Eusko Jaurlaritzaren IV. Gazte Plana egitearen esparruan Gazteen Euskal Behatokian egindako lan tailerra, WOKAren ondorioak

Ricardo Barkala Bilboko Portuko presidenteak portuen kudeaketaren transferentzia bizkortzeko eskatu die Eusko Jaurlaritzari eta Espainiako Gobernuari. «Urrirako espero zen hasieran, baina gaur egungo egoeran ezinezkoa da ordurako ematea. Hori bai, gaiaren inguruan hitz egiten has daitezela», galdegin zien atzo, postuaren iazko balantzearen aurkezpenean. Barkala ez zen ausartu balizko datarik ematen, baina eskumen aldaketa egingo dela ziurtzat jo zuen, eta ez atzerapen handiarekin: «Horrelako akordioak gauzatzeko lege asko aldatu behar dira, eta, horretarako, borondate politikoa behar da. Baina bi aldeek sinatuta dutena errespetatuko dutela uste dut».

Espetxeen eskumenaren transferentziak oihartzun mediatiko handiagoa hartu du azken hilabeteetan, baina, harekin batera, Jaurlaritzak portuena eskatu zuen. Era berean, Barkalak zehaztu zuen portuaren kudeaketaren transferentzia dela, ez azpiegitura osoarena. Ñabardura garrantzitsua da hori, portuak interes orokorreko azpiegiturak direlako Espainiarentzat, eta izendapen hori lege aldetik oztopoa izan zitekeen eskuz aldatu ahal izateko: «Zer transferitu daitekeen eta zer ez aztertzen ari gara. Autonomoagoak izango gara. Txosten bat egiten ari gara, eta Jaurlaritza beste bat». Ondo bidean, kudeaketaren eskualdatzeak Pasaiako portuari ere eragingo lioke.

Barkalak iazko datuekin batera eman zuen transferentziaren egoeraren berri. 2020 urte «oso txarra» izan zela onartu zuen, eta koronabirusaz gain, zamaketarien grebari leporatu zion. «Lan harremanekin dagoen saltsarekin, nola ez dugu guk kudeatu nahiko?», galdetu zuen ironikoki. Bilboko zamaketariak eta zamaketa enpresak hitz egiten hasiak dira berriz. Astelehenean egin zuten negoziazio txanda berriko lehen bilera, eta bihar dira berriz elkartzekoak. Oinarria Espainiako Lan Ministerioaren aurrean adosturiko konpromisoak dira.

Barkalak «ezinezko» ikusten du lan gatazka berriz grebara iritsi ahal izatea. «Gaia ez dago itxita, ez Bilbon, ezta Espainian ere. Hemen berriz bildu dira lan hitzarmena negoziatzeko, baina ez dago zamaketa lanen liberalizazio erreal bat. Baina uste dut alde guztiek ikusi dutela zer puntura arteko hanka sartzea izan zen greba. Horrelako beste kolpe batek jota utziko luke portua». Bilboestiba zamaketa enpresen elkarteak eginiko eskaintza guztiek 2022ko epe muga dute. Ez da oso luzea hain gatazka gogor baterako. Zamaketarien ordezkarietako batzuek uste dute balizko eskumenen transferentzia bategatik dela.

%16,7ko jaitsiera

Greba «beste kolpe bat» litzakeela aipatu zuen, 2020an portuaren jardunak %16,7 egin baitzuen behera. 2019an baino 5,9 milioi zama tona gutxiago mugitu ziren. Horietatik 2,7 zama likidoa izan ziren: erregaiak eta hidrokarburoak. Petronorren jardunarengatik da hori, koronabirusaren eraginez mugikortasuna murriztu zenez, erregai gutxiago kontsumitu zen. «Hori koiunturala izan zen, berreskuratuko dugu», iragarri zuen Barkalak, lasai.

Gehiago kezkatzen du, berriz, zama lehorraren jaitsierak—makinak, burdina, edukiontziak… —. 3,2 milioi tona gutxiago mugitu ziren: %22 gutxiago. Jaitsiera horren %40 pandemiari egotzi zion; beste %60, berriz, zamaketarien grebari. «Grebak kalte izugarria egin digu, min handia. Eta ez bakarrik iraun zuen bitartean, aurretik ere, greba hotsa zegoenean, ontzi asko beste portu batzuetara joaten hasiak ziren». Brexit-aren eragina ere aipatu zuen, baina etorkizunera begira aukera bat ere izan daitekeela uste du. «Errepide bidezko garraioa jaitsiko dela uste dut, eta guk jaso dezakegu zama hori. Eskarmentu handia dugu Erresuma Batuarekin lan egiten».

