Nafarroako Gobernuak eskatu dio Europako Beisbol eta Softbol Federazioari berriz aztertu dezala Israeli Nafarroan jokatuko den txapelketa batean parte hartzeko aukera ematea. Izan ere, 18 urtez azpikoen emakumezkoen Europako softbol txapelketa uztailaren 20tik 26ra eginen dute Nafarroan. Udako lehiaketa antolatzeko prestaketa bilkura batean egin dute eskaria. Bileran parte hartu dute Nafarroako Kirolaren eta Jarduera Fisikoaren Institutuak, Europako zein Espainiako Beisbol eta Softbol federazioek, Espainiako Kirolaren Kontseilu Gorenak, eta Iruñeko eta Burlatako herriko etxeetako ordezkariek. Hala, Nafarroako Gobernuak ohartarazi du Gazan gertatzen ari dena ikusirik, kirola ezin dela gizarteko errealitate sozialetik urrun dagoen zerbait izan. Horregatik nabarmendu du Israelek ez lukeela parte hartu behar Europako beisbol eta softbol txapelketan. Hala ere, Nafarroako Kirolaren eta Jarduera Fisikoaren Institutuak berretsi du segituko duela «emazteen kirola sustengatzen», eta konprometituko dela lehiaketak egiten emazteen kirolaren presentzia emendatzeko.

Armiñonen (Araba) 231.000 modulu fotovoltaiko instalatzeko baimena jaso du Ekieneak, ingurumen inpaktuaren inguruko aldeko ebaluazio txostena jasota. Ehun hektareako eremua hartuko luke planta fotovoltaikoak, eta beste horrenbeste ingurumenean eragindakoa konpentsatzeko eta baso eremuak zaintzeko lursailak izango dira. Araban orain arte baimendutako parkerik handiena da. Duela bost urte aurkeztu zuten Iberdrolako, Eusko Jaurlaritzako, Arabako Aldundiko eta Mondragon Taldeko arduradunek Ekienea. Hain zuzen, Iberdrolarenak dira sozietatearen hiru laurden, eta %18ko parte hartzea du Eusko Jaurlaritzak ere, Energiaren Euskal erakundearen bitartez. Mondragon Taldeko Krean erakundeak (%5) eta Arabako Foru Aldundiak (%2) partaidetza txikiagoak dituzte. Garai hartan, aurreikusi zuten 2022an hastea proiektua gauzatzen, baina ez zuten asmoa bete. Zehazki, sozietateak Armiñongo Lacorzanako lursailean eraiki nahi du Ekienea, Ekian parte fotovoltaikoaren ondoan. Ekienea, baina, hura baino lau aldiz handiagoa izango da. Azaldu dutenez, 125,89 megawatteko potentzia izango du parkeak, eta 47.500 etxebizitza hornitu ahal izango lituzke. Ez dute zehaztu noiz hasi nahi dituzten lanak, baina bai jakinarazi dute 70 milioi euro inguru jarriko dituztela haietarako, eta kalkulatu dute 300 lanpostu inguru sor ditzakeela lanak.

