero du (-%20,2).
Goizero joaten dira. BERRIA bisitan joan zaien egunean bero sargoria egiten du, eta etxola da babes bakarra. 09:30etik 15:30era artekoa da txanda, lan egun bat. «Ni ez nago oporretan, ni greban nago», aldarrikatu du Jorge Doladok. «Telegreba egin genezakeen, baina horrek ez du balio. Hemen egon behar dugu, lankideei eta arduradunei gogoratzeko borrokan jarraitzen dugula. Sindikatuetako jendeak-eta laguntzen gaitu [LABen eta, batez ere, ELAren erresistentzia kutxen babesa dute] eta haiei ere zor diegu». Eta, era berean, goiari eusten laguntzen dio. «Etxean geldituz gero ezingo genioke eutsi. A zer-nolako buru jana. Etortzeak lagundu egiten zaitu, lankideekin batu, hitz egin…».
Uztailaren 22an urtebete egingo dute greban. «Inondik ere ez nuen uste hain luze joko zuenik», onartu du Miren Edurne Expositok. Gogorrena «ziurgabetasuna» dela esan du, baina etxekoen babesa izateak lagundu egiten dio. «Lehen hilabeteak gogorrak izan ziren, baina giro ona dugu hemen». Halere, ez du ezkutatu lanean ari diren kideekiko harremana aldatu egin dela. «Lantalde osoaren alde ari gara, baina sartu berri direnen alde, batez ere. Helburuak lortzen baditugu, haiek izango dute hobekuntzarik handiena».
Expositoren esaldia ulertzeko, lan gatazkaren muina azaldu behar da, eskaeretako bat langileen arteko «koska» ezabatzea baita. Novaltia 2013an sortu zen, Aragofarrek eta Vascofarrek bat egin zutenean. Botika denda asko batzen dituen kooperatiba bat da. Fusio hartan ,Vascofarreko langileek lan baldintzak okertzea onartu zuten, kaleratzeak eragoztearen truke. «Ni neu lehen baino 5.000 euro gutxiago irabaztera igaro nintzen, eta aurretik zeudenentzat aldea handiagoa da», azaldu du Carranzak. Hala ere, sektoreko Espainiako lan hitzarmeneko soldata %35 hobetzea lortu zuten. Hobekuntza hori, baina, Vascofarretik zetozen langileentzat zen bakarrik —Carranza, Dolado eta Exposito multzo horretan daude—.
Hasieran, ez zegoen berririk, baina, urteen poderioz, ugaldu egin dira, eta lantegiaren barruan bi maila sortu direla salatu dute grebalariek, eta asko murriztu da enpresak soldatetan gastatzen zuen kopurua. «Langile berrien soldata gordina 16.000 euro dira urtean», azaldu dute. Garbi, 900 euro pasatxo, hilean. Soldata, baina, ez da lan bera egiten duten langileen arteko alde bakarra; berriek oro har, baldintza okerragoak dituzte.
Aurreko hitzarmena iazko otsailean bukatzen zen, eta hura berritzeko bilerak 2018ko otsailean hasi zituzten. «Alferrik galdutako urtebete izan zen», laburbildu du Carranzak. «Eskaera guztiak atzera bota zizkiguten». Negoziazioak tenkatuz joan ziren, eta, 2019ko otsailean, enpresak ez zuen errespetatu aurrerako eragina, eta Espainiako hitzarmena ezarri zien langileei. Adostu gabe hartu zuen erabakia.
Auzibidearen hasiera
Enpresak ez zuen jarrera aldatu, eta langileen zati batek grebara jo zuen, iazko uztailaren 22an. Lan ikuskaritzari jakinarazi zioten egoera, eta gatazka auzitegian dago; baita enpresa langileak aldi baterako enpresetan kontratatzen ari dela ere grebalarien oporrak ordezkatzeko. «Jardunari eusten badiote, horri esker da», azaldu dute grebalariek: «Marra gorri batzuk ditugu: lan hitzarmen duina, zerbitzu gehiagorik ez kanporatzea eta langile guztien baldintzak berdintzea». Denborak jarrerak urrundu egin ditu, eta 2020. urtean ez dira behin ere elkartu enpresako ordezkariekin.
