Pandemiaren itzalean konpainia asko egiten ari diren kaleratze kolektiboen albisteen artean, sortzen dira tarteka enplegu sorkuntza ez dela erabat eten islatzen dutenak ere. Horietako berri bat eman du Mercedes Benzek, eta ez nolanahikoa: Gasteizko bere lantegirako 750 behargin kontratatuko dituela jakinarazi dio langile batzordeari. ELA sindikatuak jakinarazi du «albiste ona»: Alemaniako autogileak ekoizpena handituko du Gasteizko fabrikan 2021. urterako, eta langile gehiago hartuko ditu. Hain zuzen, aurreikusitakoa baino 8.600 ibilgailu gehiago egingo ditu aurten, 148.600 autoren ekoizpena lortu arte, eta, horretarako, 750 behargin kontratatuko ditu.

Ekainaren 14an hasiko dira nabaritzen ekoizpen helburu berriaren ondorioak. Txanda murriztuak albo batera utzi, eta ohiko txandatan ariko dira beharginak berriro. Abuztuaren 2tik 22ra hartuko dituzte oporrak langileek, eta uztailaren 5etik irailaren 19ra astebeteko oporraldia hartu ahal izango dute, gainera.

Zuzendaritzak batzordeari azaldu dio beste 750 langile beharko dituela; batetik, txanda murriztuak ohiko txanda bihurtzeko: 400 bat langile beharko dira horretarako; eta, bestetik, 350 kontratazio gehiago egin beharko ditu oporrak egin daitezen. Enpresak jakinarazpen ofiziala helaraziko die langile guztiei, beharginen senitartekoek izena eman ahal izateko langile hautagai gisa. ELAk esan du «langile ohiek lanera itzultzeko aukera» izango dutela.

Abenduko protestak

Gasteizko Mercedesen zuzendaritzak erabaki garrantzitsu bat hartu zuen urte amaieran, enpleguari zuzenean eragin ziona: lan txandak aldatu zituen. Ondorioz, 500 langile beren enpleguak galtzeko bidean jarri zituen, aldi baterako beharginak gehienbat. Langile batzordeak salatu zuen Alemaniako konpainia bere «irabaziak handitzen» saiatzen ari dela «langileak kalean utzita».

Gasteizen, protesta handiak eragin zituen Mercedesek hartutako bideak. Izan ere, 5.000 langile inguru dituen planta handian egiten diren aldaketek ez diete soilik fabrikan lan egiten dutenei eragiten; bere inguruan jarduten duen industria hornitzailearen kontratatzaile handia da Mercedes; ez alferrik, Euskal Herriko handienetakoa, eta haren doministiku batek beste enpresa askotan eragin ditzake aldaketak; abenduaz geroztik, txarrerako, baina onerako ere izan daiteke, uda honetan.

Jakina da autogintzaren sektorea ez dagoela ongi. 2019an eta, batez ere, 2020. urtean, auto salmentak behera egin du nabarmen. Koronabirusak eragindako jokalekuak ez du lagundu. Baina krisian al dago Mercedes? Sindikatuek ezetz diote, ez dela egiturazko krisi bat, eta esan daiteke zuzendaritzaren azken erabakiak, 750 behargin gehiago hartzeak, tesi hori indartzen duela.

Lanuzteak egitera deituta zeuden langile publiko guztien artean, administrazio orokorreko langileak izan ziren goiztiarrenetako batzuk atzo. Zazpiak eta erdietarako, Eusko Jaurlaritzaren egoitza nagusiaren sarreran jarri ziren protestan sindikatuetako ordezkariak, Gasteizen. Lanera joatea erabaki zuten gainerako langileei eskuorriak banatzen aritu ziren goiz osoan, greba egiteko arrazoiak azaltzeko. «Zerbitzu publikoak defenda ditzagun» aldarri artean hartu zituzten.