«Ez dira zazpi, herri bat gara». Esaldi hori zabaldu da ezker-eskuin Aroztegiko auzia epaitegietara iritsi zenetik. Ez alferrik. Aroztegikoa mugarri izanen da Euskal Herri osoko herri mugimenduarendako: desobedientzia zibil baketsuagatik hogei urteko kartzela zigorra eta 56.000 euroren isuna galdegin dizkiete guztira, eta, gainera, 43 milioi euroko kalte ordaina eskatzeko aukera zabalik utzi du akusazioak. Protestarako eskubidea kriminalizatzeko enegarren saiakera, herritarrak beldurtuko dituen kontakizuna eraikitzeko enegarren pasartea. Euskal Herriko militantzia esparruetan sorgin ehiza esaten zaion horrek badu izenik testuinguru juridikoan ere: chilling effect. Herritarrei zigor bat ezartzeko mehatxua egitean datza, eta, horrela, beldurtu egiten dira beren eskubideak defendatzeko —hala nola adierazpen askatasuna—. Are, badira chilling effect delako hori sortzeko helburuz propio abiatzen diren auzibideak: parte hartze publikoaren kontrako auzibide estrategikoak. Altsasukoa ahantzi gabe, Aroztegikoa bada horietako bat, lehenbiziko saiotik estrategia nabarmena erakutsi baitute: akusazioak eta fiskaltzak behin eta berriz nabarmendu zuten auzipetuek «talde antolatu bat» osatzen dutela, eta «indarkeria» erabili zutela lanak geldiarazteko. Asteartetik aitzinera Poliziak eta auzipetuek berek egindako deklarazioek, baina, desmuntatu egin dute estrategia hori: guztiek baieztatu dute Aroztegiko protestak modu baketsuan egin zirela; auzipetuek, gainera, ukatu egin dute talde antolatu baten parte izatea eta inoren agindurik betetzea. Are, uko egin diote beldurraren kontakizunari men egiteari. Badakitelako kontakizun horrek parez pare eginen duela topo asteon Iruñeko Justizia Jauregiaren aitzineko aldea hartu duen kolore horiarekin. Maialen Akizuk berripaper honetan erran moduan, Lekarozko Aroztegiaren kolore bihurtu baita horia: «Erokeria baten aurrean, tronpetak, gorputzak eta lurraren soinua». Egunez egun soinu horiek izan dira nagusi epaitegiaren aitzinean: bilgune feministak, sindikatuek, lurraren defentsan diharduten hainbat taldek, Euskal Herriko gazte mugimenduek eta pentsiodunek babesa eman diete auzipetuei; eta Joseba Tapiaren eta Porrotxen kantuek zazpien absoluzioa eskatu dute. Horiek guztiek ziurtatuko baitute, goizero-goizero auzipetuak txalo artean agurtzen dituztenekin batera, beldurrak parez pare izanen duela horia. Aroztegikoak ez baitira zazpi: herri bat baitira.

Ekieneak Euskadiko parke fotovoltaiko handiena eraikitzeko ingurumen-baimena lortu du 231.000 eguzki-panelekin. Inbertsioa 70 milioi eurokoa izango da, eta 300 lanpostu sortuko ditu eraikuntzako gailurretan, eta hainbat proiektu izango ditu biodibertsitatearekin elkarbizitza sustatzeko.

Eraikin berria Barbacana inguruan eraikiko da eta egungo eraikina baina bost bider handiagoa izango da, eta zerbitzu berriak izango ditu, esaterako, pediatriako kontsulta, leku falta medio, orain arte Lezako Ospitalean eskaintzen zen zerbitzua. Guztira, 3,8 milioiko kostua izango dute lanek.