Koronabirusaren krisiak euren protestaldia eten zuen, Novaltiarena funtsezko jardun izendatu zuten eta grebalarien erdiak lanera itzultzera behartu zituzten. «Ikusteko legoke beharrezkoa zen; farmazia banatzaile asko daude. Hori bai, gizarteak behar izan gintuenean hor egon ginen, eta beti arratsaldeko txanda egokitu zitzaigun, beste langileekin gurutzatu gabe», azaldu du Doladok.
Alarma egoera pasatuta, etxolara itzuli ziren, eta kaleetara. Astero elkarretaratzea egiten dute Bilbon, eta beste ibarretara joaten hasiak dira, botiketako jabeei euren egoera azaltzeko. Hala ere, Doladok ez du uste konponbidea hortik etorriko denik. «Nire lana gustatzen zait, baina jasotako tratua ez da ona izan. Urtebete daramagu, eta litekeena da ez sartzea epaileak zein baldintzatan ebatzi arte». Bitartean ez dute karpa desmuntatuko.
1 Batek behin esan zuen bezala, «merkatua da, adiskide». Bai; birus gaiztoen merkatua, adiskide.
2 Beharbada, okerragoa izan zitekeen; gogoratu C hepatitisa sendatzen zuen botika izugarri garesti hura. Nola zen? Sovaldi du izena. Konpainia honek berak saltzen du, Gileadek. Europako herrialde askotan, Sovaldiren oinarrizko hamabi asteko tratamenduak 40.000 eurotik gora balio zuen duela hiru urte.
3 Gilead zen hura ere? Demontre. Dena den, nola ezartzen zaio prezioa bizitza bat balio dezakeen sendagai bati? Gileadeko lehendakariak berak, Daniel O’Dayk, gaiak aurretik piztu dituen kezka guztiak jakinda, gutun publiko batean azaldu du zein irizpiderekin ezarri dioten prezioa bere erremdesibir botikari; zehatzago, zergatik jarri duten «balioaren azpiko prezioa».
4 Oraindik esango du merke jarri duela. O’Dayk zenbakiak eman ditu: «Egoera normalean sendagai bati prezioa hark ematen duen balioaren arabera jarriko genioke». Bere botikak batez beste lau egunetan murrizten omen du koronabirusak gaixotutako pertsona baten suspertzea. Lau egun horiekin AEBetako ospitale batek 12.000 dolar aurreztuko lituzke gaixoko. Eta Gileadek erabaki du prezioa «balio horren oso azpitik jartzea».
5 Eskertuta egon behar, gainera. Hala ere, sendagaiak aurkitu eta garatu egin behar dira; dirutza beharko da. Ez da argitaratu Gileadi zehazki zenbat kostatu zitzaion erremdesibir aurkitzea. C hepatitisarentzat asmatu zuten, duela hamar urte inguru, baina baztertu egin zuten. Beste birus batzuetarako balio zuen probatzen hasi ziren gero, AEBetako gobernuaren ekimenez. Diru publikotik 70 milioi dolar jarri dira erremdesibir garatzeko, baina patente osoa Gileadena da; mozkinak Gileadentzat.
6 Ai ene. Eta zenbat balio du sendagaia bera ekoizteak? Gileadek dio botikarekin 1.000 milioi dolar gastatuko dituela 2020 amaierarako. ICER erakunde independenteak dioenez, Erremdesibir dosiak 100 dolar balioko balu, Gileadek 2020ko bere kostu guztiak estaliko lituzke. Botika egiteko lehengaiek, berriz, hamar dolar balio dute, guztira, dosiko.
7 Agian, gobernuek negoziatzen badute, jaitsiko da prezioa. O’Dayk dio prezioak negoziazio horiek eragozteko ezarri dituztela, «egoera berezian». Soilik garabidean diren herrialdeekin negoziatuko du. Dena den, AEBetako gobernuak erosi dio uztaileko, abuztuko eta iraileko ia produkzio guztia, milioi erdi tratamendu.
8 Eta beste herrialdeentzat, ezer ez? Europako Batzordea erreserba bat negoziatzen ari omen da. Dena den, erremdesibirren eraginkortasuna ez dago batere argi, ezta hura baino sendagai merkeago eta eraginkorragorik iritsiko den ere. Erremdesibirren merkaturatze bizkorra oso berezia da, pandemia egoerak behartua. Osakidetzak berak erabili ditu Gileadek orain arte «emandako» dosi batzuk, baina soilik ez dagoenean beste aukera terapeutikorik gaixoarentzat.