2021era begira, «urte ona» izatea espero du Barkalak. Ekonomia berpiztu ahala portuak ere gora egingo duela sinetsita dago, eta merkatuan «oso oldarkorrak» izango direla aurreratu zuen. Zalantza gehiago ditu pertsonen joan-etorriarekin. Iaz urte historikoa espero zuten gurutze ontziei dagokionez, baina pandemiaren erruz «hutsaren hurrengo» intzidentzia izan zuten. Aurten, martxorako espero dituzte lehen bidaiariak.

Inbertsioei dagokienez, AZ1 kaia handitzea da asmoa. Kai handiena 200 metro luzatuko dute, 21 metroko zabalerarekin. Barkala kexu agertu zen burokraziarekin: «Lan horiek esleitu ahal izateko baimenekin liburu bat idatz dezaket». 29 milioi euroko inbertsioa da, eta Espainiako Gobernuaren oniritzia behar du.

«Etikoki eta sozialki onartezina da». Araba, Bizkai eta Gipuzkoako 22 enpresa handienen kontu ekonomikoak eta ikuskaritza txostenak aztertu ditu ELA sindikatuak, eta ondorioztatu du batez beste etekin gordinen %7,6 baino ez zutela ordaindu 2019an. Gainera, sindikatuak salatu zuen enpresa handienen artean zenbaitek ez zutela «euro bakar bat» pagatu urte hartan; horien artean daude Petronor, Bridgestone, Tubacex, Pepsico, eta GKN. Berez, sozietate zergaren tasa orokorra %24koa da, eta sindikatuak nabarmendu du hiru foru ogasunek 225 milioi euro gehiago bilduko lituzketela portzentaje horren arabera ordaindu izan balute.

Datu orokor horiek ikusita, irmo mintzatu zen Mitxel Lakuntza ELAko idazkari nagusia. «Hemen dagoen auzolan bakarra Eusko Jaurlaritzaren eta patronalaren artekoa da, enpresa handiek zergarik ordaindu behar izan ez dezaten», adierazi zuen, azkenaldian Eusko Jaurlaritzaren diskurtso ofizialetan entzuten den auzolan kontzeptuari erreferentzia eginez. Haren hitzetan, enpresa handi horiek «euskal lobbya» osatzen dute, eta zerga arloa arautzen ari dira.

Horregatik, premiazkotzat jo du zerga erreforma abiaraztea. Lehenik, bilerak eskatuko ditu Iñigo Urkullu Jaurlaritzako lehendakariarekin, hiru ahaldun nagusiekin, EH Bildurekin eta Elkarrekin Podemosekin. Bestetik, hiru batzar nagusietan zein Nafarroako Parlamentuan lantaldeak osatzera dei egin dute, erreforma horren nondik norakoak eztabaidatzeko sindikatuekin eta gizarte eragileekin. Azkenik, datozen hilabeteetarako ere mobilizazioak iragarri ditu. ELAren arabera, enpresa handiei sozietate zerga nabarmen igotzeko «tarte handia» dago.

Kreditu fiskalen eragina

Foru arauen arabera,tasa orokorra %24koa da Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan; baina ELAk atzo aurkeztutako datuen artean nabarmena da gehienek tasa horren nabarmen azpitik ordaintzen dutela. Foru araudiek hainbat kenkari jasotzen dituzte, inbertsio orokorrak, berrikuntza teknologikoa, garapen iraunkorra edo enplegua sustatzeko. Gainera, urte batean galera edo zerga oinarri negatiboa izanez gero, irabaziak dituzten urteetan 30 urteko aldian konpentsatzeko modua dute enpresek. 2018ra arte, galeren %100 konpentsatzen zen hamabost urteko epean. 2018an, Batzar Nagusietan, EAJk, PSE-EEk eta PPk onartu zuten enpresa handiei murriztea zerga kreditu horien ehunekoa %50era, baina luzatu egin zieten epea, 30 urtera.

Horrek azaltzen du nolatan Petronorrek, adibidez, sozietate zergarik ez zuen ordaindu, nahiz eta 135 milioiren irabaziak aurkeztu: 2013an 87 milioi euroren galerak izan zituen eta 2014an 65 milioi eurorenak. Sozietate zergarik pagatu ez zutenen artean, Pepsicok 16,5 milioi euroren etekinak izan zituen; Bridgestonek eta Tubacexek 11,5 milioi eurorenak; eta GKNk 8,3 milioirenak. ELAk aztertutako kooperatiben kasuan, berriz, «ia ez dute zergarik ordaintzen».