«Txori jaio nintzen, eta inbidiaz begiratzen diet lurrean zoriontsu direnei, sarrioak arranoaren hegaldiari nola». Miriam Garcia Pascual mendizaleak Bájame una estrella liburuan idatzitako hitzak dira, bizitza filosofia baten hegal modukoak. Izan litezke mendiko parapente hegalarien jardunaren funtsa ere. Mattin Iñiguez parapentelariak (Zegama, Gipuzkoa, 1985) arrano eta sarrio izan beharko du aldi berean, ekainaren 15etik 27ra Alpeak oinez eta hegan zeharkatzeko abentura ikaragarrian. Horixe da Red Bull X-Alps probaren funtsa: oinez eta hegan Alpeak zeharkatzea, 1.283 km guztira, Austriako Kitzbühel herritik abiatu eta Zell am See herrian bukatu, tartean aireko hamasei baliza edo koordenatutatik igarota. Eguraldiak eta haizeak modua ematen duten heinean, arrano izango da, hegan joango da parapentean, eta, hegan egin ezin denean, sarrio izango da ezinbestean, Alpeetako haran eta malkarretan korrika. Gaur egin dute erronkaren aurkezpena, Orozkoko (Bizkaia) Santa Marina ermitan. Parapentelarien ohiko abiapuntua da kaxko dotore hori, eta agerraldiaren amaieran handik aireratu da Iñiguez, lainoen artean hegal berri-berria jasota. «Hor doa Zegamako kondorra», bota du Bittor Barquero taldekideak. Aurkezpenean izan dira Gorka Iturriaga Eusko Jaurlaritzako Kiroletako zuzendaria eta Angel Gurrutxaga Euskal Kirol Federazioen Batasuneko (EKFB) presidentea, erronkaren protagonistari eta lantalde osoari babesa emateko; izan ere, «bi erakunde horien eta Zegamako Udalaren babesa ezinbestekoa izan da proiektu hau aurrera eramateko», jakinarazi du Iñiguezek. Hala, Euskal Selekzioaren izenean ariko da parapentelaria Alpeetan. Mattin Iñiguez probaren aurkezpen ekitaldian, aireratzear. RAUL BOGAJO / FOKU BERRIA ere hedabide babesle izango da egitasmoan, EITBrekin batera. Ekaineko bi aste horietan, BERRIAk hurbiletik emango du Iñiguezen parte hartzearen berri, eta eduki bereziak eta esklusiboak argitara eman, Iñiguezekin berarekin eta lantaldeko kideekin hartu-eman estuan. Guztira 35 parapentelari ariko dira Red Bull X-Alps proban, munduko onenak. Ibilbide bat, hegaldien CV nabarmen bat behar da Red Bull X-Alpsen parte hartzeko, eta mendian eskarmentu handia. Iñiguezek badu. Iaz, esaterako, Pirinioetan inoiz egin den hegaldirik luzeena egin zuen: Nafarroako Larraitza mendian aireratu eta Kataluniako Organya herrian lurreratu, 300 kilometro guztira. Halakoei esker heldu zitzaion Alpeetarako proposamena. «Errespetua eman zidan, ez pentsa: munduko erronkarik handiena da modalitate honetan. Horregatik, aurretik parte hartutako jendeari hots egin nion, ea zer mailatako erronka zen. Aurrez Red Bull X-Alps proban parte hartutakoa zen Jordi Villalta lagun katalanarekin hitz egin nuen, eta esan zidan bizitzako aukera zela eta baietz esateko, zalantzarik egin gabe», gogoratu du Iñiguezek hasierako zalantza eta zirraren une hura. «Hegan ez ezik mendian ere ordu asko eman ditut, 10-12 kiloko motxila bizkarrean hartuta. Uste dut Aizkorri-Aratz mendialde hori bi zentimetro higatu dudala hainbeste joan-etorri eginda» MATTIN IÑIGUEZ Parapentelaria Ia bi