Ternua eta Loreak batu egin dira, moda eta kirol…
Kirol jantzietan espezializatutako taldea da Ternua Group. Duela 29 urte sortua, Ternua bera, Lorpen eta Astore markak erabiltzen ditu, eta bere jantziak eskaintzen ditu Europako, Asiako eta Ameriketako 50 herrialdetako 1.200 saltokitan. Gaur egun, 200dik gora langile ditu Arrasateko taldeak.
Loreak Mendian, berriz, Donostian sortu zuten, 1995. urtean. Lore baten irudia zuten elastikoekin ospe handia lortu zuten Euskal Herrian, eta, ondoren, beste eremu batzuetara hedatu ziren, batez ere Espainiara eta Kataluniara. 2017. urtean galdu zuen Mendian abizena.
Sinergiak baliatu
Bi enpresen arteko batuketa «bat egite» gisa azaldu du Ternua Groupek, baina aurrerantzean Loreak Arrasateko taldearen barruan izango da. «Loreak Ternua Group taldean gehitzeak konpainiaren hazteko estrategiari erantzuten dio, baina, modu organiko batez ez ezik, garapen korporatiborako aliantzak bilatuz ere egin nahi du, era horretan modu errentagarri eta bereizi batean hazi ahal izateko», azaldu du arropa taldeak ohar batean. Uste duenez, azken urteetan modako arropak eta kirol jantziak uztartzen dituen merkatu bat sortzen ari da, eta hazteko ahalmen handia du. Hor kokatu nahi du bere burua, «sinergiei esker, kalitate handiko arropa eta osagarriak eskainiko dizkio merkatu berriari».
Talde berrituari ekarpen desberdina ekarriko diote bere osagaiek. Ternuak jarriko ditu gaitasun operatiboa —hiru logistika zentro eta ekoizpen eta erosketa arloak ditu hiru kontinentetan— eta nazioarteko presentzia; Loreak-ek, berriz, «modaren negozioaren berezko dinamismoa eta sormena» eta txikizkako merkataritzan duen esperientzia.
Gerra komertzialak geldotu egingo du hazkundea
Altzairuzko oihal digitalaren aroa
Mundu teknologikoa bi erraldoiren artean zatitzeko aukera gero eta handiagoa da, eta AEBetako prentsak berak Gerra Hotzaren garaiarekin parekatu du Huaweiren kontrako betoarekin zabaldu berri den aroa, esanez altzairuzko oihala eraikitzen hasi dela.
Huaweik, gainera, irudi kolpe batekin erantzun dio Washingtoni: telefono modelo berria aurkeztu zuen atzo Londresen, izen aproposenarekin, Honor 20. Hori bai, modelo berriak ere Googleren Android sistema eragilea darabil.
Bi bloke bizkarra emanda
Sakelako telefonoentzako sistema eragileen artean erabateko nagusitasuna dauka Androidek —haren atzetik dago Appleren iOS, eta indar gutxiagorekin Windows Phone eta Blackberry OS, adibidez—. Googlek Huaweiri telefono berrietan Android erabiltzea galaraziko dionez, txinatarrak bere sistema eragile propioa jarriko du martxan: HongMeng. Beraz, merkatua bi bloke handitan bereiz daiteke.
Aldaketa globala dakarren mugimendua bada ere, Washingtonen eta Pekinen arteko talka honek bi herrialde horietako kontsumitzaileei eragingo die gutxien. Izan ere, txinatarrek ia ez dute erabiltzen Google, eta estatubatuarrek ere ez Huawei —%1etik beherako merkatu kuota dauka AEBetan—. Txinan «ziberekosistema» propioa daukate: bilatzaile gisa Baidu erabiltzen dute, Googleren ordez; WeChat Whatsappen ordez; Tencent QQ Gmailen ordez; Youku YouTuberen ordez… Huaweik Txinan saltzen ditu sakelakoen erdiak, eta Androiden bertsio moldatu bat erabiltzen du sistema eragile gisa, baina Googleren aplikazio nagusirik gabe (GoogleMaps, Gmail eta Youtube). Hiru hilabete barru Huaweik Android erabili ezin badu, HongMeng erabiliko luke.
