Donostiako Satorralaia auzo-mugimenduak Donostiako metroak Mirakontxa-Easo tartean “% 164ko gainkostua” izan duela salatu ondoren, EH Bilduk gainkostu hori argitzeko eskatu du, Eusko Legebiltzarrean erregistratutako galdera sorta baten bidez.

Gauza bat ziurra zen hasieratik: AEB Ameriketako Estatu Batuetako presidente Donald Trumpen eta haren Ukrainako homologo Volodimir Zelenskiren arteko lehen bilerak zeresana emango zuela. Trumpek iragan hilabetean kargua hartu zuenetik, aldatu egin du AEBek Ukrainarekiko duten jarrera: Errusiarekin ari da bake akordio bat negoziatzen, Kiev gabe; eta Zelenskiren aurka mintzatu izan da aurrez ere. Harremanen okertze hori agerian geratu da bilera hasi aurretik egindako prentsaurrekoan, modu gordinean. Horren adibide Trumpek Zelenskiri leporatu diola «Hirugarren Mundu Gerrarekin jolasean» aritzea. Minutuek aurrera egin ahala, hitza kendu diote elkarri hainbatetan, oldarkor. Azkenean, Zelenskik alde egin du Etxe Zuritik, Washingtoni Ukrainako lur arraroak ustiatzea ahalbideko liokeen akordioa sinatu gabe. #Trump & #Vance deserve #Kremlin salaries — they are a disgrace. This is an international embarrassment. pic.twitter.com/n0N9g0v771 — Charles Lister (@Charles_Lister) February 28, 2025 Etxe Zuriko gela batean zeuden bilduta Zelenski, Trump eta JD Vance AEBetako presidenteordea, bilera pribatua hasi aurretik kazetarien galderak erantzuten. Hain zuzen, AEBetako presidenteari zuzendutako galderetako batek piztu du txinparta: «Polonian uste dute gehiegi lerratzen zarela [Errusiako presidente Vladimir] Putinekin. Zer esan ahal diezu?». AEBetako presidenteak ukeatu egin du kazetariaren baieztapena eta, jarraian, Zelenskiren jarrera gaitzetsi du: «[Zelenskik] Gorroto ikaragarria dio Putini. Horrela oso zaila da nik akordio bat lortzea». Trump hitz egiten ari zen bitartean, Ukrainako estatuburuak desadostasun keinuak egin ditu, eta are gehiago haserretu da Vancek iradoki duenean orain arte ez dutela erabili «diplomaziaren bidea». Zelenskik erantzun dio Errusiak 2014an inbaditu zuela Ukraina, eta ordutik 2022ra —Putinek oraingo erasoaldia hasi zuenean— diplomazia lana egin dutela, Minskeko bake akordioak sinatzeraino. Zelenskik gaineratu du Moskuk ez dituela errespetatu akordio horiek, eta nabarmendu du azken hamarkadan AEBetako presidente izandakoek ez dutela ezer egin horren aurrean: «[Barack] Obama, Trump, [Joe] Biden eta Trump berriz. Inork ez du ezer egin». Trumpi egindako akusazioa ez zaio gustatu Vanceri, eta «kritika egitera etorri beharrean presidenteari eskerrak eman» beharko lizkiokeela ohartarazi dio Zelenskiri. Hori guztia, bata besteari hitza kentzen zioten bitartean; nork ozenago hitz egingo. Vancek Zelenskiri gogorarazi dio «jendea armadara mugiarazteko arazoak» dituela, eta Zelenskik erantzun dio gerra garaian «denek» dituztela arazoak. Are gehiago, gerrak jarraituz gero, arazoak AEBetara heldu daitezkeela ohartarazi dio. Eta horrek eragin du tentsio goreneko momentua. Trumpek bien arteko ika-mika moztu du, eta Zelenskiri esan dio ez dituela «kartarik onenak» inori nola sentitu behar den esateko. Ukrainako estatuburuak ez du hori ondo hartu, eta adierazi du ez dela ari «kartetan jolasean», muturturik eta buruarekin ezetz esaten zuen bitartean. Trumpek, metaforari eutsi dio, ordea, eta Zelenskiri aurpegiratu dio apustu arriskutsu bat egiten aritzea: «Hirugarren Mundu Gerrarekin ari zara jokoan». Oposizioaren aldeko kanpaina «Zer ari zara esaten?» esan dio Zelenskik harriturik, eta Trumpek, ahotsa are gehiago altxatuz, egotzi dio AEBekiko «begirunerik gabe» ari dela jarduten. Zelenskik, tonua jaitsiz eta zuzenean Trumpi begira, esan du ez diola inori «begirunea galdu nahi». Vancek, baina, ez ditu hitzok onartu, eta berriz egin du Ukrainako presidentearen aurka, hasieran baino oldarkorrago: «Noizbait eskertu diguzu emandako laguntza?». Are gehiago, iazko AEBetako presidentetzarako bozen kanpainan Bidenen aldeko ekitaldi batean agertu izana aurpegiratu dio. Zelenski saiatu da erantzuten, baina ezin izan ditu bi esaldi segidan esan, Vancek etengabe moztu baitio, geroz