Sindikatuko ordezkarien esanetan, greba deialdiak «erantzun ona» izan zuen, eta adierazi zuten horren erakusgarri zela Lakuako egoitzaren aurreko aparkalekuak «ia hutsik» geratu izana; hala egon ziren goiz osoan. «Jaurlaritzako langile asko kontzientzia hartzen hasita daude beren egoeraz eta behar ditugun zerbitzu publikoez», nabarmendu zuen Jonjo Agirrek, ELA sindikatuko ordezkariak.

Administrazio orokorreko langileen erdiak baino gehiago ari dira behin-behinean: %56, ELA sindikatuaren arabera; hau da, 7.500 langile ingurutik 4.200 baino gehiago daude kontratu finkorik gabe. Baina kopurua are handiagoa da Jaurlaritzaren Lakuako egoitzaren kasuan, %60 baino gehiago baitira aldi baterako kontratua dutenak. «Langileen egoera prekario horrek eragin zuzena dauka gizarteak jasotzen dituen zerbitzuen kalitatean, eta pandemiak agerian utzi du puri-purian dagoela zerbitzu publikoak desegiteko aspaldiko joera», esan zuen Aitor Esteban Etxebarria LABeko ordezkariak.

Denek ez zuten lanuztearekin bat egin, langile askok erabaki baitzuten lanpostura joatea. Administrazioaren behin-behinekotasun handiaz jakitun badira ere, ez zuten bat egin ez protestaren helburuarekin, ez sindikatuek proposatutako irtenbideekin. Hain zuzen ere, Interinok Taldeak argudio horiek eman zituen greba ez egiteko. Jaurlaritzaren egoitza nagusian eratutako talde bat da, eta ordezkaritza handia lortu zuen 2019ko hauteskunde sindikaletan; egun, bera da ordezkari nagusia Lakuan. Langile horiek bat egiten dute egoeraren analisiarekin, baina ez daude ados kontsolidazio prozesuekin: zuzenean langile finko izendatzeko eskatzen dute, Europako auzitegien ebazpenetan oinarrituta.

Tokiko elkarretaratzeak

Foru aldundietako eta udaleko langileak ere deituta zeuden lanuzteak egitera. Tokian tokiko elkarretaratzeak egin zituzten horietako askok, behin-behinekotasun tasa handiak eta pribatizazioak salatzeko. Bizkaiko Foru Aldundiko langileen artean, esaterako, bulegoetan nabaritu zen greba, batez ere. Izan ere, sindikatuek salatu dute aldundiko enpresa eta zerbitzu askotan %100eko gutxieneko zerbitzuak ezarri dituztela, eta, beraz, grebaren eragina nabarmen txikitu dela.

Sindikatuen arabera, milaka langilek egin zuten bat grebarekin. Zehazki, administrazio orokorrean eta justizian langileen heren batek egin zuen greba atzo: «Azken grebetako handiena» da kopuru hori, azaldu dutenez. Eta, bereziki, deialdiak babes «oso zabala» izan zuen behin-behinean ari diren beharginen artean. Eusko Jaurlaritzak kopuru nabarmen txikiagoak eman zituen, ordea. Gobernuaren arabera, administrazioko langileen %16,4k egin zuten greba.

«Erabaki politikoek ekarri gaituzte hona, eta erabaki horiek hartu zituztenen ardura da hau konpontzea». Igor Eizagirre ELAko sektore publikoko arduraduna izan zen azkena hitza hartzen atzo Bilbon eginiko manifestazioan. Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan kontratu finkorik gabe sektore publikoan diharduten langile publiko askoren ahots bilakatu zen une batez, eta erakunde publikoei leporatu zien %40ko behin-behinekotasun tasaren ardura. Mezu argia bidali zien: «Gure eskaerei erantzuteko erabakirik hartzen ez badute, kalean aurkituko gaituzte berriz».