Euskal Herrian jardueraren zati garrantzitsua duen Iberdrola argindar taldeari ere erreparatu zion. 2019an 2.800 milioi euroren mozkinak izan zituen, baina, ELAren arabera, Bizkaiko Foru Ogasunari 36 milioi euro baino ez zizkion ordaindu. Iberdrolak fiskalitate arduratsuari buruz urtero kaleratzen duen txostenak dio 2019an 797 milioi pagatu zituela sozietate zergan, horietatik 367 milioi Espainiako Ogasunari eta Bizkaikoari.

Pandemiari aurre egiteko, gobernuek era guztietako debekuak ezarri dituzte azken urtean, baina ez beti legearen barruan. Eremu gorri gisa izendatutako udalerrietan ostalaritza ixteko arauak ez du, behin-behinean, EAEko Justizia Auzitegi Nagusiaren oniritzirik, eta, ondorioz, atzodanik tabernak eta jatetxeak ireki ahal dituzte, baita eremu gorrietan ere; atzo, Bilbon ireki zituzten batzuk. Auzitegiak aintzat hartu baitu Araba, Bizkai eta Gipuzkoako ostalarien hiru patronalek ezarritako helegitea, ostalaritzaren itxieraren aurkakoa.

Eusko Jaurlaritzaren urtarrileko dekretuak jasotzen du ostalaritza itxita egongo dela 100.000 biztanleko 500 COVID-19 kasutik gorako intzidentzia pilatua duten udalerrietan. Arau horren aurka jo dute Bizkaiko Ostalaritzaren Elkarteak, Sea-Ostalaritzak eta Gipuzkoa Ostalaritzak, eta EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak aintzat hartu du haien eskaera: osasunari egindako mesedeen eta negozioei egindako kaltearen arteko oreka zer-nolakoa den aztertzen duen bitartean bertan behera uzteko Lakuaren arau jakin hori. Horixe egin du justiziak, hain zuzen: auzia sakonago aztertzen duen arte, tabernak irekitzea baimendu.

Ondorioz, Araba, Bizkai eta Gipuzkoa osoan tabernak eta jatetxeak irekiko dituzte gaur bertan, esaterako Bilbon, 725eko intzidentzia pilatua duen arren. Beste hainbeste gertatuko da Gasteizen eta Donostian, hurrenez hurren 590eko eta 536ko inzidentziak badituzte ere. Eta zein izango da tabernek bete beharko duten arautegia? Bada, Jaurlaritzak berak abenduan ezarritakoa; alegia, urtarrileko dekretuaren aurrekoa: lokalen edukieraren erdia baliatuta, baina barrarik gabe, eta edukiera osoa terrazetan. 06:00etatik 20:00etara ariko dira, eta enkarguak 21:00ak arte jaso ahal izango dituzte bezeroek.

«Pena da auzitara jo behar izana, adostasunaren eta sen onaren bidez konpondu beharrean», esan du Bizkaiko Ostalaritza Elkarteko kudeatzaile Hector Sanchezek. Beste lurraldeetako elkarteen bozeramaile lanak eginez, esplikatu du «albiste ona» dela epaitegietatik iritsi dena, «sektoreari justizia egiten diolako». Halaber, ostalariek herritarren osasuna babesteko «berme guztiekin» jardungo dutela esan du: «Osasuna oinarrizkoa da, eta ostalariek arauak betearazi behar dituzte». Bezeroek ez badituzte arauak betetzen justiziaren ebazpena alferrik izango dela ere azaldu du, «hilabete barru egoera berriro okerra izan baitaiteke».

Jaurlaritzaren zain

Ostalaritza elkarteak pozik azaldu dira, baina zuhur, auzi honek zer bide hartuko duen jakiteko aldagai bat geratzen baita argitzeko: Eusko Jaurlaritzak beste saioren bat egingo ote duen ostalaritzaren itxierari eusteko eremu gorrietan. Batetik, Labiren batzarra dago ostiralean, bezperako batzar teknikoaren ostean, eta neurri berriak har ditzake hark. Hala balitz, Jaurlaritzak oso zorrotz jokatu beharko luke, beste helegiterik aintzat har ez dadin epaitegietan. Bestetik, auzitegi nagusiak bost eguneko epea eman du bere erabakia inpugnatzeko. Jaurlaritzaren zerbitzu juridikoak aztertzen ari dira ebazpena, eta, azterketa horren ondoren, helegitea jartzen duen ala ez erabakiko du gobernuak, atzo arratsaldean Bingen Zupiria bozeramaileak esan zuenez. «Erabaki honek ahuldu egin ditu pandemiaren aurkako tresnak», esan zuen. Halaber, berretsi egin zuen Labik neurri berriak har ditzakeela, baina haietan sartu gabe; «ez dagokit niri», esplikatu zuen. Beraz, egoera hauxe da: tabernak eta jatetxeak zabal daitezke orain, baina egoera horren iraungitze data ostirala izan daiteke, edo ostiralean hartutako neurriak indarrean sartzen direnean, handik ordu gutxira.