eta oldarkorrago. Trump, bitartean, pozik agertu da bere presidenteordearen erantzunekin, buruarekin baietz egiten hark esaten zuen guztiari. Hortik aurrera, bilera are gehiago korapilatu da, eta, Zelenski hitza hartzera joan denean, zuzenean moztu du AEBetako presidenteak: «Ez duzu hitz egiteko baimenik. Ez zara [gerra] hau irabazten ari». Zur eta lur utzi du horrek Ukrainako presidentea. AEBetako presidente oiharen aurka egiteko ere erabili ditu minutuok Trumpek: «350.000 milioi dolar eman zizkizuen presidente tentel batek». Biden AEBetako herritarrek aukeratu zutela gogoratu dio Zelenskik Trumpi. Kazetarien aurrean gertatutakoak zuzenean eragini dio jarraian egitekoa zuten bilerari, hamar minutuan bukatutzat jo baitute, eta segidan alde egin du Ukrainako presidenteak. Ukrainak dituen mineralak zein beste baliabide natural batzuk ustiatzeko akordioa ziren gaur sinatzekoak, baina hitzarmenik izenpetu gabe irten da Zelenski Etxe Zuritik. Zelenskik Etxe Zuritik alde egin ostean, Trumpek Truth Social bere sare soziala erabili du gertatutakoaren bere bertsioa emateko. Zelenski «bakerako prest ez» dagoela azpimarratu du. Haien arteko desadostasunak agerian geratu diren arren, Trumpek Etxe Zurira itzultzeko gonbita luzatu dio Ukrainako presidenteari; hori bai, «bakerako prest» dagoenean.

Zenbaki gorriekin itxi du Talgok iazko urtea. Renferi ordaindu beharreko isunaren ondorioz, tren ekoizleak irabaziak baino galera handiagoak izan ditu azkenean: 107 milioi euro galdu ditu 2024an. Duela bi urte jarri zion 116 milioi euroko isuna, eskaturiko abiadura handiko 30 tren epez kanpo emateagatik. Kontu ekonomikoentzat ona izan zitekeen urtea zapuztu du horrek, konpainiak inoizko diru sarrerarik handienak lortuak baitzituen: 669 milioi euro denera, 2023an baino %2,5 gehiago. Talgo behin baino gehiagotan kexatu da Renfek jarritako isuna dela eta, eta alegazioak ere aurkeztu zizkion auzitegietan, iritzita atzerapenak ez duela lotura zuzenik enpresarekin. Hala berretsi du konpainiak emaitzak aurkeztean ere. Baina zuzendaritzak uste du ordaindu egin beharko duela isun hori, eta horregatik erabaki du iazko urteko kontuetan sartzea. Dena den, tren ekoizleak ez du auzia bukatutzat eman. Esan du konpainiaren interesak defendatuko dituela, eta gogorarazi du auzitara jotzeko eskubidea duela beharrezkoa dela irizten badio. Azpimarratu du, hala ere, ahaleginduko dela Renferekin akordio bat egiten. Sinatu zuten kontratuan jasota dagoenez isuna, Renfek ezin du orain atzera egin, baina atzeratzea erabaki lezake. Gainera, Talgok jada entregatu dizkio zor zizkion tren gehienak. Isunaren zama Zama handia da isuna Talgorentzat. Izan ere, kontu ekonomikoei dagokienez, 2024a ona izan zen tren ekoizlearentzat: inoizko salmenta handienak lortu zituen, 8,8 milio euroren irabaziak guztira. Ustiaketa gordinaren emaitza edo EBITDA —interes, zerga, balio galera eta amortizazioen aurreko irabaziak— 46,7 milioi eurokoa izan da. Isuna ordaindu beharko ez balu, 70 milioi eurokoa izango litzateke. Hori gutxi ez, eta eskari zorroa beteta dauka oraintxe bertan: 4.173 milioi euroko balioa duten eskaerak ditu, eta, beraz, gutxienez hurrengo bost urtetarako lana bermatuta dauka. Konpainiak nabarmendu duenez, horrek diru sarreretan ere eragin nabarmena izango du. Eskari horien gehien-gehienak mundu osoko erosleenak dira. Tren ekoizleak azpimarratu du datorren urterako aurreikuspenak ere onak direla. Izan ere, tren berriak ekoizteaz gain, sinatuak ditu tren zaharrei ere mantentze lan zerbitzuak emateko kontratuak, eta horrek diru sarrerak bermatuko dizkiolakoan dago. Gainera, kontratu berriak lortzeko nahia ere adierazi du. Baina Talgo trantsizio aldi betean dago, eta ikusteko dago horrek nola eragingo dion enpresaren jarduerari. Akzioen %29,7 eskuratuta, Sidenor buru duen euskal erakundeek eta enpresek osatutako partzuergoa bilakatu da haren akziodun nagusia, eta konpainiak duen egoera korapilatsuari aurre egin beharko dio. Isunak, hain zuzen ere, zeresan handia izan zuen negoziazioetan, eta orain zorrari eta eskariei aurre egitea izango dute erronka.