Mobilizazio gehiago egongo direla hitzeman zien Eizagirrek erakundeei, atzokoa protesta eguna izan zelako hiru lurraldeetako lantoki publikoetan. ELA, LAB, CCOO, Satse, Steilas eta ESK sindikatuek greba deialdia egin zuten behin-behinean diharduten 60.000 langile publikoak finkatu, benetako langile beharrak zeintzuk diren zehaztu, eta «zerbitzuen pribatizazioak» gelditzeko. Bilboko manifestazioko tranpaldotik «greba jardunaldi arrakastatsua» izan zela ohikatu zuten deitzaileek, eta ondoren, hotzean eginiko balorazioan, «erantzun zabala eta oso orokorra» izan zela gehitu zuten. Halakoetan ohikoa denez, baina, Jaurlaritzak askoz datu apalagoak eman zituen.

Sindikatuek jakinarazitako kopuruen arabera, unibertsitatez kanpoko hezkuntzan %50 inguruko oihartzuna izan zuen grebak. Haur eta lehen hezkuntzan «oso jarraipen zabala» izan zuela nabarmendu zuten: %55 ingurukoa. Bigarren hezkuntzan, berriz, eragin apalagoa izan zuen. Sukaldarien artean %55eko eragina izan zuen, eta garbitzaileek ezin izan zutela greba egin salatu zuten Jaurlaritzak jarritako gutxieneko zerbitzuengatik. Datu horiek ez datoz bat Olatz Garamendi Eusko Jaurlaritzako Gobernantza Publiko eta Autogobernuko sailburuak emandakoekin. Haren arabera, hezkuntzako langileen %29,4k egin zuen bat grebarekin.

Osakidetzan grebak eragin txikia izan zuen, Jaurlaritzak %100eko gutxieneko zerbitzuak ezarri baitzituen. Hala ere, sindikatuen ustez esparru askotan nabaritu zen protestaldia, batez ere lehen mailako arretan. Esaterako, Bizkaiko call center-ean, lanuztean parte har zezaketen langile guztiek egin zuten greba. Jaurlaritzak aldiz, datu ezberdinak eman zituen. Osakidetzan %2,87ko oihartzuna izan zuela esan zuen. Hori bai, desberdintasunak egon ziren kategorien arabera. Adibidez, erizainen artean %2,66k egin zuten greba; medikuen %1,13k; eta gainerakoetan, %4,58k. «Arreta normala» eman zuela esan zuen Garamendik.

Justiziari dagokionez ere zenbaki dantza egon zen bi aldeen artean. Sindikatuen arabera, langileen heren batek hartu zuen parte protestan. Jaurlaritzaren arabera, berriz, langileen %2,87k egin zuten greba. Lanbiden, %15eraino igo zuen kopurua.

Deialdia, baina, aldundi eta udal guztietara zabalduta zegoen. Sindikatuen arabera, «udal handienetan» langileen erdiek baino gehiagok egin zuten greba. Donostia, Gasteiz eta Bilbo zerrenda horretan sartu zituzten. Horiez gain, hainbat herritan oso oinarrizko zerbitzuak eman zituzten bakarrik. Esaterako, Laudion eta Amurrion (Araba); Durangon, Sestaon, Mungian eta Sestaon (Bizkaia); eta Beasainen, Hernanin, Bergaran, Deban, Elgetan, Soraluzen, Errenterian eta Ordizian (Gipuzkoa).

18.000 manifestari

Greba egunean hainbat mobilizazio deitu zituzten sindikatuek. Goizean elkarretaratzeak egin zituzten lantoki ugariren aurrean, eta eguerdian manifestazio bana Bilbon, Donostian eta Gasteizen. Deitzaileen arabera, 18.000 langilek hartu zuten parte, eta hiruretan handiena Bizkaiko hiriburukoa izan zen. Grebalariek sei eskaera plazaratu zituzten: egun indarrean dauden lege egitasmoak alboratzea, «nahikoa ez direlako»; erakunde guztiek lanpostuak finkatzeko «salbuespenezko neurriak» hartzea; behin- behinekotasunaren gehiegizko erabilera ahalbidetzen duten mekanismoekin bukatzea eta benetako premiak zehaztea; pribatizazioekin amaitzea; eta lantaldeak gaztetzeko pausoak ematea.