astean, beraz, Alpeak zeharkatu beharko dituzte oinez eta hegan. Joan-etorri moduko bat izango da: Austrian abiatu, Suitzatik barna Frantziara iritsi, eta ekialderanzko jira hartuta, Suitzatik eta Alemaniatik barna, berriro Austriara. Erresistentzia, talde lana, estrategia, hegan egiteko abilezia, haizea aztertzen jakitea, aireratzeko puntuetarako biderik egokiena zein den asmatzea… ertz asko ditu abenturak. Hegan egiteko baldintza egokirik ez bada, hainbat egunetan ultratrail distantziatik gorako ibiliak egin beharko dituzte partaideek. Eta haizea lagun badute, egunean 150 kilometrotik gorako hegaldiak egin ahal izango dituzte. Aldea itzela izan daiteke. Mattin Iñiguez Alpeetan hegan, Aste Santuan han egin zuten egonaldian. MATTIN IÑIGUEZEN BILDUMA Zenbat eta arranoago izan, zenbat eta gehiago egin hegan, orduan eta kilometro gehiago aurreratuko dituzte, eta neke gutxiago pilatu. Baina olerkariak esan zuen moduan, haize boladetan datza txorien halabeharra. «Zenbat hegan eta zenbat oinez, ikaragarrizko aldea dago aurrenekoen eta azkenekoen artean. Batzuek oso gutxi egiten dute korrika, eta hegan, ikaragarri, eta beste batzuek alderantziz. Aurreko ekitaldian Jordi Villalta kataluniarrak egindakoa erreferentziatzat hartuta, hark egunero, batez beste, 60 kilometro egin zituen oinez eta korrika. Hori bi astean. Azkenean, ia 700 kilometro egin zituen oinez edo korrika. Paliza ikaragarria. Ultratrail bat baino gehiago egunero. Eta hori aurreko ekitaldian hegan egiteko oso baldintza onak eduki zituztenik, inoizko onenak», azaldu du Iñiguezek. Iaz, X-Pyr proban parte hartzekoa zen Mattin Iñiguez, baina, hilabeteren faltan, istripu bat izan zuen lurreratze batean, eta orno bat apurtu zuen. Osatzen ari zela jaso zuen Alpeetarako gonbidapena, eta berehala ekin zion prestakuntza fisikoari, Etor Mendiaren aginduetara. «Bi astean mendian ordu pilo bat irauteko prestatu behar duzu gorputza. Hortaz, hegan ez ezik mendian ere ordu asko eman ditut, hasieran pisurik gabe, lesioagatik, baina azken aldera 10-12 kiloko motxila bizkarrean hartuta. Uste dut Aizkorri-Aratz mendialde hori bi zentimetro higatu dudala hainbeste joan-etorri eginda. Astean ehun bat kilometro ibili naiz korrika, motxila soinean». Lantalde sendoaren babesa Hegan Mattin Iñiguezek egin beharko du, baina parapentea hegaldatu aurretik eta ondoren, lan asko egin behar da, eta parapentelari zegamarrak talde sendo baten babesa izango du. Felipe Tudela lagun mina izango du bidelagun hurbilekoena. «Zaragozako [Espainia] herri txiki batekoa da, Cabañasekoa, eta, parapentelari oso ona izateaz gain, eskarmentu handia dauka asistentzia lanetan. Oso ondo daki hegaldatzeetan non eta nola lagundu, non itxaron, janaria nola banatu…». Azkoitiko (Gipuzkoa) Aner Bueno eta Durangoko (Bizkaia) Bittor Barquero ere mendian une oro laguntzen izango dira, eta arlo teknologikoaren ardura Jon Arrutirena izango da: track-ak, komunikazioa, eguraldi iragarpenak… Azkenik, etxetik, Iñigo Redin ariko zaie laguntzen. X-Pyr probaren zuzendaria da Redin, eskarmentu handiko hegalaria hura ere. «Guk han lasterketaren zurrunbiloan