Talgok 108 milioi galdu ditu 2024an, Renferen isuna ordainduta, baina inoizko diru-sarrera onenak lortu ditu. Sarrerak 669,2 milioi eurokoak izan dira, inoizko onenak eta aurreko ekitaldikoak baino % 2,5 handiagoak. Zuzendarien oinarrizko soldatak % 11 igo dira eta langileenak % 2,2 jaitsi.

Kartelak, ilustrazioak, komikiak, komiki zinta, bideoak, dekoratuak, eszenografia lanak, telebistarako zein zinemarako gidoiak eta net-art artelanak ere egin zituen Juan Carlos Egillor artista bilbotarrak (Donostia, 1947-Madril, 2011). Eta lan multzo erraldoi horri orain arteko begirada panoramikorik zabalena eskaini dio Bilboko Rekalde aretoak. Noranahiko sorkuntza emari horren bihotzean artistak berak bere testuetan behin eta berriz erabilitako figura bat baliatu dute erakusketari izena jartzeko: Labirinto. Egillorrek berak idatzita utzi zuenez, aurrera egiten segitzeko, ezinbestekoa zitzaion metafora hori. «Bizitoki dudan kaos honetan, bizitza den maitagarri ipuin malefiko honetan bizirik iraun ahal izateko eta mundua den labirinto engainagarri honetan borrokan jarraitu ahal izateko, metafora bat behar dut». Egilearen obrarik ezagun eta ikonikoekin batera, egilearen alderik ezezagunena ere jarri dute ikusgai, eta irailaren 28ra arte egongo da zabalik. Garikoitz Fraga Angoitia artista eta Belleza Infinita argitaletxeko kideak egin ditu komisario lanak, eta sei urteko ikerketa lanaren emaitza da orain ikusgai jarri duten bilduma. Fragak onartu duenez, ez zuen berehalakoan baietz esan, ordea. Aurrez ere, Egillorren Agur, amante izeneko komikia berreskuratu eta argitara eman zuen Fragak, 2021ean. Eta hain zuzen ere artista ezagun zuelako egon zen ezetz erantzutekotan, Rekalde aretoak hari buruzko erakusketa bat antolatzeko eskatu zionean. «Erronka zaila zen», aitortu du. «Hil zenean haren etxetik atera zuten material guztiaren %10 baino ez dago ikusgai erakusketa honetan» GARIKOITZ FRAGA ANGOITIA Komisarioa Fragaren hitzetan, diziplina asko lantzeaz gainera, diziplina horietako bakoitzean lan kopuru handia egin zuen Egillorrek, eta, gainera, ez zuen lanak gordetzeko ohitura handirik izaten. Bilaketa lana zaila izango zela jakinik ere, eta lan kopuru hori guztia antolatzeko buruko minak izango zituela bazekien arren, onartu egin zuen enkargua Fragak, azkenean. «Ireki dugun erakusketa hau ez da erakusketa bakar bat», laburbildu du, «hemen bost edo sei erakusketa daude». Eta, hala eta guztiz ere, erakutsitakoa «izozmendiaren punta» besterik ez dela esan du Fragak. «Hil zenean haren etxetik atera zuten material guztiaren %10 baino ez dago hemen». Bi bisitari Egillorren kartelei begira, Bilbon. MARISOL RAMIREZ / FOKU Kartelgintzako lanak erakusten ditu erakusketako lehen hormetako batek. Bertan elkarren ondoan ikus daitezke 1978an Txomin Barullo konpartsarentzako sortutako Bilboko Aste Nagusirako kartela, batetik, eta 1987an Bilboko Udalaren eskariz sortutakoa bestetik, txupineraren irudia duela. Eganek eta Akelarrek elkarrekin emandako kontzertu bat iragartzeko margotutako irudi bat ere badago. Euskadiko Ezkerrako