Seigarren eskaera sakon azaldu zuen Garbiñe Aranburu LABeko idazkari nagusiak: «Lege propioa behar dugu, kontsolidazioak berme osoz egiteko. Lekuan lekuko errealitateak aztertu behar dira, eta lekuan lekuko erantzunak eman». Ez zen izan hitza hartu zuen idazkari nagusi bakarra; Loli Garcia CCOOko buruak sinaturiko akordioak gogorarazi zizkion Jaurlaritzari: «2010ean sinaturikoa betetzeko eskatzen diegu erakundeei. Behin behinekotasuna %8ra murriztea adostu genuen, eta egungo mailak oso urrun gaude. Langile publiko asko ezinbestekoak izan dira pandemian. Txaloetatik baldintza hobeagoetara igaro behar dugu». Eizagirre ere zaintzaileekin oroitu zen: «Idoia Mendiak esan du osasuna bermatu nahi duela gutxieneko zerbitzuekin. Bermatzen al da behin behineko 25.000 langilerekin? Edota adinekoen egoitzetan langileen %95 behin-behinean daudenean».

BBVAk sindikatuei aurkeztutako EEEak 94 langileren kaleratzea proposatzen du Euskal Herrian, horietako 66 Bizkaian, 16 Gipuzkoan, 12 Araban eta 20 Nafarroan.

Greba EAEko sektore publikoan, 2021eko apirilak 22: Grebaren jarraipen datuak eman dituzte ELA, LAB, CCOO, Satse, Steilas eta ESK sindikatu deitzaileek.

Greba EAEko sektore publikoan, apirilak 22: Manifestazioak hiru hiriburuetan. Prekaritatearekin amaitzea eta lan eskaintza publikoak egitea eskatu dute sindikatuek.

ELA, LAB, CCOO, ESK, Satse eta Steilas sindikatuek greba deitu dute Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako sektore publiko guztian lantaldeak egonkortzea eskatzeko.

2011ko irailean, Alemaniako justiziak oniritzia eman zion Greziaren erreskatea egiteko mekanismoari. Bezperako egunetan oso garbi geratu zen herrialde horretako justiziak zer pisu duen; izan ere, nahikoa botere izan zuen Europako Batasunak aurrera egiteko funtsezkotzat jo zen operazio hura gelditzeko. Bada, orain, Batasuneko estatu kide batzuek ezinbestekotzat jo dituzten Next Generation funtsak zalantzan jartzeko gai izan da, eskuin muturreko helegite bat tramitera onartu ondoren; baina ez, helegite hori atzera bota du Auzitegi Konstituzionalak, eta Alemaniaren bedeinkapena dauka jada koronabirusak eragindako krisi latzari aurre egiteko aparteko finantzaketak, funtsezkoa dena.

Angela Merkel oraindik kantziler duen herrialdeko bi ganberek funtsa onartu baitzuten martxoaren 25ean eta 26an. Oniritzi horren haritik, Bernd Lucke Alternative für Deutschland eskuin muturreko alderdiaren fundatzailearen inguruko abokatu multzo batek premiazko helegite bat jarri zion erabakiari.

Europako Batasuneko partaideek debekatua dute elkarrekin zorra onartzea, eta akordio horretan oinarritu zuten helegitea abokatuek. Alemaniako Gobernuak eta Europako Batzordeak, berriz, lege horrek hainbat salbuespen dituela argudiatu zuten epaitegian. Salbuespen horietako baten arabera, herrialdeek elkarrekin zorpetzeko eskubidea dute hondamendi naturalei edo ezohiko gertaeren ondorioei aurre egiteko.