Siemens Gamesa Renewable Energyk (SGRE) lortutako azken enkarguei begiratu besterik ez dago ikusteko offshore (itsasoko) haize erroten negozioak gero eta pisu gehiago duela taldean. Hain zuzen, offshore negozio horretan jardutekoak dira taldeak Europan zabaldu dituen lantegi berriak. Alemanian, Danimarkan eta Frantzian daude, sorgailu eolikoentzako ur sakonera abegikorreko itsasoei, Mantxako kanalari eta Ipar Itsasoari, begira.
Fabrika batzuk ireki, besteak itxi. Onshore (lurreko) erroten negozioan, berriz, badirudi SGREk palak ekoizteko fabrika bakarra nahikoa duela Iberiar penintsulan. Urrian iragarri zuen SGREk Senvionen Vagosko (Portugal) Rias Blades pala fabrika erosi zuela, Agoizko, As Somozasko (Galizia) eta Cuencako (Espainia) langileen atsekaberako. Esportaziorako eta penintsulako eskariei erantzuteko kokapen egokiagoarekin, Siemens Gamesak Rias Bladeserako iragarri ditu inbertsioak eta molde berriak. Aldiz, Agoitz itxi egin du. Eta As Somozasen eta Cuencan, oraingoz salbatu egin badira ere, ez daukate baikortasunerako arrazoi handirik.
Agoizko pala lantegiak azken hiru urteetan galerak izan dituela dio SGREk, onshore negozioa gaizki dabilela. Baina berriztagarriak nagusi bihurtzeko trantsizio energetiko betean ez al zegoen, bada, Europa? Hala da, eta ez dago zalantzarik, oraindik ere haize errotak beharko dira lurrean, penintsulan, eta ez gutxi.
Enkanteak
Baina horrek ez du esan nahi negozioak bere horretan dirauenik. SGREko buru kargugabetu berriak —hura ere birrindu du haize errota honek—, Markus Tackek berak, aipatu zuen akziodunen azken biltzarrean nola enkanteen sistemak estualdian zeuzkan sorgailu eolikoen ekoizle handi guztiak.
Europako eta munduko gobernu askok aldatu dituzte energia iturri berriztagarriak bultzatzeko politikak. Oraintsu arte, teknologiak, parke eoliko eta fotovoltaikoak garatzeko modu nagusia laguntzak ziren; instalaziorako laguntza zuzenak eta argindar merkatukoak baino prezio handiagoko kontratuak. Baina, orain, behin teknologiak garatuta daudela, ia gobernu guztiek enkanteen tresna hautatu dute berriztagarrien hedapena eta kostu txikiagoen onura ziurtatzeko. Iturri jakin bateko hainbesteko ekoizpen ahalmena nahi dela? Enkantean jarri, eta argindar preziorik txikiena eskaintzen duen garatzaileak (beste hainbat baldintzaren artean, jakina) lortuko du kontratua (egingo du parkea). Argi dago, garatzaileentzat marjinak estutu badira, zer esanik ez, erroten egileentzako errentagarritasunak ere ez dira garai batekoak.
Deskarbonizazioak aurpegi anitz ditu. Iberdrolaren partea erosi ostean, Siemens Gamesaren %67aren jabea Siemens Energy da, eta guztien nagusi, Siemens AG. Alemaniako konpainiatzarrak jada iragarri du, Siemens Energy bereizi egingo duela taldetik. Hiruko karanbola lortu nahi du horrela Siemens AG-k: batetik, kontuetatik SGREren zenbaki gorriak urruntzea; bestetik, industriarako digitalizazioan eta halako negozioetan jartzea arreta; eta azkenik, 2030. urterako konpainia karbonoan neutral izatea.
Zikin, garbi, fosil, berriztagarri, Siemens AGek energiarekin lotutako negozio nagusiak Siemens Energyn bilduko ditu, eta 2020 honen bukaerarako burtsaratuko da talde berria (%55 hasieran).
Mugimendu horietan guztietan non geldituko da Siemens Gamesaren euskal erabakigunea? Birrinduta. Hori izan zen errotarriak txikitutako lehendabiziko gauza.
