Ez da lehen aldia Mario Draghik belatzei aurre egin behar diena, eta badirudi, oraingoan ere, EBZko presidentea ez dela kikilduko. Italiarra badoa; biharko bilkuraren ostean, diru politikarako beste kontseilu bakar bat —urrikoa— geratuko zaio presidentetzan eta azaroaren 1ean hartuko du bere tokia Christine Lagardek.

Frantziarrak ez du lema hartzeko abagunerik onena izango. Merkataritza gerrekin, brexit-arekin, tentsio geopolitikoekin eta beste hainbat mehatxurekin betetako agertokia, atzeraldian sartzear dagoen Alemania… Dena den, Lagardek bizkar zorro arinarekin hasiko du bere ibilbidea, Draghik hartuko duelako bere gain berriz EBZren makineria bizkortzeko, euroguneko ekonomia suspertzeko, neurriak ezartzeko ardura. Hori esan zuen, behintzat, italiarrak uztailean.

Gauzak horrela, Draghiri areagotu zaio presioa azken asteetan, eta gero eta ahots gehiago entzun dira, politika hedakorregien kontra. Austeritatearen eta zorroztasunaren belatzen eta jarrera bigunagoko usoen arteko lehia piztu da beste behin ere. Oraingoz, Mario Draghi usoa da EBZko presidentea.

DRAGHIK EGIN NAHI DUENA

Euroguneko ekonomiarentzako bultzagarriak aipatzeaz gain, EBZko presidenteak ez zuen zehaztasun askorik eskaini oporren aurretik uztailean egindako bileraren osteko agerraldian. Dena den, aditu eta analista gehienek espero dute bizpahiru neurri jakin iragarriko dituela.

Batetik, Draghik gordailuentzako bere tasak jaitsi nahi ditu: bankuek euroguneko banku zentralean gordea duten diruaren gaineko interes tasak negatiboak (-%0,4) dira gaur egun (hots, bankuek ordaindu egin behar dute dirua EBZn gordetzeagatik). Tasa hori are gehiago apaldu nahi omen du Draghik (-%0,5 era). Eta posible da urtea amaitu aurretik Christine Lagardek beste koska bat jaistea (-%0,6ra).

Jaitsiera horien helburua da finantza entitateek dirua EBZn ez, baizik eta hiritarren eta enpresen eskura (mailegu bidez) izatea, horrek, besteak beste, kontsumoa eta inbertsioa bultzatzen dituelakoan. Dena den, Draghiren aukera izan daiteke zigor hori nolabait pertsonalizatua izatea, eta banku batzuek gutxiago ordaintzea, betiere egiazko ekonomiara bideratzen duten diru kopuruaren arabera, edo maileguak ematen dituztenak saritzea.

Aktiboen -eta batez ere zor publikoen- erosketarako programa da Draghik ia seguru iragarriko duen beste neurria, QE quantitative easing delakoa. Dirua egiteko makina piztea dakarren mekanismo hori erabili izan du EBZk lehenago ere, euroguneko hegoaldeko herrialdeetako —Grezia, Italia, Portugal, Espainia— bonuak erosi eta zor subiranoen krisiari aurre egiteko. Lau urte iraun zuen programak eta 2019 hasieran itxi zen. Orain, urrian beste programa bat abiatuko luke EBZk, eta hilero 30.000 milioi euroren erosketak egingo lituzke (45.000 milioi euroko kopurua aipatu duen analistarik ere). Zalantzan dagoena da programak zenbat iraungo duen, urtebetera iritsiko den edo gutxiago.

DRAGHIK EGINGO EZ DUENA

Erreferentziazko interes tasak %0an ditu EBZk 2016ko martxoaz geroztik. Eta zantzu guztien arabera, horrela jarraituko dute biharko bileraren ostean ere. Azken hilabeteetan tasa horiek igotzeko unea atzeratzen joan da EBZko kontseilua, hastapenetan 2019 hasieran iritsi behar zen, gero bukaeran… Draghik agertoki hori 2020. urtearen erdialdean irits daitekeela esan lezake biharko bilkuraren ostean.