jai baterako sortutakoa. Espainiako Gobernuaren eskariz irakurketa sustatzeko kanpaina bat ilustratzeko margotutakoa. Guztiak ere artistaren estilo bereizgarrian egindakoak. Ikurrina zuri-beltza Ikurrina zuri-beltz erraldoi baten itxurako horma irudia batea bildu dituzte Egillorrek euskal gatazkari buruz egindako komiki zintak. Ezker zein eskuin jotzen du bertan egilearen eztenak. Garratz maiz. Ameskoi tarteka. Eta aldi berean garratza eta ameskoia den umore tanta batekin ere bai beste batzuetan. «Euskadi normalizatzeko zer egin behar den esango dizut». Esate baterako, marrazki batean, leiho bat dago atzealdean. Leihoaren beste aldean, oinarri sendorik gabeko zubi industrial bat ikusten da, eta barrualdean, bi gizon trajedun, herrialdearen etorkizunari buruzko solasaldi serio batean murgilduta. «Lehen-lehenik EAJkoak egingo gara denok, eta gero bakoitzak bere Edipo konplexua garatuko dugu». Baina badira ETAri, etengabeko manifestazio deialdiei eta bestelako hamaikari egindako komiki zintak ere. «Ikonoklasta hutsa zen», borobildu du Fragak. Ilustrazio lanak eta komikiak ere ikus daitezke erakusketan. MARISOL RAMIREZ / FOKU Artistak 1986an sortutako Menina bideoa ere ikus daiteke erakusketan. Ordenagailuz sortutako hamar minutuko animazio lan bat da pieza, eta Madrilgo Reina Sofia Arte Zentroan erakutsi zuen lehenengoz. Fragak gogoratu duenez, aitzindaria izan zen lana, eta, zehaztu duenez, bizitza osoan eutsi egin zion jarrera horri. Hoorren erakusgarri 2000. urtetik aurrera Interneteko Second life plataforma digitalean egindako ibilbidea aipatu du artistak; Max Bilbao izengoitia erabili zuen lan hori sinatzeko. Erotismoa eta sadismoa Aurrez inoiz ikusi gabekoak dira erakusketan bildutako obretako asko. Erotismoarekin eta sadismoarekin lotutako atala da horietako bat. Gizon gihartsuen hamaika irudi topatuko ditu bertan bisitariak. Fraga: «Sekula ez zen gai honi eskainitako lanak erakusketara ausartu». 1980ko hamarkadan Bernardo Atxagaren eskutik eman zuen Egillorrek literatur ilustrazioetarako urratsa, eta esparru horretan egindako hainbat lan ere ikus daitezke erakusketan. Azkenik, egileari egindako hainbat elkarrizketa eta haren familiako argazkiak bildu dituzte azken gunean. Rekalde areto berrituak hartu duen lehen erakusketa da Egillorrena. Hainbat hilabetez itxita egon ondoren, urtarrilean amaitu zituzten aretoa handitzeko lanak. 1991n zabaldu zituen ateak, eta Bizkaiko Aldundiak kudeatzen du. Orain artean, Rekalde kaletik izan du sarbidea, baina, lanez geroztik, Iparragirre kalekoa izango du sarrera nagusia. Aurrerantzean ere aretoak arte garaikidea herritarrei gerturatzeko asmoari eutsiko diola ziurtatu du Leixuri Arrizabalaga Bizkaiko Foru Aldundiko Euskara, Kultura eta Kirol diputatuak. Egillorrek sortutako Abuelita pertsonaiaren figura bat, Rekalde aretoan. MARISOL RAMIREZ / FOKU

Euriborra % 2,4ra jaitsi da otsailean, 2022ko irailetik izan den baxuena. Urtebeterako euriborraren jaitsiera horri esker, interes aldakorreko hipoteka dutenek batez beste 1.260 euro gutxiago ordainduko dute urtean.