Hala, datozen orduetan jakingo da Gasteizko gobernuak dekretu berri bat edo indarrean dagoenaren doikuntza bat prestatzeko asmoa duen ala ez. Ezin baita ahaztu inauteriekin batera iritsi dela tabernak zabaldu ahal izateko babes judiziala. «Arrisku gehigarria da», gogorarazi zuen Zupiriak; «inork nahi ez dituen egoerak gerta daitezke, denok ezagutzen ditugunak». Horregatik, zuhurtzia «muturrera» eramateko eskatu zuen Jaurlaritzako bozeramaileak, eta, bereziki, ostalariei eta bezeroei.

«Begia begi truk»

Jaurlaritzaren gobernu bileraren osteko prentsaurrekoa egiten ari zela iritsi zen epaitegien erabakia, atzo. Zupiriak ez zuen balorazio zehatzik egin, eta arratsalderako utzi zuen agerraldi berezia. Adierazi zuen epaitegien erabakiak mahai gainean jartzen duela «berriz ere» Jaurlaritzaren ahalmenen eztabaida. «Auzitegiaren epaiak galdera marka handi bat jartzen du horren inguruan, benetan baditugun edo ez egoera honi erantzuteko behar diren tresnak». Edonola ere, gobernuak uste du ostalaritza itxi izanak kutsatzeak gutxitzea eragin duela.

Ostalari batzuk beldur dira gobernuak«zigor zentzagarria» edota «baldintza berriak» ezarriko ote dizkien. Hala adierazi zuten, erabakiaren zain zeudela auzitegiaren aurrean, Bilbon egindako elkarretaratzean. Ostalarien patronalen bozeramaile Sanchezek ez du espero horrelako erreakziorik, «begia begi truk litzateke-eta hori». Haren ustez, «egokiena da aste batzuk pasatzen uztea», ikusteko zabaldu den jokaleku berriak zer-nolako eragina duen pandemiaren eboluzioan. «Gu ez gara irekiera libre bat mahairatzen ari, abenduko arauekin jardutea baizik».

Irekita egon ala ez, ostalarien elkarteek diru laguntzak nahi dituzte sektorearentzat, erreskate bat 231 milioi eurokoa. Nafarroan ere protestak egin zituzten atzo, barrualdean zerbitzatzeko eskatuz; ikusteko baitago EAEko auzitegiaren ebazpenak nola eragingo duen beste erkidego batzuetan. Gerta daiteke salaketa arrosario bat iristea, tabernei jarritako mugen aurka.

Greba egingo dute Tubacexen otsailaren 11n eta 12an 150 langileri eragiten dien lan-erregulazioa salatzeko. Ostiralean manifestazioa egingo dute Llodion, 18:00etan.

Gune gorrian dauden ostalaritza lokalek dagoeneko dute baimena ateak berriro irekitzeko Euskadin, hau da, noiznahi egin dezakete, biharko egunera itxaron gabe.

Covid-19 tasa altua izateagatik gorri dauden udalerrietan ere tabernak eta jatetxeak zabaltzea baimendu du EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak.

Tubacexek 150 langile kaleratu nahi ditu Amurrion eta Laudion dituen bi lantegietan, Araban. Lantaldearen ia %20 da hori, hodien egileak 800 langile baititu Aiaraldea eskualdeko bi fabriketan: TTIn eta Aceralavan. Gainera, aldi baterako erregulazioan jarriko ditu gainerako beharginak, eskariak gutxitu zaizkielako pandemiaren ondorioz; martxo amaieratik irail hasierara iraungo luke, langile batzordeko iturrien arabera. Esperotako zenbakiak ziren, enpresak aurreko astean jakinarazi baitzuen enplegu erregulazio espediente bat negoziatu nahi zuela sindikatuekin, baina atzo eman zizkien xehetasunak langileen ordezkariei.