ikusten ez ditugun gauzak ulertzen eta erakusten lagunduko digu Redinek. Etxetik laguntzen ariko dira Nerea Beltran de Heredia eta Josu Juaristi ere. Kristoren ekipoa gara», nabarmendu du Iñiguezek. Orozkoko Santa Marina ermitaren inguruko kaxkoan, hegoa jasota. RAUL BOGAJO / FOKU Aste Santuaren bueltan, taldekideetako hiruk, Iñiguezek, Tudelak eta Buenok, hogei egun egin zituzten Alpeetan entrenatzen eta ibilbidea aztertzen, eta «inoizko egunik eta baldintzarik onenak» izan zituzten hegan egiteko. «Haize gutxi, sabai altuak… Ia lasterketaren erdia hegan egiteko zortea izan genuen, Saint Moritz eta Deux Alps arteko zati hori dena. Egunetako batean ia Innsbruckeraino ere iritsi ginen, eta aurretik ezagutzen ez genituen bailara asko ezagutu ahal izan ditugu hegan. Oso lagungarri izango zaigu mapa mental hori, Alpeetako bailaren eskema hori buruan edukitzea, bata bestearen atzetik zer ordenatan dauden jakitea». «3.000 metrotik gorako hainbat igarobidetatik pasatu beharko dugu, eta haietan elurra izango dugu. Hegan pasatzeko aukera izanez gero, ederki; bestela, esfortzu ikaragarria izango da» MATTIN IÑIGUEZ Parapentelaria Aurten, «ibilbide oso anbiziotsua» diseinatu dutela jakinarazi du Iñiguezek, oso mendikoa eta gogorra. «3.000 metrotik gorako hainbat igarobidetatik pasatu beharko dugu, eta haietan elurra izango dugu seguru. Hegan pasatzeko aukera izanez gero, ederki, baina euria edo elurra egingo balu, edo hegan egiteko baldintzarik ez badago, esfortzu ikaragarria izango da». Bata bestetik gertuen dauden balizen artean 80 bat kilometro daude, eta parapentelari bakoitzak diseinatu behar du haietara iristeko bidea eta estrategia. «Pirinioen aldean, Alpeetako dimentsioak ikaragarriak dira, eta bide eta aukera asko egon daitezke batetik bestera joateko. Hainbat egunetan, aireratzeko punturaino 2.000 metroko desnibela gainditu beharko dugu. Airean, berriz, 4.000 metroko mendien gainetik ere igaro beharko dugu, eta halako mendi altuen artean, bailarako haizeak oso desberdinak dira. Ondorioz, haizebean egin behar da hegan sarri». Babesleak eta taldekideetako batzuk, aurkezpen ekitaldian. RAUL BOGAJO / FOKU Hegan ondo egin ez ezik, mendian ibiltzen zailduta egon beharra dago erronka horretan. «Parte hartzeko baldintzetako bat hori da, eskarmentua izatea mendian. Izan ere, igarobide batzuetan, agian, eskalatu egin beharko dugu, izotzean pausoren bat gainditu… Ekipamenduan, nahitaez eraman behar ditugu kranpoiak, pioleta, ARVA, pala eta zunda; ferrata bideetako materiala ere bai, horrelako bi bide gainditu beharko ditugu eta». Iñiguezek nabarmendu du «egundoko saria» dela munduko parapente hegalari onenen artean Red Bull X-Alps proban parte hartze hutsa. Hortaz, «abenturaz gozatzea» beste helbururik ez dio jarri bere buruari. «Oso pilotu gutxik daukate aukera horrelako esperientzia bat bizitzeko, eta zorte hori eduki dugu. Alpeetan, baldintzek esango dute zer-nolako anbizioz joan gaitezkeen. Eguraldiak lagunduz gero, niretzat amets bat izango litzateke ibilbidea bera bukatzea; balentria izango litzateke. Hori litzateke helburu gorena».