Munduan, sei gaztetik batek galdu du lana COVID-19aren ondorioz, OIT Lanaren Nazioarteko Erakundearen arabera; haren txostenak dio pandemiak gazteengan «eragin hirukoitza» izan duela: «Ez du enplegua soilik galarazi, baita gazteen hezkuntza eta formakuntza ere. Lan munduan sartu nahi duten edo lanez aldatu nahi dutenentzat oztopo handiak eragin ditu».
Hego Euskal Herrian 25 urtetik beherako 17.959 langabe daude, enplegu zerbitzuek aste honetan emandako datuen arabera; joan den otsailean baino 6.147 gehiago. Langabeziaren hazkundea %52 izan da azken lau hilabeteetan. Urte osoko datua are eta kezkagarriagoa da: 2019ko ekainean baino %58 gehiago dira langabezian dauden gazteak. Lurraldeka, Bizkaian daude gazte langabe gehien (7.136), baina hazkunderik handiena Gipuzkoakoa izan da: 2.473 gazte langabe zeuden otsailean; orain, 4.078.
Komunikazio sektoreko langabea
Zerrenda horretara gehitu den gazteetako bat da Miren Osa (Azpeitia, Gipuzkoa, 1995). Komunikazio enpresa batean zebilen beharrean, eta, apirilaren 8an kontratua amaitzen zitzaion arren, gutxienez ekaina amaitu arte lanean jarraituko zuela hitzeman zioten. Ustez, «onak» ziren enpresaren datu ekonomikoak.
Konfinamenduan etxetik jardun zen lanean, apirilaren erdialdean enpresak iritzia aldatu zuen arte: esan zioten berriz egin zituztela kontuak, eta maiatzaren 18an kaleratuko zutela. Langabezian dago ordutik: «Hasieran, shock bat izan zen, eta galdera asko sortu zitzaizkidan: orain zer egingo dut? Zer dator?».
COVID-19a zuzenean lotu du gertatutakoarekin: «Ez dakit pandemia etorri ez balitz nola egongo nintzatekeen, baina behar baino lehen kaleratu naute egoeraren ondorioz». Hein batean, uste du enpresak egoera baliatu duela kaleratzea egiteko «aitzakiatzat»; izan ere, lan edo zerbitzu jakineko kontratua zuen.
Osa gehien kezkatzen duena egoera da: «Urte normal batean, maiatzean kaleratuta, aurkituko nuen udarako lanen bat; udalekuetan, edo taberna batean. Ez dut horretarako arazorik. Orain, ordea, ez dago lanik, ez dago aukera askorik, eta horrek larritu nau momenturen batean».
Ez da gurasoekin bizi, eta, oraingoz, langabezia sariak «lasaitasun apur bat» ematen diola aitortu du. «Egoera txarrean beste aukera batzuei heltzeko garai egokia» dela dio, eta horregatik berrekingo die ikasketei; lanen batekin uztartu beharko ditu, alokairua ordaintzeko.
Hezkuntza sektoreko langabea
Emantzipatzeko pausoa eman berri du Ane Uriak ere (Bilbo, 1996). Haur Hezkuntzako graduduna da, eta urtarrilean irten zen gurasoen etxetik. Urritik zebilen aterpetxe bateko monitore lanetan, GKE batek kudeatzen zuen hezkuntza proiektu batean, baina jasotzen zituzten ikastetxeek joateari utzi zioten martxoan pandemiaren ondorioz.
Epe labur batez bulegoko lanetan jardun zuen, baina, GKEak, Uriaren eta beste hiru lankideren soldatak ordaintzeko erabiltzen zituen laguntzak iristen ez zirela-eta, laurak kaleratu zituen. Berez, ekainera arte lan egitekoak ziren.
Uda bitartean eskuratuko zuen diruarekin kontatzen zuen alokairua ordaintzeko: «Abendura arte dut etxeko kontratua, eta hilero ordaindu behar ditut alokairua eta gastuak. Etxejabeak eman zidan geroago ordaintzeko aukera, baina ez dut zorrekin hasi nahi… Oraingoz, ditudan aurrezkiak erabiltzen ari naiz».
«Zorionez», Espainiako Gobernua ari zaio diru laguntza bat ematen, eta hori «babes handia» izaten ari da etxea ordaintzeko: «Ez nituen kotizatuak langabezia saria jasotzeko behar diren adina egun, eta langabezia saririk jaso ezin dugunontzako laguntza ari naiz jasotzen».