Izan ere, atzo izan zuten lehen bilera bi aldeek; zuzendaritza eta langile batzordea Laudion bertan elkartu ziren enplegu erregulazioaren negoziazioari ekiteko. Hilabeteak daramatzate harremanetan, nolanahi ere; iazko uztailean iragarri baitzuen Tubacexek doikuntza plan bat martxan jarriko zuela lan kostuak %20 txikitzeko. Baina elkarrizketa horiek ez dute fruiturik eman, eta zuzendaritzak kaleratzeak egitearen asmo irmoarekin jarraitzen du.

Enpresak «egiturazko arazoak» ditu zuzendaritzak argudiatu duenez, energiaren sektorea pairatzen ari den «krisi larria» dela eta. Azaldu du azken sei urteetan gasaren eta petrolioaren sektorean jarduera %50 murriztu dela, eta ez du espero epe motzean lehengoratuko denik. Abenduan jakinarazi zuen, hain zuzen ere, hemezortzi milioi euroren galera «jasanezinak» izango zituela 2020an.

Langileak ez datoz bat azterketa horrekin, ordea. Iritzi diote krisia «behin-behinekoa» dela, pandemiak eragindakoa, eta, beraz, egoeraren araberako neurriak behar direla horri aurre egiteko. «Oraingoan, ez dira konformatzen gure lan baldintzetan murrizketak egitearekin. Ez dira makurtzen, eta langileak kaleratzea nahi dute, eta horrekin, gure inguruko familiak egoera dramatikoan ipintzea», adierazi dute beharginek, ohar bidez. Lanpostu suntsiketa handia dela ohartarazi dute, iaz geroztik ez baitiete kontratua berritu behin-behineko beste 150 langileri.

Hori horrela, «aho batez eta irmoki» baztertu dute erabakia, eta adierazi dute ez dutela kaleratze bakar bat ere onartuko. Langileak ez daude amore emateko prest, eta mobilizazioak iragarri dituzte zuzendaritzaren erabakia salatzeko: bi greba egun egitera deitu dute datozen ostegun eta ostiralerako.

Negoziazioa hasi besterik ez da egin, halere. Hogeita hamar eguneko epea dute aurretik ados jartzeko. Ostiralean bertan izango dute bi aldeek bigarren bilera, hain zuzen ere.

Ez du ezkutatu zuzentzen duen enpresa muturreko egoeran dagoela, baina zuzendaritzak lanean jarraituko duela esan du URSSAko zuzendari kudeatzaile Santiago Garaiok, betiere enpresari eusteko.

Nola atera nahi duzue URSSA orain dagoen zulotik?

Bi oinarri dituen irtenbidea dago: lehena da zorraren berregituraketa lortzea, eta bigarrena, eskaera berriak eskuratzea. Krisi sakona dugu sektorean aspaldian, eta, iazko maiatzean, konkurtsoaren aurrekora joan ginen. Bankuekin ituna egin genuen, betiere eskaera jakin batzuk lortzera loturik, eta eskaera horiek ez ditugu lortu, azpiegitura proiektu handien inbertsioa bertan behera geratu delako bai Espainian eta bai Frantzian, gure merkatu handietan.

Zer gertatuko da langileekin?

Ehun bat kooperatibista gaude, eta jendea Mondragoneko beste kooperatiba batzuetan ari da lanpostua lortzen.

Mondragonen diru laguntzak jaso dituzue?

Bai, jaso ditugu krisian dauden kooperatibentzat finkaturik dauden elkartasun laguntza batzuk.

Eta orain, zer?

Bezero berriak lortzea da bide bakarra, kontratu berriak. Gaiak erosteko finantzaketa emango baligute, izango lirateke aukera batzuk, zorra berregituratzeko bidea zabalduko litzatekeelako, agian.

Zenbateko zorra du URSSAk?

Ez gara esaten ari. Badakit zerbait kaleratu dela, eta ez dut berretsiko kopururik, baina, edonola ere, zor handia da, konkurtsora eraman baikaitu.

Ez du ematen soluzio erraza dagoenik.

Baina kooperatibari eusten saiatu behar dugu; egoera oso zaila da, zalantzarik gabe, gure sektorearen beherakadari COVID-19aren krisi orokorra gehitu zaiolako, eta inbertsio publiko eta pribatua eten egin delako. Gure merkatuak gelditu egin dira, baina ez dugu etsi oraindik. Gure esku dagoen guztia egingo dugu aurrera jarraitu ahal izateko. Ez dugu baztertzen formularik enpresari eusteko.

