2018an, bere lehen gobernua osatu zuenean, Pedro Sanchez presidenteak hitzeman zuen Jose Luis Rodriguez Zapateroren (PSOE) eta Mariano Rajoyren (PP) agintaldietan egindako lan erreformak edo horien zati batzuk indargabetuko zituela, eta asmo hori berretsi zuen Unidas Podemos Moncloan sartu zenean, baina ezer gutxi egin dute orain arte.
2010eko, 2011ko eta 2012ko lan erreformek, besteak beste, kaleratzeak merkatu zituzten; enplegua erregulatzeko espedienteak egiteko administrazioen aurretiazko baimena kendu zuten; lan itunen aurreraeragina urtebetera murriztu zuten; azpikontratazioa erraztu zuten, eta enpresa hitzarmenak sektoreko hitzarmenen aurretik lehenetsi zituzten.
PSOEren eta Unidas Podemosen arteko akordioan ez dago zehaztuta zein neurri indargabetu nahi dituzten, eta gobernuak urtarrilean Bruselara bidalitako dokumentuan ere ez dira azaltzen. Dena den, negoziazioan parte hartzen ari diren sindikatuek, UGTk eta CCOOek, esan dute puntu horiei guztiei «modu batera edo bestera» heltzea espero dutela. Duela urtebete bilerak eten aurretik, lan batzuk abiatu zituzten, eta horiekin jarraitzea da Diazen asmoa. Bi gai aipatu zituen ministroak: sektoreko hitzarmenak eta itunen aurreraeragina.
Testuinguru nahasian
Negoziazioak bi mahaitan egingo dira: gobernuaren, sindikatuen eta patronalen artekoan, eta Espainiako Diputatuen Kongresuan. Hego Euskal Herriko gehiengo sindikalak ez du parte hartzerik izango, baina jakinarazi dute presioa egingo dutela.
Horren harira, Mikel Lakuntza ELAko idazkari nagusiak EAJri eta EH Bilduri eskatu die Espainiako Kongresuko euren agenda politikoen erdigunean jartzeko lan erreforma «osorik» indargabetzeko lehentasuna. Lakuntzak bi horiei eta Kataluniako eta Galiziako gainerako alderdi «nazionalista eta independentistei» eskatu die «beharrezkoa den aritmetika parlamentarioari» bide emateko xede hori lortu ahal izateko.
ELAk kanpaina bat abiatu du Galiziako CIG eta Kataluniako CSC intersindikalarekin batera, eta martxoaren 25erako manifestazioak deitu dituzte hiru herrialdeetan; Hego Euskal Herrian, lau hiriburuetan egingo dituzte, eguerdian. Lakuntzak azpimarratu duenez, erreforma horien ondorioz langileen pobretzea areagotu egin da, eta COVID-19aren krisiak bizkortu egin du prozesu hori. Uste du egungo egoeran «premiazkoa» dela lege horiek osorik indargabetzea: «Ez da nahikoa aldaketa partzial batzuk egitea. Ez genuke inolaz ere ulertuko erreforma bat langileak lan baldintzak negoziatzeko eskubiderik gabe uzten dituena edo haiek kaleratzeko erraztasunak mantentzen dituena».
Era berean, Lakuntza «kezkatuta» agertu da Espainiako politikagintzan egunotan izaten ari diren mugimenduekin. Uste du Madrilgo erkidegoko bozetan aurkezteko Pablo Iglesias Unidas Podemoseko buruzagiak gobernuko presidenteordetza uzteak eta haren tokia Nadia Calviño Ekonomia ministroak hartzeak bigarren horren ikuspuntua «indartuko» duela. Lakuntzaren arabera, Calviñok «korronte bat» ordezkatzen du gobernuaren barruan, «eskuinekoena» eta «lan erreforma indargabetzearen aurkakoena». Gainera, gogorarazi du hura izango dela Europako Funtsak «kudeatuko» dituena eta diru laguntza horien trukean Bruselaren eskaerak betearazteko ardura izango duena. «[Calviñori] ahots, espazio eta protagonismo gehiago emateak kezka sortzen digu».
El Correo egunkariak atzo kaleratu zuenez, Jaurlaritza eta Espainiako Gobernua Aernnova «animatzen» ari dira ITP Aero erostera. Horrela lortu nahi dute oraingo jabeak, Rolls Roycek, epe luzerako ikuspegia duen industria enpresa baten esku uztea bere euskal adarra, eta ez epe laburreko interesa duen inbertsio funts baten esku.
Operazio horretan laguntzeko prest ote zegoen galdetu zioten atzo Azpiazuri, Forum Europa gunean emandako hitzaldiaren amaieran. Gaia aztertzen ari direla onartu zuen, eta horretarako tresna Finkatuz funtsa izan zitekeela, haren zeregina baita enpresen errotzea bermatzea. Funtsa Ekonomia Sailaren esku egonagatik ere gaia Arantxa Tapia Garapen Ekonomikoko sailburuaren mahaian dagoela azaldu zuen, eta hark dituela datuak. Hain zuzen, Tapiak ere aipagai izan zuen gaia, beste konferentzia batean, eta operazioaren garrantzia onartu zuen. «Euskadirentzat, ITP puntako enpresa da, eta haren berrikuntza baliabideak oso garrantzitsuak dira, hornitzaile kate oso bat elikatzen baitu. ITPrentzat etorkizunik onena nahi dugu, eta, Rolls Roycek ITP salmentan jarri duen honetan, haren errotzea bermatuko duen proiektua nahi dugu. Eta ez naiz ari soilik haren egoitza sozial eta fiskalaz ari; nahi dugu bermatzea ere haren jarduera produktiboa eta hornitzaileentzako trakzio izaera»
Navalen, VGPrekin hizketan
Beste fronte batean ere ari da Jaurlaritza lanean, Navalen. Azpiazuk onartu zuen gobernua hizketan ari dela ontziola zenaren orubeak eta instalazioak erosi dituenarekin, VGP Belgikako logistika enpresarekin, inguru horretan industria jarduera bat ere egon dadin. «Espero dezagun industria gehiagoko irtenbidea topatzea, gogo beteko dituena bai irabazleak, bai langileak, eta bai Sestaoko herria».
Egoera ekonomiko orokorrari dagokionez, Azpiazuk aitortu egin zuen aurki 2021erako hazkunde aurreikuspena jaitsi egin beharko dutela, orain arteko %8,6 ezinezkoa egiten dutelako urte hasierako neurri murriztaileek. Gainera, iragarri zuen hemendik gutxira bonu jasangarrien 1.000 milioi euroren beste jaulkipen bat egingo dutela, zerga bilketak betetzerik izango ez duen aurrekontuaren zati bat estaltzeko.