Udan lan egiteko aukera bila dabil orain; curriculumak «leku guztietara» bidali ditu, baina egoera «latza» dela dio. Etorkizunera begiratuta ziurgabetasuna sentitzen duela dio.
Euren kaleratzean aldagai batek zuzenean eragin duela uste du Uriak: «Gazteenak ginen. Helduagoak bagina, agian, ezberdina izango zen kontua». Ondo bidean, datorren urtean master bat eta lana uztartuko ditu, egoerak behartuta.
EHUko ingeniaritza ikaslea
Milaka gazte, berriz, Osak eta Uriak egingo dutenaren alderantzizko bidean harrapatu ditu COVID-19ak: ikasketetatik lan mundurako jauzian. Unai Elustondok (Zarautz, Gipuzkoa, 1997), adibidez, uda honetan unibertsitateko titulua esku artean izatea espero zuen: «Urtarrilean egin nituen azken azterketak, dena gainditu nuen, eta Gradu Amaierako Lana egitea soilik falta zitzaidan». Industria Elektronikoaren eta Automatikaren Ingeniaritza ikasten du EHUn, Donostian.
GrALa enpresa batean egin nahi zuen, praktikekin uztartuz, proiektu bat «errealitatean aplikatzeko eta enpresa bateko nondik norakoak ikusteko». Otsailaren 10ean hasi zen lanean. Proiektua makina berri bat enpresan instalatzea zen, eta horretan jardun zuen martxoaren 16ra arte, EHUk praktikak bertan behera utzi zituen arte. Ordutik ez da lanera itzuli: «Etxean jarraitu nuen ahal nuena egiten».
Elustondok ere «zalantza asko» izan zituen. Jada prest zuen hogei orri inguruko txosten bat, baina, azaldu duenez, «oso ahula zen nire GrALa, makina instalatzeke baitzegoen oraindik». EHUk maiatzaren 26an baimendu zuen praktikekin jarraitzea, baina enpresa aldi baterako erregulazioekin zebilen, eta egoera ez zen onena: «Esan zidaten irailetik aurrera saiatuko zirela praktikei berrekiten, baina une hartan lehentasuna langileak itzultzea zela —itzuli dira jada—. Ulertzen dut, baina ni ezin naiz ordura arte ezer egin gabe egon».
Egoera ikusita, Elustondok unibertsitateko tutorearekin hitz egin zuen, lantzeko gai berri bat proposatu zion, eta joan den astean hasi zen horrekin: «Putakeria bat da niretzat; hutsetik hasi naiz, eta izugarrizko lana egin beharko dut; baina, behintzat, ez dut itxaroten egon behar, eta etxetik egin dezaket». Beraz, ez nahi bezalakoa, baina ikasleak berak jarri dio konponbidea egoerari.
Basque Culinary Centerreko ikaslea
Irtenbide bat bilatu behar izan du Ane Galardik ere (Lasarte-Oria, Gipuzkoa, 1997). Egin behar zituen praktikak bertan behera geratu ziren, eta berak aurkitu du lan egiteko beste leku bat: «Unibertsitateak esan zigun praktikak nahi eta nahi ez egin behar genituela, eta, lagundu diguten arren, zerbait bilatzea buruhauste bat izan da ikasleontzat».
Izan ere, Galardi apirilaren 10ean joatekoa zen Galapago uharteetara, Ekuadorrera, hango fundazio batek sortu nahi duen zentro batean laguntzera. Han egingo zituen Basque Culinary Centerreko hirugarren maila bukatzeko behar dituen praktikak: «Ilusio handia nuen Galapagoetara joateko. Lehen mailatik nuen buruan, oraintxe nuen aukera… logikoa da hartutako erabakia, baina kristoren pena eman dit».
Orain, Lasarte-Oriako Ttakun Kultur Elkartean dabil lanean, txokoetako jangela zerbitzua modu seguruan eman ahal izateko protokolo bat sortzen. Ekainaren erdialdean hasi zen, eta abuztuaren 28an amaituko du, datorren ikasturtea hasi baino lehentxeago. Aurreikusia zuen oporraldirik gabe geratuko da: «Aurtengoa anekdota bat balitz bezala hartuko dut. Gutxienez, lortu dut galera handirik ez izatea».