Langileen herenek astean 48 ordutik gora ematen dute beharrean
Urtero, 2,4 milioi behargin hiltzen dira mundu zabalean, beren lanekin lotutako gaitzen eraginez. 2017. urteko datuei jarraikiz, 374 milioi langilek lan istripu bat izan zuten, eta horietatik 380.000 hil egin ziren istripuen larritasuna tarteko. Laneko erakundeak dio «arrisku ezagunen aurkako prenbentzioak» gora egin duela, oro har, baina prebentzio horrek eboluzio bat behar duela lan esparruan gertatzen ari diren aldaketei aurre egiteko. «Segurtasun egitura berriak behar dira, azken aldaketak aintzat hartuko dituztenak», esan zuen Manal Azzi erakundeko adituak, atzo.
Lan segurtasunaren inguruko arazoek galera handia eragiten diote munduko ekonomiari, bestalde; Lanaren Nazioarteko Erakundeak dioenez, BPG barne produktu gordinaren %4 galtzen da arazo horiengatik, eta, lan osasunarekin arazorik handienak dituzten herrialdeetan, %6 arteko galera egon daiteke. «Galera ekonomikoarekin batera, gaixotasun eta istripu horiek eragiten duten giza sufrikarioa» azpimarratu behar dela uste du Manal Azzizek, txostenaren egileetako batek.
Hamabost hildako etxean
Euskal Herrian, berriz, aurten hamabost behargin hil dira lanean gaur arte, LABen zenbaketaren arabera, eta horietatik zortzi heriotza ez-traumatikoetan izan dira. Azken langile hila aste honetakoa da, hori ere heriotza ez traumatikoan; Gasteizko Sidenorren beharrean zegoen garraiolaria zen. ELA, LAB, ESK, Steilas, EHNE eta Hiruk salatu dute «askotan heriotza natural gisa ezkutatzen saiatzen diren lan istripuak» izan ohi direla, eta gogora ekarri dute bi astean bi garraiolari hil direla. Presa, estresa, bidaien salneurri apalak, eta bestelako neurri prekarioak salatu dituzte. «Lan munduan ezarri den prekaritateak hil egiten du».
Hegaldi bat atzeratu dute Bilboko Aireportuan, pasareletako langileen greba…
Londresera zihoan hegaldi bat atzeratu dute 2019ko apirilaren 18an Bilboko Aireportuan, pasareletako langileen greba dela eta. Lan-baldintzak hobetzea eskatu dute.
Bigarrenez aurten, Alemaniak hazkunde iragarpena jaitsi du
Iragarpenak kezka eragingo du Europako Batasuneko beste kideen artean, Alemania baita kontinentearen motor ekonomikoa, beste lurralde askoren esportazioen jomuga nagusia. Baina bada kezka hori arindu dezakeen aldagai bat: hazkundearen pattaltzea esportazioen jaitsierari zor dio Alemaniak. Barne eskariak sendo jarraituko duela iragarri du Peter Altmaier Ekonomia ministroak, langabeziak maila apalean jarraitzen duelako eta hainbat sektoretan soldata igoera esanguratsuak sinatzen ari direlako sindikatuek eta patronalek.
Gobernuaren politikek ere lagunduko dute barne eskari hori sustatzen. Batetik, familiek jasotzen dituzten laguntza publikoak handitu egingo ditu, eta ama izandakoei pentsioak hobetuko dizkiete. Enpresei zergak jaitsi nahi dizkie Altmaier kristau-demokratak (CDU), baina horretako SPD koaliziokidearen babesa jaso beharko du. Sozialdemokratek patronalaren presioa ere ari dira jasaten. «Ekonomiaren garairik onenak amaitu dira. Gobernuak ezin du denbora gehiago galdu», esan zuen Joachim Lang BDI industria patronaleko zuzendariak, atzo.
Enpresek lagunduta ala ez, 2020an hazkundea bizkortzea eta %1,5era iristea espero du Alemaniako Gobernuak. Esportazio txikiagoek eta kontsumoak eragindako inportazio handiagoek beste eragin bat izango dute: Alemaniaren kontu korronteko defizita BPGaren %6,4ra jaistea.