Galera handia izan daiteke Googlerentzat, besteak beste erabiltzaileen datuak direlako haren negozio ereduaren oinarria, eta erabiltzaile asko gal ditzakeelako HongMeng sartuz gero. Munduan Txina da Internet erabiltzaile gehien daukan herrialdea: 772 milioi 2017an, AEBetako 287 milioiak baino ia hiru aldiz gehiago.
Huaweik Etxe Zuriari ohartarazi dio «gutxiesten» ari dela Asiako konpainiaren indarra, eta «erantzuna» izango duela AEBen «jarrera txarrak».
Ternuak moda mundura egin du salto Loreak arropa markarekin…
Ternua Group eta Loreak markek bat egin dute, eta horrela, kirol jantzietatik kanpo diharduko du Arrasateko enpresa taldeak, eta moda munduan sartuko da.
Haurtzaindegi pribatuen grebak jarraipen desberdina izan du Euskadin
Haur-hezkuntzaren lehen zikloko haurtzaindegi pribatuetan greba deitu zuen CCOO sindikatuak. Lanuzteak jarraipen desberdina izan du Euskadin. 2019ko maiatzak 21.
Gipuzkoako zahar etxeetako langileek itxialdia egin dute Foru Gobernuaren…
Gipuzkoako zahar etxeetako langileak Foru Aldundiaren egoitzan sartu dira protesta egitera, 2019ko maiatzaren 21ean. Lan-hitzarmen duina aldarrikatzen dute.
Huawei bat daukat; eta orain zer?
GOOGLE PLAY
Huaweiren erabiltzaileek ez dute alde handirik nabarituko epe motzean, Google Play dendan jaitsitako aplikazioak erabiltzea libre izango baitute, momentuz. Google Play Protect segurtasun atalarekin beste hainbeste gertatuko da. Areago, aplikazio berriak ere jaitsi ahal izango dituzte, betiere bere sistema operatibora egokiturik badaude. Arazoa iritsiko da aplikazio horiei gaurkotzeak egiten dizkietenean. Hobekuntzak ez dira izango Huawei telefonoentzat, eta bateriari edo segurtasunari eragin ahal diezaieketen abantailak ez dituzte izango.
ANDROID
Benetako arazoa sistema operatiboarena da. Batetik, telefonoen arima den sisteman egiten diren gaurkotzeak ez dira izango Huawei gailuentzat. Bestetik, aurrerantzean saltzen diren Huaweietan —ez stockean daudenak— soilik kode irekiko Android bertsioak aurkitu ahal izango dira, egokitzapen zaharkituak, alegia. Horrek esan nahi du Google Playko aplikazioak Android sistema operatibo berrienetara egokiturik jartzen dituztenean ezingo dituztela jaitsi Huawei baten erabiltzeek. Ezta kode libreko Android sistema zahar bat daukatenek ere. Alegia, telefono horiek zaharkiturik geratuko dira, aplikazio berriak ezingo dituztelako erabili; eta, kasu beltzenean, Huawey berrietan —akaso Android zahar batekin— ez dituzte izango YouTube, Gmail edota Maps.
Edozein aplikaziok balio dezake adibide gisa, baina WhatsAppekin argi ikus daiteke gertatutakoak Huawei baten erabiltzaileari egin ahal dion kaltea. Gutxienez, Android 4.0.3 sistema operatiboa eskatzen du WhatsAppek telefonoan martxan jartzeko. Huaweik bertsio hori gainditzen duten egokitzapenak baliatzen ditu, baina berriak sortzen direnean ezingo ditu erabili, eta halako batean, WhatsAppek eta beste aplikazio askok eskatuko dute Huaweik eskaini ezingo duen bertsio bat. Noiz iritsiko den zahartzea, hortxe dago gakoa. Zenbat eta Huawei berriagoa eduki, orduan eta arrisku handiagoa izango du erabiltzaileak kaltea nozitzeko.
Huaweiri hegoak moztu dizkio Donald Trumpek
Aurrerantzean, Huawei telefonoek ezingo dituzte eguneratu Android sistema —kode irekikoekin izan ezik—, haren segurtasun neurriak eta hura erabiltzen duten aplikazioak. Gainera, Txinako markaren telefono berriek —stockekoek bai— ezingo dituzte instalatu Googleren aplikazioak, hala nola Gmail, Google Maps, Play Store eta YouTube.