ZERGATIK NEURRIOK?

Draghik berak pisuzko arrazoi batzuk eman zituen uztailean, eta haren hitzen oinarri ziren datuek okerrera egin dute geroztik. Orduko hartan, esaterako, inflazioarekin oso kezkatuta agertu zen EBZko presidentea. «Inflazioa aztertzen dugunean ikusten ari garena ez zaigu batere gustatzen, ezta inflazioari buruz ditugun aurreikuspenak ere».

Kontsumo gaien prezioen hazkunde ideala %2 da, EBZrentzat; hori dauka ezarrita helburutzat, %2tik oso behera edo oso gora ez egotea. Baina euroguneko inflazioa gaur egun hurbilago dago %1etik %2tik baino (%%1,1 uztailean). Eta hurrengo urteetarako inflazio aurreikuspenak ez dira askoz handiagoak. Inflazioa suspertzeko (betiere, %2 horretara), kontsumoa areagotu nahi du EBZk, dirua merkatura bultzatuz.

Zenbait herrialdetako ekonomiaren bilakaerak ere bultzatzen du Draghi neurriak hartzera. Alemania atzeraldian sartzear da, eta AEBn eta Txinaren arteko merkataritza gerraren ondorioak hasiak dira nabaritzen beste hainbat ekonomietan ere. Ziurgabetasunak ez ditu gauzak errazten hazkunderako.

EZKUTUKO ARRAZOIA

EBZk izan lezake beste motibo on bat aktiboen QE erosketa programa bat abiatzeko, nahiz eta Draghik publikoki ez aipatu. Azken hilabeteetatik jokoan dago euroaren balioa bera. Suitzako frankoarekiko eta Japoniako yenarekiko aspaldiko ahulen dago euroa; baina aldiz, indartu egin da libera esterlinarekiko, eta, batez ere Txinako yuanarekiko, eta horrek kalte egin die euroguneko esportazioei. Dolarrarekiko, oraingoz pixkana ahuldu egin da euroa, baina horren atzean, batez ere, dolarra bera erakusten ari den sendotasuna dago.

Dolarraren truke balioak behera egingo balu —adibidez, Erreserba Federalak interes tasak jaitsi dituelako eta EBZk ez—, euro garesti batek ez lioke mesederik egingo euroguneko hazkundeari. Aldiz, EBZren neurrien ondorioz (beste diruekiko) ahuldutako euroak esportazioak lehiakorrago bihurtzen ditu.

BELATZAK

Baina aktiboen erosketa programa berri batek ez lituzke guztiak lagun eurogunean. Nola ez, Alemaniako Bundesbanketik dator jarrera gogorrena, haren presidente Jens Weidmannek «zuhurtzia berezia» eskatu dio EBZri zorraren erosketan. EBZko ordezkari alemaniarrak, Sabine Lautenschlaegerrek, adierazi du QE programa deflazioa saihesteko erabili beharko litzatekeela soilik, eta eurogunean ez dagoela deflazio arriskurik. Austriako, Estoniako, Frantziako eta Herbehereetako gobernadoreek ere ez dute ikusten beharrezko aktiboak erosteko programa. Aldiz, Finlandiak eta Espainiak sostengua eman diete Draghiren asmoei.

Belatzek egiten diotenaz gain, EBZk badu beste presio indartsu bat gainean: iragarri, iradokitakoa betetzen ez badu, ez bada aktibo erosketarik abiatzen, zein litzateke EBZk horrekin emango lukeen mezua? Merkatuek pentsa lezakete EBZri agortu zaizkiola tresna eraginkorrak. Hori ere aintzat hartu beharko du Draghik.