Txina, %6,4ra
Hazkundearen motelaldiaren aztarna handirik ez du, berriz, Txinako ekonomiak. Urteko lehen hiruhilekoan %6,4 hazi da iazko lehen hiruhilekoarekin alderatuz gero. Hazkunde hori, hein batean, Pekingo gobernuak ekonomia sustatzeko eta iragarritako hazkunde data ofizialera iristeko hartutako neurrien ondorio da. Batetik, enpresei zergak jaitsi dizkie, lan kostuak jaitsi eta inbertsio handiagoak egin zitzaten. Bestetik, 150.000 milioi eurotik gorako zorra jaulki du urtearen hasieran tokian tokiko gobernuen inbertsioak finantzatzeko; gehiena azpiegituretan jarri dute.
Mercedesek ez ditu langileak hartuko uda sasoian
Vito furgoneten eskaria behera doa, eta Mercedesek ekoizpena txikitzen erantzun du azken urtean. Otsailean, 152.000 ibilgailuko ekoizpena erabakia zuen, eta hura 148.000 ibilgailura jaistea deliberatu du. Ez dira albiste onak, Arabako ekonomiaren motor nagusia erregulazio baten atarian egon daitekeelako. Autogintzaren merkatua ezegonkortasun handi batean sartu da Europan, eta ez da baztertu behar 148.000 furgoneta ekoizteko erabaki hori berriro aldatzea datozen hilabeteetan.
Horiek horrela, Mercedesek ez ditu kontratazioak egingo ikasleen artean uda honetan. 200 eta 300 langile arteko kopuru bat hartu ohi du, urteko helburuei eusteko, langile finkoek euren oporrak egiten dituzten bitartean. Asteon jakin du albistea langile batzordeak. Aste Santuko egunetan ez dago jarduera Gasteizko lantegian, baina zuzendaritzak batzarrera deitu ditu langileen ordezkariak, garbi utzita egoera ez dela nolanahikoa.
Bigarrenez aurten
2019. urtea 154.000 ibilgailuren ekoizpen helburuarekin hasi zuen Mercedesek, baina otsailerako 152.000ra jaitsi zuen helburua, eta orain 148.000ra. 2018ari, berriz, 160.000 auto ekoizteko planarekin ekin zion, eta 154.000rekin bukatu zuen. Vito furgoneten %85 gasolio motorraz ekoizten ditu Gasteizek, eta diesela baztertzeko joera areagotuz doa Europako merkatuetan. «Merkatuen eskari berriak derrigortuta» murriztu ei du Gasteizko ekoizpena zuzendaritzak. Sindikatuek, ordea, uste dute Alemaniako zuzendaritza estrategia nagusia aldatzen ari dela, eta Gasteiz galtzaile ateratzen ari dela aldaketa horrekin.
Biztanle aktiboak gutxitzeak eragin du langabezia murriztea urtearen hasieran
Biztanle aktiboen kopuruak gorabehera handiak izan ohi ditu Eustaten BJA Biztanleria Jardueraren Arabera izeneko inkestan. Iazko lehen hiruhilekotik bigarrenera 12.700 lagun igo zen, hurrengoan 8.100 jaitsi, ondorengoan 3.900 igo… Iazko azken hiruhilekotik 2019ko lehengora berriro jaitsi da, 3.400 lagun hain zuzen ere. Eta horri zor zaio epe horretan langabe kopurua (-1.100) eta langabezia tasa jaistea (-0,1). Izan ere, BJAk dio urtarrilean, otsailean eta martxoan 2.300 langile gutxiago izan zirela 2018ko azken hiru hilabeteetan baino.
EMAKUMEAK, GALTZAILE
Eustaten datuen arabera, 106.200 lagun daude lanik gabe Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan. 2018ko laugarren hiruhilekoarekin alderatuz gero ez da alde handirik (-1.100), baina bai, ordea, 2018ko lehen hiruhilekoarekin alderatuz gero (-11.000). Baina jaitsiera horrek oso eragin desberdina izan du langilearen sexuaren arabera: 2018 amaieran baino 4.800 emakume gehiago daude lanik gabe (57.000), eta 5.800 gizon gutxiago (49.200). Ondorioz, are gehiago urrundu dira langabezia tasak: %9ra jaitsi da gizonen artean (-1,1) eta %11,5era igo da emakumeen artean (+1).