Betoak ez du ustekabean hartu Txinako konpainia. Azaldu du «urteak» daramatzala txarrenerako prestatzen, hornitzaile nagusirik gabe geratzen bazen ere, gertatu den bezala. Huaweik ziurtatu du bere kasa eguneratuko dituela orain funtzionatzen ari diren telefonoak, eta «software ekosistema segurua eta jasangarria» sortzen jarraituko duela.
Alabaina, Google ez da hornidura katea eten dion bakarra. Telefonoen prozesatzaileen ekoizle estatubatuar nagusiek ere iragarri dute Huawei hornitzeari utziko diotela: besteak beste, Intelek, Qualcommek, Xilinx Incek eta Broadcomek.
Boikota Appleri?
Washingtonek telefoniaren negozioan eman dio kolpe handia Huaweiri, baina hesi sanitarioa jarri izanaren atzeko arrazoi bakarra ez da telefoniarena. Etxe Zuriak galga jarri nahi dio Txinak G5 sare ultralasterraren arloan daukan nagusitasunari.
Baina kolpea propio eman dio telefonoaren merkatuan. Huaweik iaz %21 handitu zuen fakturazioa, 95.000 milioi euroraino, eta diru sarreren erdiak telefonoen salmentari esker lortu zituen, 203 milioi sakelako salduta —erdiak Txinatik kanpo—. Orain, software (Android) eta hardwareen (txipak) hornitzaile nagusiak galduta, sakelako berriak ekoizteko eta, batez ere, saltzeko arazoak izan ditzake Txinatik eta Asiatik kanpo. AEBen betoak ez die hainbesteko kaltea egingo kontsumitzaileei, merkatuan telefono ekoizle ugari daudelako —Apple, Nokia, Samsung, Xiaomi, eta abar—; min handia Huaweirentzat izan daiteke, litekeena baita merkatu kuota galtzea eta diru sarrerak txikitzea.
Edozelan ere, ez da gutxietsi behar Applek nozitu dezakeen bumeran efektua ere. Gerra komertzialaren harira gero eta haserreago daude Txinako kontsumitzaileak AEBekin, eta Appleren produktuen kontrako boikota indartu daiteke. Burtsan beldur dira, eta sagarraren markak %4rainoko galerak izan zituen atzo Wall Streeten. Boikotaren joera lehenagotik dator, IDCren arabera iazko azken hiruhilekoan %23,3 jaitsi baitziren Appleren salmentak Txinan, eta %19,9 hazi Huaweirenak.
Europa, «merkatu irekia»
Sakelakoen merkatuan ez bezala, G5 sare ultralasterraren instalazioan (antenak) Huawei da teknologia puntakoenaren jabe, eta bi lehiakide nagusi baino ez dauzka, Ericsson eta Nokia. Europan, esaterako, Txinako konpainiaren esku daude sareen %40. Konpainia sakelakoen merkatuan bakartu eta ahultzeak berekin ekar dezake sareen merkatua geldiaraztea eta, hala, Mendebaldeko konpainiei espazioa irabazteko denbora ematea.
Washingtongo eta Pekingo merkataritza eta teknologia gerraren erdian, Europak ez lerratzea erabaki du, eta Txinako konpainiak hornitzen jarraituko du. Europako Batzordeak nabarmendu du Europa «merkatu irekia» dela, eta herrialde bazkide bakoitzaren eskubidea dela konpainiaren bati hornidura etetea segurtasun arrazoiengatik.
EKONOMIA. Errealitate setatsua
Orkestra baten modura jo zuten melodia apokaliptikoa. Parlamentuan, UPNk eta PPk «zerga infernua, enpresen ihesa eta langabeziaren igoera» iragarri zuten, eta abesbatza horretan lagun izan zuten PSNk ere bai. Legebiltzarretik at, diskurtso hori Civismo think tank eskuineko elkarteak landutako txostenek han-hemen bildutako datuekin indartu zuten mezu hori. Batik bat urtetik urtera Nafarroako egoitza aldatu zuten enpresetan jarri zuen azpimarra. Horien artean sartzen zeuden Sicav elkarteak: sozietate zergan, ordura arteko %1eko zerga tasa kendu eta beste enpresen pare jarri zien gobernuak eta, ondorioz, Madrilera jo zuten denek.