Zenbat soldatapeko aritu dira orain arte URSSAn?

Hogei bat langile ditugu, eta akordio bat egin dugu haiekin, erregulazio baten bidez kontratua eteteko. Luze gabe gauzatuko da espediente hori, dagoeneko sinaturik baitago dena. Uste dugu alde guztientzat izan dela akordio ona. Langileen ordezkaritzak eta zuzendaritzak egin dugu.

Mondragon taldeko presidente Iñigo Uzinek, duela sei hilabete egunkari honi emandako elkarrizketa batean, ohartarazi zuen korporazioko enpresa batzuk krisiaren biktima izan zitezkeela luze gabe: «Mondragonen enpresa asko daude, eta denetik dugu, liderrak direnak eta ahulagoak ere bai. Batzuk sendoago aterako dira, eta beste batzuk bidean gal daitezke. Basamortu bat igarotzen ari gara, eta batzuk bidean geratuko dira agian». Bada, basamortua luzeegia egiten ari zaion enpresa bat azaldu da Arrasateko kooperatiba taldean: Gasteizko URSSA.

Eraikuntza alorrean egitura metalikoekin jarduten duten ehun bat kooperatibistak eta beste hogei soldatapekok ikusi dute urtarrilean hartzekodunen konkurtsoan sartu dela beren enpresa, iazko maiatzean konkurtsoaren aurrekoan egon ondoren, eta bi digituko zor handi baten harlauza handiegia suertatzen ari dela enpresa bideragarria izan dadin. 50. urteurrena bete behar duen honetan iritsi da muturreko egoera hori URSSArentzat.

Zortzi urte beteko dira hil honetan Fagor Etxetresnak ezagunean alarma guztiak piztu zirela, eta sinbolo horren porrotaren ondoren, joko arauak aldatu ziren Mondragon taldean, kooperatiben arteko elkartasun mekanismoen erabilera eta arauei dagokienez. 300 milioi euroren laguntzak jaso zituen Fagor Etxetresnak zenak, eta odoluste horrek eraginak izan zituen taldeko beste kooperatibisten artean, besteak beste ekarpenak handitu behar izan zituztelako laguntza horiei aurre egiteko. Orain, laguntza ekonomikoa behar duen taldekide batek bideragarritasun plan oso bat izan behar du aurrena, betiere elkartasuna eta ardura lotu nahi dituen jokaleku berrian.

Bada, URSSAk Mondragonen laguntza ekonomikoa jaso du azken hilabeteetan, «hala bere dibisioaren barruan nola korporazioan», Mondragonen iturriek BERRIAri esan diotenez. Hala ere, ezin izan zion konkurtsoaren aurrekoari izkin egin, joan den urteko udaberrian. Bankuekin zorra berregituratzea adostu zuen, ordea, eta lehiaketa atzean utzi; baina koronabirusak eragindako basamortuan ur nahikorik ez du aurkitu Gasteizko enpresak, kontratu berriak alegia, eta hartzekodunen konkurtsora jo behar izan du urtarrilean, bankuekin adostutako konpromisoei aurre egin ezinik: kontratu berriei lotutako diru sarrera jakin batzuk ez dira sortu.

Langileen egoera

URSSAren arazoak aspaldian hasi ziren, eraikuntzari lotutako krisian. Atzeraldi Handia gainditu zuen enpresak, 2013an, baina ez du astirik izan gihar ekonomikoa sendotzeko, eta pandemiaren krisiak azken kolpea izan daitekeena eman dio.

Ehun bat kooperatibista dauzka enpresak, eta horietako batzuek Mondragonen beste enpresa batzuetan aurkitu dute lanpostua. Besteek LanguAro BGAEaren sarea izango dute, taldeko beste kooperatibetan lanpostu bat lortzen duten bitartean.

Egoera okerragoa dute, ordea, enpresan jarduten duten beste hogei soldatapekoek. URSSAk horiek guztiak kaleratzeko erregulazio espedientea aurkeztu du; enpresaren arabera, «langileekin akordio bat lortu ondoren».

Euskal Herriko eta munduko eraikuntza proiektu ezagunetan hartu du parte Gasteizko enpresak azken urteetan, bere egitura metalikoekin: beste askoren artean, Hernaniko Oronaren egoitzan, Bilboko Zorrotzaurre irlako zubian, Kopenhageko Royal Arenan, Londresko London Container Terminalean eta Lenseko Bollaert Delelis futbol estadioan.