“EAJren oniritziarekin” Euskaltel euskal gizarteari “lapurtu” diotela salatu du EH Bilduk. Podemos Euskadik ere Euskaltel diru publikoz sortu zela gogoratu du eta, azkenean, “gutxi batzuen mesedetan amaitu duela, EAJren onarpenarekin”.

BILBO. Urtea hasi zenetik, industriak hazkunde nabarmena izan du Hego Euskal Herrian, eta koronabirusaren aurreko produkzio mailara itzultzea lortu du. INE Espainiako estatistika institutuaren arabera, iazko ekaineko datuekin konparatuta %10 hazi da industriaren jarduera Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan, eta %18 Nafarroan.

Krisia piztu aurreko hilabetean baino handiagoa da produkzioa lau lurraldeetan, hau da, 2020ko otsailean baino handiagoa, eta 2019ko ekaineko indizearen oso antzekoa da, nahiz eta apur bat behetik dagoen oraindik ere.

Sektore gehienak atera dira zenbaki gorrietatik. Kontsumo ondasun iraunkorren ekoizpenak —altzariak, etxeko tresnak eta produktu elektronikoak— izan du hazkunderik handiena iaztik: +%25 Nafarroan, eta +%41 beste hiru lurraldeetan. Ekipamendu ondasunen sektoreak ibilgailu motordunen, tren makinen, trenbide materialen, aireontzien eta itsasontzien fabrikazioa biltzen ditu, eta alor horretako produkzio indizea iazko ekainekoa baino txikiagoa da Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan (-%6,2), eta handiagoa Nafarroan (+15,8). Dena den, 2019koaren parekoa da lau lurraldeetan.

Ostalaritza martxa hartu ezinda dabil, eta sektoreko enpresa eta langileen artean «etsipena eta ezkortasuna» oso zabalduta daude. «Gainerako sektoreak susperraldia iragartzen ari diren bitartean, gureak ezin du halakorik esan»: hala mintzo da Kino Martinez Gipuzkoako Ostalaritza Elkarteko idazkari nagusia. Haren esanetan, ostalaritza da pandemiaren kudeaketan egiten diren «akatsak» gehien pairatzen ari den sektorea, eta agintari politikoak egin ditu erantzule nagusi: «Guk ordaintzen ditugu haien ezintasunen ondorioak».

Etorkizun beltza marraztu du Martinezek; aurreikuspenak oso txarrak direla dio. Gipuzkoako ostalarien elkarteak bere kideen artean egindako azterketa baten arabera, datorren urte eta erdian 200- 300 establezimendu inguru itxiko dituzte lurraldean, eta, horietako batzuk berriz irekiko dituzten arren, uste dute sektorea 2023ra arte ez dela itzuliko pandemiaren aurreko mailara. 2019tik 2.306 lanpostu galdu dira Gipuzkoako taberna eta ostatuetan; %11 langile gutxiago daude.

Donostian eginiko agerraldi batean eman ditu datuok Gipuzkoako ostalarien buruak. Oso gogor mintzatu da Eusko Jaurlaritzak ezarritako murrizketen aurka: «Iazkoak baino zorrotzagoak dira, biztanleriaren %70 txertatuta dagoen arren». Hala, ostalaritzako prebentzio neurriak birplanteatzeko eskatu dio gobernuari. «Kutsatzeengatik ixten duten enpresa bakarrak gara, ixteko agindua jasotzen duten bakarrak, eta langileei PCRak egin behar dizkieten bakarrak, arakatzaileek deitu ez arren».

Egun, Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan 01:00ak baino lehen itxi behar dituzte tabernak, eta barrualdean %35eko okupazio maila izan dezakete gehienez. Hori %50era zabaltzea eta gaueko jarduera ordubete gehiago luzatzea galdegin dute. Era berean, Labi Babes Zibileko Planaren aholku batzordeari «oporrik ez hartzeko» eskatu diote, egoera epidemiologikoa aldatzen bada neurri horiek berrikusi edo beste batzuk hartu ahal izateko. «Beste sektore batek %35ean funtzionatuko balu, ziur gaude ez zirela oporretan joango», salatu du Martinezek.

Elkarteak beste eskaera bat ere egin du, kasu honetan Espainiako Gobernuari zuzendua. Uste dute hark emandako diru laguntzak «porrota» izan direla eta aurreikusitakoen %20 ere ez direla eskatuko. Laguntzak emateko baldintzak berriz aztertzeko eskatu dute, eta Jaurlaritzak aldarrikapen horrekin bat egiteko. Gasteizko gobernuari, halaber, galdegin diote 2022rako aurrekontuetan funts berezi bat sortzeko, murrizketek kalte egin dien sektoreei laguntzeko.

Turismoa, hobeto

Gipuzkoako ostalarien burua tabernen egoeraren inguruan mintzatu da bereziki, baina ostatuena ere izan du mintzagai. Azpimarratu du haien egoera zertxobait hobea izaten ari dela aurtengo udan. Hotel eta kanpinen okupazio maila %62koa izan da orain arte; iaz, %42koa izan zen udako kanpaina osoan. Azpimarratu du indarrean dauden murrizketak direla-eta erreserba gehienak Iberiar penintsulatik datozela, eta prezioek batez beste %10 egin dutela behera. Egoera hobea izanik ere, pandemia aurrekora itzultzeko bi urte beharko direla uste dute.

MasMovilek Euskalteleko kotizazioa abuztuaren 17tik bertan behera uztea eskatu du. Halaber, kontrolpean ez dituen akzioen nahitaezko salmenta gauzatuko duela iragarri du. Eusko Jaurlaritzak esan du enpresarekin lan egingo duela Erosteko Eskaintza Publikoan hartutako konpromisoak bete ditzan.

Tubacexeko langileak “ez defendatzea” leporatu dio EH Bilduk Eusko Jaurlaritzari. Koalizioaren esanetan, gatazkaren konponbidea kaleratutako langile guztiak berriro hartzea eta “etorkizun handiko” enpresa baten jarduera suspertzea da.

Gipuzkoako ostalariek edukierak handitzea eta gau-jarduera izatea galdegin dute. “LABIk ezin du itxi oporrengatik, goi-denboraldian gaudenean”, esan du Kino Martinez elkarteko idazkari nagusiak.

Langile bat zauritu da Bilbon, hankan xafla handi bat erorita. San Agustin Estrata kalean gertatu da. Behargina beilatokiaren zaharberritze-lanetan zebilen.

Langile bat hil da Karrantzan, zuhaitz batek zanpatuta, mozketa batean. Montañan auzoan izan da, Bizkaiko udalerri horretan.

Tubacexetik kaleratutako 128 langileek “behin betiko eta berme osoz berriz onartzea” eskatu dute. Greba mugagabeak azpikontratazioa, lanpostuen prekarizazioa eta enpresaren eta bailararen biziraupena eta etorkizuna bermatzeko direla azpimarratu dute berriro langileek.

Rolls-Roycek Bain Capitalekin negoziatu du ITP Aero enpresaren salmenta, 1.600 milioi euroren truke. Iragarpen horren aurrean, Eusko Jaurlaritzak bere premisa ITP Aero erostearen atzean industria proiektu sendo bat egotea dela esan du.