Batasuna, gustura

Horrenbestez, Alemaniak dagokion diru kopurua bideratu ahal izango du funtsetara, eta hala Europako Batzordea nola Europako Parlamentua pozik azaldu dira ebazpenarekin. «EBk bere bidean jarraituko du susperraldi ekonomikorantz, aurrekaririk ez duen pandemiaren ondoren», esan du Ursula von der Leyen Batzordeko presidenteak. David Sassoli Parlamentuko presidenteak ere idatzi du sare sozialetan albisteari buruz: «Bidea zabalik dago Alemaniak burutu dezan EBren susperraldirako funtsen oniritzia».

Dena den, oraindik beste inkonstituzionalitate salaketa bat epaitu behar du Alemaniako justiziak; horren arabera, funtsek auzitan jar dezakete Alemaniako parlamentuak duen aurrekontuen inguruko autonomia. Konstituzionalak, halere, gaurko ebazpenean ulertarazi du «oso litekeena» dela salaketa horrek dioena horrela ez izatea.

Next Generation 625.000 milioi euroko funts bat da, eta herrialdeen artean banatuko dute, COVID-19ak eragindako krisiari aurre egiteko. Horien zati bat mailegu gisa banatuko da, eta estatuek baliatutako kopuruak itzuli beharko dituzte kuoten bidez. Herrialdeek zor publikoa zabalduta hornitu dute funtsa, eta Europako Batasuneko 27 estatuek berretsi beharra daukate. Hori oztopo izan daiteke, Polonia eta Hungariako parlamentuetan trabak jartzen ari baitira.

Hogeita lau ordu egin dituzte atxilotuta. Herenegun gauean, Espainiako Poliziak LABeko sei kide atxilotu zituen, ISN enpresako kamioi batera igota N-121 errepidea trabatzeagatik eta CEN patronalaren Iruñeko egoitzan hauts gorria botatzeagatik. Izaskun Juarez LABeko Iruñerria-Pirinioak eskualdeko idazkaria berehala utzi zuten aske, baina gainerako bostek poliziaren egoitzan pasatu zuten gaua. Atzo goizean epailearen aurretik pasatzekoak ziren, baina hark ez zuen beharrezkotzat jo deklarazioa hartzea. Galdetu egin zien ea adierazpenik egin nahi zuten, eta, ezezkoa eman ziotenez, banan-banan aske utzi zituen.

Atzo, LABek salatu zuen epailearen jarrerak «are handiago» egiten duela «operazioaren burugabekeria». Herenegun, LABeko koordinatzaile nagusi Imanol Karrerak salatu zuen Espainiako Poliziak iraganeko irudiekin lotu nahi izan zuela LABen ekintza sindikala, langileen artean desmobilizazioa eragiteko asmoz.

Atxilotuetako bi garbiketa sektoreko ordezkariak dira, eta besteak, LABen zerbitzu pribatuen federazioko ordezkariak. Alde batetik, apirilaren 9an ISN enpresako kamioi batera igo, Beriain inguruan errepidea moztu, eta trafiko arloko segurtasuna urratzea leporatzen diete; bestetik, CEN patronalaren egoitzan egindako protestan mehatxuak, bortxa eta kalteak eragitea leporatzen diete.

Txostena, «oso pobrea»

Defentsa abokatuak jakinarazi zuen Poliziaren txostena «oso pobrea» dela. Kamioiaren ekintzan, Foruzaingoak ofizioz hasi zituen diligentziak, baina ISN enpresak salaketa jarri, eta Espainiako Poliziak hartu zuen kasua. Haiek martxoaren 8ko ekintzarekin lotu zuten garbiketa sektoreko protesta hori. «Antzezlan handi hau muntatu du».

LABek berretsi du protesta horietan ez dagoela inongo deliturik, baina, Poliziak delitu zantzuren bat ikusi izan balu, nahikoa zuela jakinarazpen baten bidez deklaratzera deitzearekin: «Ez zen beharrezkoa halako operatibo poliziala muntatzea. Ez zen beharrezkoa, parametro demokratikoetan, noski», kritikatu zuen. Horregatik, «Poliziaren gehiegikeria salatu eta ekintza sindikalaren alde egiteko asmoz», manifestaziora deitu du larunbatean, Iruñean. Baluarte jauregitik aterako da, 17:00etan.