Hainbat gizon homosexual eta bisexual hiltzea egotzita, gizon bat atxilotu zuten duela hiru urte Bilbon. Ordutik, haren kontrako hiru epaiketa izan dira. Joan den astean hasi zuten azkena, eta lehen aldia izan da hilketa batengatik epaitu dutena. Hain justu, 2021eko urriko gertaera batengatik epaitu dute: gizon bat hiltzea egotzi diote, kreditu txartela lapurtzea, kutxazain automatikoetan dirua ateratzeko bankuko gakoak aldatzea eta hainbat tokitan erosketak egitea. Gaur, zinpeko epaimahaiak erruduntzat jo du gizona. Epaiketan, akusatuak iruzur delitua aitortu du, baina ukatu egin du gizona hil izana. Epaimahaiak, ordea, bestelako iritzia agertu du. Bederatzi herritar izan dira epaimahaiaren parte. Hilketa eta indarkeriazko lapurreta delituengatik, zazpi kidek erruduntzat jo dute; beste biek, berriz, ez. Horrez gain, aho batez erabaki dute erruduntzat jotzea iruzur delituagatik eta egoera zibilaren usurpazioagatik. Indultu eskaera ez dute onartu. Epaimahaiak frogatutzat jo du akusatua biktimaren etxean egon zela eta gizona hil eta gero banketxera deitu zuela gakoak aldatzeko eta haren kontuetan sartu ahal izateko. Hortaz, fiskaltzaren eta akusazioaren planteamenduaren alde egin dute. Nahiz eta zuzeneko frogarik ez egon, uste dute heriotza «bateragarria» dela «indarkeriazko hilketa batekin», eta akusatuak «zehaztu gabeko bitarteko edo moduekin» hil zuela gizona. Epaimahaiaren erabakiaren berri izan eta gero, fiskaltzak 25 urteko zigorra eskatu du hilketa delituarengatik, bost urtekoa lapurretagatik, hiru urtekoa iruzurragatik eta urtebete eta erdikoa egoera zibila usurpatzeagatik. Hau da, oro har, 34 urte eta erdiko zigorra eskatu du akusatuarentzat. 39 urteko zigor eskaera Gehitu Euskal Herriko Lesbiana, Gay, Bisexual, Trans eta Intersexualen Elkarteak, berriz, —herri akusazioa eta akusazio partikularra da— 39 urtekoa eskatu du: 25 urteko zigorra hilketa delituarengatik, bost urtekoa lapurretagatik, hiru urtekoa iruzurragatik, beste hirukoa iruzur informatikoarengatik eta beste hirukoa egoera zibila usurpatzeagatik. Horrez gain, eskatu du espetxetik irten eta gero akusatua ez dadila biktimaren edo senideen herrian bizi hamar urtez, eta ez dadila senideekin harremanetan jarri. Familiarentzako 150.000 euroko kalte ordaina ere eskatu du. Akusatua Basauriko (Bizkaia) espetxean dago orain. 2022ko maiatzean atxilotu zuten, Bilbon izandako zenbait hilketarekin zerikusia zuelakoan. Izan ere, 2021eko irailetik urrira bitartean, zenbait gizon hilda aurkitu zituzten Bilbon. Hasieran, ikerlariek pentsatu zuten denak «berez» hil zirela, baina geroago jakin zuten hildako guztiek erabili zutela gizonezkoen artean zitak edukitzeko Wapo aplikazioa, eta hil ondorengo egunetan dirua desagertu zela biktimen kontu korronteetatik. Gutxienez bost hilketarekin harremana izatea egozten diote akusatuari. 2023ko urrian egin zuten akusatuaren aurkako lehen epaiketa, Bizkaiko Probintzia Auzitegian. Gizon bat hiltzen saiatzeagatik epaitu zuten, eta zazpi urte eta erdiko zigorra ezarri zioten. EAEko Auzitegi Nagusiak, baina, hamar urtera igo zion zigorra, hilketa saiakeraren delitua egotzita. Iazko urrian, bestalde, gizon horren kontrako bigarren epaiketa hasi zuten. Hilabete geroago, bi urte eta hiru hilabeteko espetxe zigorra ezarri zioten, iruzur delitu batengatik.