Halaber, Nafarroako Gobernuak CEN patronalari, CCOOri eta UGTri finantzaketa publikoa itxi zien, eta eragileok laukoaren «immobilismoa» gaitzetsi zuten. UGTk, kasurako, industriako enpresen %13 deslokalizatzeko arriskuaz ohartarazi zuen, eta CENek Nafarroako enpresei «tratu okerra» ematea aurpegiratu zion gobernuari. Nafarroako Merkataritza Ganberak ere «ezegonkortasuna politikoa» salatu zuen. Guztiak zihoazen norabide berean: iraganean jasotako fabore tratua kentzea erabaki zuen gobernuaren aurka.
Lau urte geroago, errealitatea setatsua da, eta eragile guztiok euren diskurtsoa moldatu behar izan dute. Langabezia tasa %14tik %8ra jaitsi da, eta epe berean 30.000 lagun gehiagok eman dute izena Gizarte Segurantzan. Biztanleriaren %72 lan merkatuan dago —enplegu tasa lau puntu igo da, baina helburu gisa jarri dute 2025erako %78ra heltzea—. Ekonomia, berriz %3,1eko erritmoan hazi da.
Kontu publikoak, berriz, onbideratu dira. Diru sarrerak 770 milioi handitu dira, eta, hazkunde ekonomikoak bere eragina izan badu ere, horietatik 510 milioi euro inguru zerga erreformaren ondorioz jaso dira. Zerga bilketari esker izandako igoera hori gizarte gastuetara eta inbertsio publikora zuzendu dute. Adibidez, 2015etik 2019ra guztira 590 milioi bideratu dira inbertsiora: batik bat udal azpiegituretara, osasun etxe eta ikastetxeetara eta errepideen mantentze lanetara.
Horrek ez du esan nahi errealitate ekonomikoa biribila dela, inondik ere. Hego Euskal Herriko beste lurraldeen modura, lan munduan prekaritatea da nagusi. Hamar kontratutik bederatzi behin-behinekoak dira. Administrazio publikoan, aldi baterako langileen tasa %45 ingurukoa da, Kontuen Ganberaren arabera, eta postuen %22 ez dira bete.
Azken finean, Nafarroak beste lurraldeen antzeko arazoak ditu. Aurreko agintaldian, krisiak itota, erronka ekonomikoei aurre egin ezinik geratu zen Barcinaren gobernua. Lau urteotan, Europatik eskualdeei eskatu bezala, espezializazio adimentsuaren estrategia garatu da; lehenik, eta behin ekonomiaren indargune eta ahulguneak aztertuz, eta, gero, egitura indartzeko neurriak lehenetsiz.
Bultzatutako sektore bat autogintza da. Testuinguruak ere lagundu du. Volkswagenek inbertsio handia egin du Landabenen urteotan, eta bigarren modeloa aurten hasiko da ekoizten. VWen bultzadarekin, autogintza oraindik ere industriaren traktore da. Energia berriztagarrien kasuan, Rajoyren gobernuaren politikek sektorea hainbat urte geldiarazi zuten, baina nazioarteko hazkundeak eta azkenaldiko legedi aldaketek egoera irauli dute: Nafarroako enpresak lanez gainezka daude uneotan. Aldi berean, sektore hori garatzeko apustu irmoa egin du gobernuak, eta hala fotovoltaikoan nola eolikoan inbertsio berriak bultzatu ditu. Elikagai industriaren kasuan, enpresak atzerrian ezartzeko eta inbertitzeko bideak indartu ditu. Hiru sektore nagusiez gain, osasungintza, turismo iraunkorra eta sormen eta digital industriak garatzeko urratsak egin dituzte.
Hala ere, oraindik beste atal ugari daude indartzeko. Adibidez, 2017ko azken datuen arabera, Nafarroako alor publikoak eta alor pribatuak barne produktu gordinaren %1,73 inbertitzen du ikerketa eta garapenean, eta EBk herrialde zein eskualdeei 2020rako ezarritako %2ko helburura iristea falta zaio. Beste erronketako bat hezkuntza arloan dago, NUPen eta lanbide heziketan inbertsioa handitu beharra dago. Hondamendi iragarleek aurreikusitakotik urrun, asko du oraindik egiteko.