ATLANTIKOAREN

BESTE ALDEAN

Donald Trumpek ere ez lieke abegi onik egingo euro ahulago (eta ondorioz dolar indartsuagoa) ekarriko luketen neurriei. Ekainean, Draghik haiei aipamena egin zuen lehen aldian bertan, Trump jada muturtu zen Twitter sare sozialean. Abuztu amaieran, euroaren dolarrarekiko beherakada aipagai izan zuen berriz sare berean, nahi izan zuenean Erreserba Federala tasak jaistera bultzatu: «Euroa jaisten ari da dolarrekiko ‘ero moduan’, haiei esportazio handiak eta manufakturarako abantaila emanez… Eta Fed-ek ez du EZER egiten!», kexatu zen txio batean. Ez da baztertu behar Trumpek berriz ere aipamen zuzenen bat egitea Draghiri edo EBZari, espero zena baieztatu eta aktiboen erosketa programa abiatzen bada. Eta, aditu batzuen arabera, gerta liteke Trump hitzetatik harago joan, eta eurogunearen kontrako neurriak hartzen hastea.

BESTE BANKU ZENTRALAK

Hain zuzen, Erreserba Federalaren bilkura hurrengo astean izango da, irailaren 18an. Uztailean hasi zen Fed-eko presidentea, Jerome Powell, erreferentziazko interes tasak jaisten %2,5etik %2,25era. Orain beste jaitsiera bat egingo duela — %2,25etik %2ra— espero dute analistek, besteak beste, ekonomia estatubatuarrak errazago eutsi ahal diezaion Trumpek piztutako merkataritza gerren ondorioei.

Hurrengo egunean, irailaren 19an, dituzte euren bilkurak Japoniako Bankuak eta Suitzako Banku Nazionalak. Baina bi erakundeek jada negatiboan dituzte euren erreferentziazko tasak Japoniakoak -%0,1ean ditu, eta Suitzak, askoz beherago, -%0,75ean. Argi dago suitzarrek ez dutela e gerri handirik diru politika hedakorrago baten alde egiteko.

Suediak ere negatiboan izan zituen interes tasak, -%0,5ean, baina uztailean haiek igotzeari ekin zion, %0ra. Hala ere, joan den asteko bileran asmo horiek utzi eta tasak gehiago ez igotzeko erabakia hartu zuen. Haien tasei eutsi diete ere Kanadako Bankuak (%1,75) eta Australiakoak (%1).

Esperantzarako atea zabaldu die Europako Batasuneko Justizia Auzitegiko abokatu nagusiak Euriborra ez baina IRPHa erreferentzia gisa duten hipoteken bezeroei. «Ofizial izate hutsagatik» IRPHa ezin dela gardentzat hartu uste du abokatuak, eta, beraz, epaileen esku legoke abusuzkoa den ala ez erabakitzea. Abokatuaren iritzia ez da loteslea, baina ohikoena da EBko auzitegiak haren ildoan aritzea, eta Espainiako justizia berriro ere lotsaraztea 2020ko lehen hiruhilekoan iritsiko litzatekeen epai baten bidez.

Izan ere, Maciej Szpunarrek garbi dio bere txostenean IRPHa abusuzkoa den ala ez erabakitzeko gaitasuna eta eginbeharra dutela Espainiako epaitegiek, bankuek ez zutelako derrigorturik IRPHa edo beste erreferentzia ofizial bat erabiltzea; Euriborra ezartzeko libre ziren, eta ez zuten ezarri milioi bat inguru hipotekatan. IRPHa derrigorrezkoa ez zenez, abusuzko klausula izan daiteke.

17.430 milioi euroren hipotekak daude IRPHari lotuak, eta hipoteka horiek dituzte bezeroen eguneroko ekonomian eragin handia izan du erreferentzia horrek: hilero 250-300 euro gehiago pagatu dute, urte askoan. Euskal Herrian, Kutxabankek onartu du 727 milioi euro mailegaturik dituela indize horrekin; 2014ko amaieran 2.039 milioi zituen, eta IRPH Stop Gipuzkoak dio Gregorio Billalabeitiak gidatzen duen entitatea ez dela ari eskaintzen indize aldaketa orokor bat, eta ez duela sinesten 727 milioiko kopuru hori; «makillajea da».

Kutxabankek, berriz, uste du «zaila» dela aurreikustea zenbatekoa litzatekeen IRPHaren kontrako ebazpen baten eragina. Kopuruez hitz egiteko, indize hori ordezkatuko lukeen erreferentzia jakin beharko litzateke, eta, batez ere, bi indizeen arteko aldea atzerako eraginez itzuli beharko litzatekeen ala ez, eta zenbat erreklamazio hartu beharko liratekeen aintzat gardentasunik ez horretan oinarriturik.