Hego Euskal Herriko administrazio publikoek Europa osoko behin-behinekotasun tasa handienak dituzte, eta bost-hamar-hogei urte daramatzaten langile ugari daude lantaldeetan. Europa presio egiten ari zaio Espainiari, egoera hori konpon dezan. ELA, LAB, CCOO, ESK, SATSE eta Steilas sindikatuek greba eguna antolatu dute gaurko, Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako administrazioetako alor guztietan.

Zenbat langile daude behin-behineko kontratuekin?

Deitzaileen arabera, Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako behargin publikoen behin-behinekotasuna %38,7koa; hau da, aldi baterako 58.700 langile inguru daude: %58 Osakidetzan, %56 administrazio orokorrean, %48 hezkuntzan, eta %44 Justizian. Salbuespen bakarra Ertzaintza da, ez baitago behin-behinekorik; Udaltzainen artean, berriz, %30 ingurukoa da tasa. Alor guztietan, behin-behinekoen erdiek inguru bost urtetik gora daramate, eta hala dauden hamar langiletik zazpi emakumeak dira.

Zenbat lanpostu dira egiturazkoak?

Eztabaidaren gakoetako bat hori da. Administrazioentzat zaila da kopuru hori zehaztea, aldagarria izan daitekeelako, garaian-garaiko beharren araberakoa, eta horregatik jotzen dute maiz behin-behineko kontratuetara. Adibidez, SATSE sindikatuaren arabera, Osakidetzak 27.600 pertsonako egiturazko zerrenda aitortzen du, eta egun 42.000 behargin inguru ditu; erdia baino gehiago, behin-behinean. ELAk proposamen bat egin du egiturazkoak zenbat izan beharko liratekeen zehazteko: aldi baterako langile batek postu bat hiru urtez betetzen badu, plaza hori finko bihurtu beharko litzateke, eta oposiziora atera.

Zergatik daude hainbeste langile egoera horretan?

Arrazoi ugari egon daitezke, autogobernuaren garapenarekin lotutakoak, unean-uneko koiuntura ekonomikoari buruzkoak edo lan eskaintzak egiteko askotariko zailtasun eta mugekin loturikoak —batzuetan, langileek beraiek edo sindikatuek oztopatu dituzte lan eskaintzak—. Dena den, egungo egoeraren jatorria ulertzeko, hein batean, duela hamar-hamabi urteko krisi ekonomikora egin behar da atzera. Euskal sektore publikoak behin-behinekotasun tasa handia zuen ordurako, baina urte haietan hartutako zenbait neurrik kopurua handitzea eragin zuten. Epe horretan, lanpostu publikoak galdu ziren, baina, zenbait alorretan zegoen beharrari erantzuteko, aldi baterako kontratazio formulak ugaritu ziren, eta apenas egin zen lan eskaintza publikorik, Espainiako Gobernuak ezarritako mugengatik, besteak beste.

Erreleborik egon al da?

Beste gakoetako bat hori da. Postu gehienak ez dira ordezkatu, eta behin-behinekoekin bete dira. Euskal administrazioetako lan eskaintza publikoak Madrilek mugatuta egon dira azken urteetan, eta hala daude gaur egun ere. Atzeraldi Handian, Jose Luis Rodriguez Zapateroren agintaldian egindako planak baldintzatuta, postuen %10 soilik bete ziren 2011., 2012. eta 2013. urteetako eskaintzetan. 2015. urtean %50ekoa izan zen kopuru hori. Azken hiru urteetan %100eko berrezarpena orokortu da, eta %110koa jarri da zenbait esparrutan: Polizietan, adibidez. Dena den, administrazio guztiek Espainiako aurrekontuetan ezartzen diren tasak bete behar dituzte oraindik ere.

Aurrera begira, zer asmo ditu Eusko Jaurlaritzak?