Donald Trumpek abiarazitako merkataritza gerraren azpian badago beste merkataritza gerra bat, AEB Ameriketako Estatu Batuak eta EB Europako Batasuna, neurri txikiagoan bada ere, aspaldian irabazi ezinda dabiltzana: balio gutxiko salgaien inportazio neurrigabeena. Bereziki Txinatik datozen produktu horiek ez dute muga zergarik ordaintzen, eta Temu, Shein, Alibaba eta merkataritza elektronikoko beste plataforma handiek salbuespen hori baliatu dute azken urteetan negozioa handitzeko. AEBetan, 800 dolarretik beherako paketeei aplikatzen zaie salbuespena; EBn, aldiz, 150 euro baino gutxiagokoei. Bruselak salbuespena amaitzea proposatu die EBko herrialdeei. Europako Batzordeak proposatu du paketeei tasa bat kobratzen hastea, eta, horretarako, lege aldaketa hastea galdegin die Europako Parlamentuari eta Europako Kontseiluari. Zera proposatu du: pakete bakoitzeko bi euroko tasa ordainaraztea produktua norbanako batek erosten duenean zuzenean, eta 50 zentimokoa handizkako inportatzaile batek erosten duenean. Orain mugitzen hasi badira ere, kezka lehenagotik dator. Izan ere, duela hiru urte Bruselak mahai gainean jarri zuen 150 eurotik beherako salgaien inportazioei mugak jartzeko aukera, ikerketa batek ondorioztatu baitzuen 1.500 miloi euroko galerak eragiten zizkiela EBko herrialdeei. Trumpek muga zergak indarrean jarri zituenean, ordea, alarma guztiak piztu ziren. Europako agintariak beldur baitira Txinak AEBetan saldu ezin dituen produktuak EBn saldu ditzakeelako. Joan den urtean balio gutxiko 4.600 milioi pakete baino gehiago inportatu zituen EBk, horietatik gehienak Txinatik (%91). Maros Sefcovic Merkataritza komisarioaren arabera, azken urteetan izugarri handitu da kopuru hori, eta hurrengo urteetan ere hazten jarraituko duela espero da. Temu eta Shein plataformen erabiltzaile kopurua ere esponentzialki handitu da azken urteetan, hilabete gutxiren buruan 75 milioi erabiltzaile izatera iritsi arte. «Joan den urteko 4.600 milioi paketeak inoiz ez bezalako erronka bat dira kontrolerako eta segurtasunerako»MAROS SEFCOVIC EBko Merkataritza komisarioa Bruselak arrazoi ekonomikoak aipatu ditu bereziki, baina baita segurtasunekoak ere. «Joan den urteko 4.600 milioi paketeak inoiz ez bezalako erronka bat dira kontrolerako eta segurtasunerako, EBra bidaltzen diren produktuek arauak behar bezala betetzen dituztela egiaztatu behar baita», esan du Sefcovicek. Eta gogorarazi du neurria ez dela «zerga bat», pakete kopuru handiak kudeatzeak eragindako kostua «konpentsatzeko tasa bat» baizik. Horregatik, proposamena babesteko eta lege aldaketari bide emateko eskatu die herrialdeei, Europak jarrera bateratua izan dezan alor honetan ere. Izan ere, EBko merkatua bateratua denez, muga zergak eta aduanen legedia berberak dira guztientzat, baina estatu kide bakoitzari dagokio zerga horiek kontrolatzea. Eta, sarritan, nork bere irizpideak lehenesten ditu. Trumpen murrua Pakete txikien afera, ordea, merkataritza gerraren erdian lehertu da, eta haren albo ondorioak neurtzen hasi dira beste herrialde batzuk ere. Kanadak, Erresuma Batuak eta Japoniak neurriak hartzea aztertzen ari direla adierazi dute. Hain justu ere, gaia egunotan egiten ari diren G7 taldearen goi bileran hizpide izango dutela iragarri du Francois-Philippe Champagne Kanadako Finantza ministroak. Inoren zain egon gabe, AEBek jada eman dute pausoa. Mugan zergak ordaintzea salbuesten zuen legea —de minimis delakoa— bertan behera uztea erabaki zuen Trumpek joan den hilean. Hala, Txinatik datozen eta 800 dolar baino