Esperantzako hauspoa

Luxenburgoko abokatu nagusiaren iritziak ez ditu argitzen aldagai horiek guztiak, baina bidea zabalik uzten die epaileei IRPHa abusuzkoa dela ebazteko. Kasuan-kasuan ikusi beharko litzateke agian, eta atzerako eragina ebaztea edo ez ebaztea ere epaileen esku geratuko litzateke beharbada; EBko epaitegiaren ebazpenaren arabera izango da hori guztia. Alegia, hipoteka bat IRPHari loturik daukatenek 2020. urteko lehen hiruhilekora itxaron beharko dute jakiteko hura aldatzeko eskubidea ote duten legez, eta, batez ere, Euriborra erreferentzia gisa ez edukitzegatik pagatu duten alde osoa edo zati bat berreskuratu ahal izango duten. Baina, oraingoz, bezeroen esperantzarako hauspoa da abokatuaren txostena.

Eta zer da zehazki Luxenburgoko epaitegiak aztertu behar duena? Bada, IRPHaren egokitasuna epaileen esku dagoen ala ez. Ez dute ebatzi behar haren legezkotasunaren inguruan. Alegia, hipoteka horiek egin zirenean gardentasun nahikoaz azaldu ote ziren eta klausulak behar bezain argiak ote diren esango lukete.

Beste modu batera esateko, IRPHa Europak ezarritako estandarren barruan dagoen ala ez erabakiko du epaitegiak abusuzko klausulei dagokien arautegia eskuan dutela. Arrazoi hori tarteko, Europako justiziak hainbatetan lotsarazi du Espainiako justizia: esaterako, zoru klausulen auzian eta hipoteken gastuen klausuletan. Abokatu nagusiak, orain, zabalik utzi du atea IRPHarekin beste hainbeste gerta dadin, eta, Luxenburgoko erakunde judizialak haren ildoari jarraitzen badio, ematen du beste zuzenketa bat etorriko dela.

IRPHaren kaltetuen plataformak pozik azaldu ziren, atzo. Garbi esan zuten EBko Justizia Epaitegiko abokatu nagusia «kaltetuen alde» jarri dela, eta «bankaren aurka». Gogoratu zuten milioi bat hipoteka daudela IRPHa erreferentzia gisa dutenak, eta, ebazpenak atzerako eraginari ateak irekiz gero, bankak milaka milioi galduko lituzkeela. Goldman Sachsen arabera, 7.000 eta 44.000 milioi eurorainoko galera litzateke hori.

Espainiako OCU kontsumitzaileen elkarteak uste du bezeroen aldeko epai batek atea zabalduko liokeela Espainiako justizian erreklamatzeari. Facuak aurreikusi du demanda uholde bat iritsiko litzatekeela epaitegietara, Luxenburgok abokatuaren ildoan ebazten badu.

Espainiako Ekonomia ministro Nadia Calvillok zuhurtziaz erantzun zuen galdetu ziotenean: ez du aurreikusi nahi ezer azken ebazpena ezagutu arte. Badaki berriro ere banka arazo larriak sortzeko zorian dagoela. Szpunar abokatuaren iritzia jakinarazi eta gutxira, gain behera joan ziren bankuen akzioak burtsan. Esaterako, Caixabank (6.700 milioi euro dauzka IRPHdun hipotekatan) %3,44 amildu zen; Bankia (1.600 milioi) %2,75; eta SabadellGuipuzcoano (830) %1,89. Gero, irabaziekin bukatu zuten, ordea. Zerrenda osatzen dute Santanderrek (4.300 milioi), BBVAk (3.100 milioi), Kutxabankek (727), Liberbankek (209), Unicajak (200) eta Ibercajak (50 milioi).

Jaurlaritzak 27,5 milioi gehiago zuzenduko dizkio itunpeko hezkuntzari. Uriarte sailburuak espero du igoera horrek laguntza eman ahal izatea akordioa gauzatzeko.