2018 hasierarekin alderatuz gero, antzeko erritmoan gutxitu dira langabeak: 5.500 gizon langabe gutxiago, eta 5.100 emakume langabe gutxiago.
GIPUZKOA, HOBETO
Sexuen artean ez ezik, lurralde historikoen artean ere badaude arrakalak. Alde batean dago Gipuzkoa: han dago tasarik txikiena (%7,9) eta han izan du lan merkatuak bilakaerarik onena azken hiruhilekoan, 1.200 langabe gutxiago zenbatu baititu han Eustatek. Langabezia jaitsi egin da Bizkaian ere (-300), eta igo, berriz, Araban (+500); baina batek zein besteak %11,3ko tasa dute. Hiriburuek beren lurralde historikoen joerari jarraitzen diote: Donostiak %6,4ko langabezia tasa du; Gasteizek, %11, eta Bilbo %14,1era iristen da.
GAZTEEN PATUA
Adinak behera egin ahala, igo egiten da langabe kopurua. 45 urtetik gorakoen artean %8,1 daude lanik gabe, eta %11,6 dira 25-44 urte artekoen artean. 16 eta 24 urte artekoetan, berriz, %19,7ra iristen da langabezia tasa.
BIZTANLEAK FALTA DIRA
Betiere Eustaten arabera, langabeziaren jaitsiera osorik zor zaio biztanleria aktiboaren txikitzeari. Haren datuek diote 1.041.300 milioi daudela lan egiteko moduan, aurreko hiruhilekoan baino 3.400 gutxiago. Neurri batean, biztanleriaren jaitsierari zor zaio erorialdi hori, 2.100 lagun gutxitu baita 16 urtetik gorako biztanleria. Biztanle horietatik 802.500 daude ez-aktiboen artean sailkatuta, hau da, 16 urtetik gorakoen %43,5ek ez dute etxetik kanpo lan egiten, ikasleak dira edo erretiratuak.
LANGILE GUTXIAGO
Edonola ere, lanean ere jende gutxiago dago: 935.100 dira, 2018 amaieran baino 2.300 gutxiago. Haien artean, emakumeak berriro daude galtzaileen artean: 6.400 emakume gutxiago daude okupatuta. Okupatuen tasa %72ra igo da gizonezkoen artean, eta %63,2ra jaitsi da emakumezkoen artean.
Sektoreei dagokienez, Eustaten inkestak dio landunak gehitu egin direla nekazaritzan eta arrantzan (+400) eta eraikuntzan (+1.400) eta gutxitu, berriz, industrian (-2.100) eta zerbitzuetan (-2.000).
SOLDATAPEKOAK, %80
Landunen %80 soldatapekoak dira, eta horien artean gutxitu egin dira aldi baterako kontratua dutenak (-3.800) eta gehitu, berriz, kontratu mugagabea dutenak (+1.200).
Bilboko Aireportuko pasareletako langileak, greba mugagabean
Bilboko Aireportuetako ‘finger’ edo pasareletan lan egiten duten beharginek greba mugagabea hasi dute 2019ko apirilaren 17an. Lan baldintzak hobetzea eskatzen dute.
Langabezia tasa % 10,2ra jaitsi da EAEn 2019ko lehen…
Langabezia tasa Euskadin 2019ko lehen hiruhilekoan: Eustaten inkestaren emaitzak. Langabeziak behera egin du EAEn, baina biztanleria aktiboa ere jaitsi egin da.
Gasteizko Mercedes lantegiak 4.000 ibilgailu gutxiago ekoitziko ditu aurten
Gasteizko Mercedes lantegiak 4.000 ibilgailu gutxiago ekoitziko ditu 2019an. 2.000 gutxiago ekoitziko zituela iragarri zuen urtarrilean. Guztira 148.000 egingo ditu.