Iragarri du datozen lau urteetan 10.000 lanpostutarako eskaintza publikoa egingo duela. Gainera, behin behinekotasuna murrizteko proposamen bat egin du, Kidego eta Eskalen legearen erreformarako egitasmoan. Horren arabera, oposizio batzuetan zortzi urteko antzinatasuna egiaztatzen duten interinoek ez lukete proba teorikorik egin behar: nahikoa lukete azterketa praktiko bat gainditzea. Txanda berezi horiek behin-behinekotasunak lantaldearen %40tik gora hartzen duen tokietan bakarrik egingo lirateke.

Zer dio Auzitegi Konstituzionalak?

Txanda berezien inguruan aurrekari bat dago, aurtengo otsailekoa, Poliziaren Euskal Legeari buruzkoa. Kasu horretan, ohartarazi du Espainiako Konstituzioan bermatutako konkurrentzia askearen oinarrizko printzipioaren kontrakoak direla, administrazioarekin aurrez loturarik izan ez duten hautagaiei eragotzi edo zaildu egiten dielako parte hartzea.

Zer dio Europak?

Brusela aspaldi ari da Madril estu hartzen, 1999ko zuzentarau bat bere legedira ekarri gabe baitauka. Eta, erreskate funtsaren harira, handitu egin du presio hori. Zuzentarau horrek dio konponbide bat eman behar zaiola behin-behinekotasunaren gehiegizko erabilerari. Espainiako Gobernuak Enplegatu Publikoaren Oinarrizko Estatutua erreformatzeko aukera zabaldu du -horren menpe daude erkidegoetako legeak-; dena den, asko estutu beharko du bere burua Jaurlaritzaren proposamena edo beste bat hor sartu nahi badu, eta, bereziki, konstituzioaren 23.2 puntuan (eta beste batzuetan) jasotzen den aukera berdintasunarekin bateragarria egiteko. Konponbide juridiko zaila dauka auziak; legelari batzuen arabera, konstituzioan aldaketak egin beharko lirateke oposizioetan txanda bereziak egiteko. Beste aukera bat izango litzateke salbuespeneko figura bat sortzea langile horientzat, baina horrek ere zalantza asko eragiten ditu.

EBko Justizia Auzitegia ere mintzatu da auziaz, eta ebatzi du administrazioek gehiegikeriak egin dituztela aldi baterako kontratazioan. Nolanahi ere, ez da mamian sartu, eta ez du esan neurririk egokiena langile horiek automatikoki finkoak egitea den ala ez. Ezartzen du Espainiako auzitegiek erabaki behar dutela zein den administrazioen abusuei erantzuteko neurririk egokiena. Zabalik utzi du honako hiru neurri hauen inguruan erabakitzea: postu horiek oposizioan ateratzea; langile horiek «mugagabe ez-finkoak» izendatzea, salbuespen gisa; edo kalte ordain «eredugarriak» ematea. Hirugarren aukera ikusten du bideragarriena.

Zer iritzi dute sindikatuek?

CCOOek eta UGTk Jaurlaritzaren proposamena babestu dute, baina ELA eta LABentzat ez da nahikoa, langile eta sektore asko aplikazio eremutik kanpo uzten dituelako. ELAk, gainera, Jaurlaritzaren ahalmen legegilea ezbaian jarri du, eta euskal diputatuei eskatu die Espainiako Gobernuan eragiteko duten gaitasuna erabiltzeko. Uste du «salbuespen egoera batek salbuespen konponbideak» behar dituela.

Interinok Taldeak bat egin du grebaren deitzaileen diagnosiarekin —gehiengoa du Lakuako administrazioan—, baina ez du mobilizazioa babestu, ez dutelako «konponbide zehatzik eta adostutakorik aurkeztu». Jaurlaritzaren proposamena ere kritikatu du: uste du egin asmo dituen lan eskaintza publikoak «legez kanpokoak» direla, Europako zuzentarauak eta epaiek esaten dutelako «horien aurretik» behin-behineko langileen egoera konpondu behar dela. Talde horrek uste du finko egitea dela irtenbidea.