Bizkaiko metalgintzaren sindikatuek irailerako era urrirako grebei eutsiko diete, irailaren 30erako eta urriaren 1, 2, 3 eta 4rako. Bilera egin dute patronalarekin.

EBko Justizia Auzitegiko abokatuak txostena kaleratu du 2019ko irailaren 10ean IRPH indizeari buruz. Epaileen esku utzi du indizea abusuzkoa izan ote den zehaztea.

IRPHa ez da bankuen bekaturik larriena izan, besteak beste lehentasunezko ekarpenak eta etxegabetzeak hor daudelako, baina oihartzun handikoa da hipoteken indize horrek eragin duen eskandalua, eta Europara iritsi da, Espainiako bankaren sistema lotsarazi duten beste hainbat auzien bide bera eginez. Gaur, EBko Justizia Auzitegiko abokatu nagusiak iritzia emango du bankuek duten zilegitasunari buruz Euriborra ohiko erreferentziatzat alboratu eta IRPHa hipoteketan baliatzeko. Epaitegi berak emango du ebazpena 2020ko lehen hiruhilekoan, eta ohikoena izaten da abokatuaren ildoan aritzea. Hala, banka eta bezeroak Luxenburgoko auzitegiko abokatuaren zain daude, IRPHak eragin handia baitu milaka bezeroren eguneroko ekonomian; haren aurkako ebazpen batek lurrikara bat ekar dezake bankaren sisteman.

17.430 milioi euroren hipotekak baitaude IRPHari lotuak; Euskal Herrian, Kutxabankek atzo onartu zuen 727 milioi euro mailegaturik dituela indize horrekin. CNMV arautzaileari igorritako lehen seihilekoaren txostenean, Gregorio Villalabeitiak gidatzen duen entitateak dio «zaila» dela aurreikustea zenbatekoa litzatekeen IRPHaren kontrako ebazpen baten eragina. Kopuruez hitz egiteko, IRPHa ordezkatuko lukeen indizea jakin beharko litzateke, eta batez ere bi indizeen arteko aldea atzerako eraginez itzuli behar litzatekeen ala ez, eta zenbat erreklamazio hartu beharko liratekeen aintzat gardentasun falta horretan oinarriturik.

Izan ere, Gipuzkoako abokatu bik hasitako gatazka judiziala Luxenburgora iritsi da, eta justizia erakunde horren abokatu nagusiak azaldu behar du IRPHa indize gardena ala abusuzkoa den. Ez da iritzi loteslea izango; hau da, gero haren iritziaren aurka ebatz dezake Europako Batasuneko Justizia Auzitegiak, baina arraroa izaten da hori; haren ildoan erabakitzea da ohikoena.

Caixabank da IRPHarekin hipoteka gehien dituena (6.446 milioi euro); atzetik datoz Santander (4.300), BBVA (3.100), Bankia (1.600), Sabadell Guipuzcoano (831), Kutxabank (727), Liberbank (209), Unicaja (200) eta Ibercaja (50).

ZER DA IRPH-A?

Espainiako Bankuak kudeatzen duen indize ofizial bat da, eta Euriborraren atzetik erabiliena hipoteketan. Finantza erakundeek ematen dituzten maileguen interes tasen batez besteko bat da.

ZERGATIK DAGO EZBAIAN?

Bankuak orain 25 urte baliatzen hasi ziren, baina, 2013tik aurrera, ezbaian jarri zuten bezero askok. 2016an, %2 inguruan egonkortu zen, eta Euriborra, zero inguruan, negatiboan sartu arte.

ZEIN DA EURIBORRAREKIKO

ALDEA?

IRPHa beti izan da Euriborra baino indize altuagoa, baina azken urteetan are handiagoa egin da aldea. Abuztuan -%0,356an itxi zuen Euriborrak, eta IRPHak, %1,84an.

ZERGATIK IRITSI DA AUZIA

EUROPARA?