gutxiagoko balioa duten produktuek zerga bat ordaindu behar dute maiatzaren 2az geroztik herrialdean sartzeko, autoen, industria makinen edo oinarrizko lehengaien moduan. AEBak dira Txinako produktu merkeen inportatzaile nagusiak, eta han hazi dira gehien azken bi urtean. Soilik iaz 1.400 milioi pakete inportatu zituzten, aduanako eta mugako babes zerbitzuen arabera. Hau da, 2022an baino bi aldiz gehiago. Urtetik urtera esponentzialki handitu baita kopurua, egoera eutsiezina izateraino. «Iruzur handi bat da gure enpresentzako, eta hori amaitzea erabaki dugu», esan zuen Trumpek. 9.600 Zenbat esportatu zuten Temuk eta Sheinek apirilean, milioi euroan. Azken bost urteetan modu esponentzialean handitu dira Temu eta Sheinen pakete txikien esportazioak. 2020. urteko apirilean 1.100 milioi euroren esportazioak egin zituzten, eta aurtengoan, berriz, 9.600 milioirenak izan dira. AEBak dira inportatzaile nagusiak, bi mila milioi eurotik gorako erosketak egin baitzituzten, eta han hazi dira gehien azken hilean, Donald Trumpek muga zergak jarriko zizkiela ohartarazi baitzuen. Salbuespen hori 1930eko hamarkadan jarri zen indarrean, aduanako langileen lana errazteko helburuz. AEBetako Kongresuak bost dolarreko balioa zuten paketeei jarri zien salbuespena 1978an; 200 dolarrera igo zuen muga hori 1993an, eta 800 dolarrera 2016an. Azken urteetan, ordea, salbuespenaren aurkako ahotsak ugaritu dira, iritzita bertako enpresei eta enpleguari kalte baino ez ziola egiten. Presio horrek bultzatuta, Joe Biden saiatu zen neurriren bat hartzen Etxe Zurian zegoenean, eta lege aldaketa bat ere proposatu zuen, baina ez zuen inoiz pausoa eman. Trumpek zirt edo zart egitea erabaki du orain, Txinaren aurkako gerra komertziala baliatuta. Joan den otsailean eten zuen salbuespena, baina sistemak gainezka egin zuela eta, atzera egin, eta bi hilabetez eten zuen neurria. Hilaren hasieran hasi ziren zergak kobratzen berriz. AEBetako presidenteak fentaniloaren aurkako gurutzadarekin lotu du neurria. Izan ere, merkataritza elektronikoko plataforma handiek lege hutsunea baliatzen zuten aduanan azalpen gutxiago emateko beste salgaien aldean. Baina, egiazki, kalterik handiena AEBetako industriari eta enpleguari egiten zien, Txinako produktu merkeek bertan ekoitzitakoak ordezkatzen zituztelako. Erabakiak, hala ere, kezka eta haserrea eragin ditu batzuengan. Batetik, pisu guztia erosleen bizkar geratuko delako, haiek ordaindu beharko baitute kostu horren zatirik handiena. Eta, bestetik, askok sortu dutelako negozioren bat balio gutxiko salgaien inguruan. Mezularitza eta garraio konpainiei ere kalte egingo diela espero da, salgaien garraioa dela eta nabarmen areagotu baita haien jarduna azken urteetan. Txinako merkataritza elektronikoko plataforma handiek berehala erreakzionatu dute. Temuk, esaterako, produktuak zuzenean AEBetara saltzeari utziko diola jakinarazi zuen. Eta iragarri zuen eskaerak AEBetan bertan kudeatuko dituela, bertako enpresen eta «gertuko hornitzaileen» bitartez. Sheinek, aldiz, bezeroei ohartarazi die muga zergen zenbatekoa gehitu diela produktuen prezioei.

Foru Aldundiak maiatzaren 22rako baimen berezia eman die Bizkaiko taxilariei, batik bat Loiuko aireportura joateko asmoa duten jarraitzaile ingelesak modu ordenatu eta seguruan bidaiatu dezaten.

ELAk sei greba egun deitu ditu Gipuzkoako adinekoen egoitzetan, negoziazioaren “blokeoa” salatzeko. Sektoreko 5.000 langileri grebarekin bat egiteko deia egin die sindikatuak ekainaren 11, 12 eta 13an, eta uztailaren 9, 10 eta 11n.