Espainiako Auzitegi Gorenak bankuen alde ebatzi zuen 2017an. Esan zuen ez zela abusua, eta haren erabilerak ez zuela eskatzen gardentasun irizpide berezirik. Baina 2018an, Bartzelonako epaitegi batek Europako Batasuneko Justizia Auzitegiari igorri zion kasu bat, Espainiako Gorenaren irizpidea zalantzan jarrita.

ZER DIOTE KALTETUEK?

Bankuek IRPHaren egonkortasuna baliatzen zutela diote, eta horrekin bezeroak konbentzitzen zituztela. Azaltzen dute informazioa falta zitzaiela IRPHaren funtzionamenduaz, eta ez zekitela hura ezingo zutela aldatu beste indize batengatik (Euriborrarengatik). Espainiako Asufin elkartearen arabera, milioi bat bezero daude hipoteka batekin IRPHaren indizera lotua.

ETA ZER DIOTE BANKUEK?

IRPHa ez dutela haiek ukitzen eta indize hori «gardentasun osoarekin» merkaturatu zutela. Espainiako Bankuak finkatzen du IRPHa, eta hark publikatzen du; hortaz, bankuek uste dute bezeroek erraz ikus dezaketela nola funtzionatzen duen.

ZER ERAGIN EDUKI DEZAKE

FINANTZA SISTEMAN?

Zazpi bankuk 17.430 milioi euro dituzte IRPHra lotutako hipotekatan. Analistek diotenez, Europako justiziaren erabakiaren eragina 3.000 milioi eurotik hasi eta 44.000 milioirainokoa izan daiteke. Gerta liteke bankuek Euriborrarekiko aldea itzuli behar izatea, ala ez; gerta liteke kasu zehatz batzuetan bakarrik egin behar izatea hori, edota atzera eragina egotea; baita bankuen aldeko epaia egotea ere.

PENTSIODUN BAKOITZEKO LANGILEAK, HEGOALDEKO

Joan den uztailaren amaieran, Hego Euskal Herrian 1.239.329 langile ari ziren Gizarte Segurantzan kotizatzen, eta 634.533 pentsiodun. Horrek esan nahi du pentsiodun bakoitzeko 1,95 langile daudela. Batezbeste horretatik gora daude Nafarroa (2,25) eta Araba (2,2), eta behera Gipuzkoa (1,89) eta Bizkaia (1,78).

Tabernen, plazen eta dantzalekuen tokia ere ari dira hartzen pantailak eta sare digitalak. Harremanak izateko eta ligatzeko erak aldatzen ari dira, eta plataforma birtualetan dago askorentzat ligatzeko merkatua. Eta, merkatu guztietan bezala, negozioa beste batzuentzat. Tinder aplikazioak milioika swipe ditu egunero: hatz bat mugituz, mugikorrean ageri den argazkiko pertsona onartzen ala baztertzen dute milioka erabiltzailek, segundo gutxitan. Facebookek ere ezin izan dio ezetzik esan negozioari: Facebook Dating aplikazioa plazaratu zuen joan den astean AEBetan, Brasilen eta beste hemezortzi herrialdetan, eta 2020rako ekarri nahi dute Europara. Facebooken erabakiak lehen albo kalteak eragin dizkio lehiakide zuzena izango duenari: Match Group taldeari. Tinderren jabea da Match Group, eta bere balioaren %4,6 galdu zuen burtsan ostegunean; aldi berean, Facebookek %2 egin zuen gora. Asteburuak ez dio bihotzeko mina sendatu Match Groupi, astelehen arratsean bere akzioek %3,5 galtzen ari baitziren.

Berez, doakoa da Tinder aplikazioaren oinarrizko zerbitzua, baina negozio handia dago atzetik. 2012an hasi zuen bidea, eta erabiltzaile gehien duen aplikazioa da AEBetan: 8,5 milioi —18 eta 29 urte arteko gazteen %14k erabiltzen dute—. Nondik ateratzen dute etekina, ordea? Publizitatetik, hasteko: asmo komertzialetarako, babestutako profilak eskaintzen ditu, bederatzi dolarretik hasita. Eta ordainpeko zerbitzuak ere baditu: bi eta lau dolar artean ordainduz gero, inguruko profilen artean nabarmentzen du norberarena.

2015eko martxoan, gainera, Tinder Plus zerbitzua jarri zuten martxan, eta Tinder Gold 2017ko ekainean. Hamar dolarretik hasi, eta 83 dolar artean ordaintzen dute zenbait erabiltzailek —adinaren eta lokalizazioaren arabera ere aldatu egiten da prezioa—, zerbitzu bereziak eta abantailak lortzeko. Lehenagokoa da gizonen arteko zitak lotzeko Grindr aplikazioa, 2009. urtean sortu baitzuten.

Lehen urtebetean, 2012an, 713,4 milioi dolarreko irabaziak izan zituen Match Groupek (645 milioi euro). Urtez urte hazi ditu etekinak, eta, ordainpeko zerbitzuak jarri ahala, jauzi handiagoa egin du. Iaz, adibidez, 1.700 milioi dolar inguru irabazi zituen; erdia baino gehiago, Tinderri esker. 2017tik 2018ra, gainera, ligatzeko aplikazioak bikoiztu egin zituen irabaziak: 400 milioi dolarretik 800 milioi dolarrera igaro zen. Match Group, aldi berean, IAC InterActiveCorpen jabetzakoa da, eta beste zerbitzu asko ere baditu IACk.

Facebook, «autentikoa»

Tinderren erabiltzaile egiteko, Facebookeko profilaren bidez egin behar da. Sare sozialeko datu batzuk erabiltzen ditu ligatzeko aplikazioak, eta badirudi Mark Zuckerberg ere jabetu dela zer negozio duen hor. Datuez jabetzen ez du parekorik, eta hasi da erabiltzaileak seduzitzen. Iazko maiatzaren 1ean iragarri zuen Facebook Dating zerbitzua jarriko zuela —kolpera, %26 galdu zuen burtsan Match Groupek, gero akzioen balioa berreskuratu arren—. Kolonbian egin zuten proba, iaz, eta badirudi ez dutela kalabazarik jaso.

2.000 milioi erabiltzaile ditu Facebookek mundu osoan; eta haietako askoren izen-abizenak, argazkiak, ohiturak, gustuak… Haietatik, 200 milioi erabiltzaile inguruk zehazten dute ez dutela bikotekiderik. Facebookek badu nor seduzitu, beraz, etxean bertan, eta badu horretarako nahikoa informazio ere. Halaxe saldu du produktu berria: «Erabiltzaileei lagundu nahi diegu harreman esanguratsuak hasten, amankomunean dituzten gauzen bidez».

Tinderren aldean, Facebook Datingek aukera gehiago emango dizkie erabiltzaileei Facebookeko datuak ligatzeko zerbitzuan ere integratzeko —norberak nahi dituenak, printzipioz—, aparteko aplikazio bat irekitzen aritu beharrik gabe. Adibidez, ekitaldi batera zoazela adieraziz gero, hara nor doan erakusten du, ligatzeko norberaren interesekoak direnen artetik. «Norbait nor den jakiteko, ikuspegi autentikoagoa emango dizu».

Baina zer gertatuko da pribatutasunarekin eta datuen segurtasunarekin? Facebookek ziurtatu du Dating zerbitzuko informazioa ez duela nahasiko Facebook sare sozialekoarekin, datu horiek ez dituztela erabiliko beste helburu batzuetarako. Cambridge Analytica konpainiarekin izandako eskandaluaren ondoren —milioika erabiltzaileren datu pribatuak eskuratu zituen enpresa horrek Facebooketik—, ordea, Tinderren ez bezala, zalantzarako aukera uztea ere ez legoke sobera.

Google ikertuko dute AEBn monopolioagatik, 2019ko irailaren 9an zabaldu dutenez. Ikerketak Alphabet du abiapuntu, alegia, Interneteko publizitatearen filiala.

Nolakoa izango den Bizkaiko pentsiodunek Bilbotik Madrilera egingo duten ibilaldia, 2019ko irailaren 23tik urriaren 15era. Kadizko beste martxa batekin egingo du bat