Tubacexek % 37 txikitu zituen etekinak 2024an, 23 milioi euroraino. “Ezohiko” faktoreek izan zuten eragina iazko emaitzetan; besteak beste, Abu Dhabin fabrika bat eraikitzeko eta irekitzeko egindako inbertsioak. Salmentak, berriz, % 10 jaitsi ziren iaz, 767,5 milioi euroraino.

Erresuma Batuko lehen ministro Keir Starmerrek behin baino gehiagotan esan du prest legokeela soldaduak Ukrainara bidaltzeko, Kieven eta Moskuren artean su eten akordio bat egonez gero. Gobernuburuaren arabera, «bakeari eusteko operazioak» egitea litzateke militar horien helburua. Erresuma Batuko tropak Ukrainan zabaltzeko, hala ere, bi baldintza jarri ditu Starmerrek: alde batetik, Europako beste herrialdeek ere operazio horietan parte hartzea; eta, bestetik, Errusiaren eta Ukrainaren arteko meniak «baldintza egokiak» izatea. Azken puntu horretaz aritu dira, bestek beste, Starmer eta AEBetako presidente Donald Trump gaur, Etxe Zurian. Erresuma Batuko lehen ministroa atzo heldu zen Washingtonera, eta, kazetariei esan zienez, AEBek Europako «bakerako tropen segurtasuna bermatzea» nahi du. Izan ere, Starmerren ustez tropa horiek Ukrainan zabaltzea da «luzera begira bakea» izateko aukera bakarra. Lehen ministroak nabarmendu zuen «indarkeria aldi baterako etetea» izango dela menia, su etena hitzartu arren Mendebaldeak ez badu presentziarik Ukrainan, eta edonoiz gerra berriz has daitekeela. Trump, ostera, argi mintzatu da: «Su etena hitzartuz gero, [Errusiako presidente Vladimir] Putinek ez du beste eraso bat abiaraziko Ukrainaren aurka». Bake akordiorako bidearen lehen pausoa, halere, Ukraina AEBekin bihar sinatzekoa den mineralen inguruko hitzarmena dela esan du Trumpek, Etxe Zurian Starmerrekin batera egin dituen adierazpenetan. Trumpek azken egunetan aditzera eman duenez, akordio horrek AEBetako enpresei aukera emango lieke Ukrainako meatzeetan aritzeko, eta AEBetako presidenteak azpimarratu du hori dela «segurtasunerako bermerik handiena»: «Segurtasun berme bat dela esan liteke. Ez dut uste inork Ukrainari eraso egingo dionik han langile asko baditugu eta zerikusia badugu lur arraroekin eta gure herriarentzat behar ditugun beste gauza batzuekin». Gerra hasi zenetik, AEBak Ukrainaren alde lerratu dira; baina, urtarrilean Trump Etxe Zurira heldu zenetik, atzerri politika aldatu du Washingtonek, eta Errusiarengana gerturatu da. Are gehiago, Trumpek adierazi izan du Ukrainarako menia AEBek eta Errusiak negoziatu beharko luketela —eta esan du akordio bat lortzeko zorian egon litezkeela—. Jarrera horrek zeresana eman du Europan, eta AEBekin elkarlanean aritzeko beharra aldarrikatu dute hainbat agintarik. Washington aliatu gisa mantentzeko helburuarekin bildu zen astelehenean Frantziako presidente Emmanuel Macron Trumpekin, eta, gaur, Starmerrek presio egiten jarraitu du. Mezu bera eraman zuen Macronek Etxe Zurira; izan ere, Europako agintariek azken hilabetean babestu duten tesiaren arabera, bestelako bake akordio batek ezegonkortasuna eragingo luke Europan. Eta, Trumpi adierazi izan diotenez, ezegonkortasun horrek eragin zuzena izango luke AEBetan ere. Europaren ardura Trump izan zen aurrenekoa proposatzen Europak «bakerako tropak» zabaldu beharko lituzkeela Ukrainan. Are gehiago, asteon esan du Errusia prest egon litekeela tropa horiek onartzeko, nahiz eta Moskuk ukatu duen halakorik. Etxe Zuriko maizterraren iritziz, «Europaren arazo bat» da Ukrainakoa, eta haiek arduratu beharko lukete bakea bermatzeaz. Macron bat etorri zen adierazpen horiekin, eta Erresuma Batuak ere ildo beretik jo du: besteak beste, herrialdeko BPG barne produktu gordinaren %2,5 defentsara bideratuko dute 2027tik aurrera. Gaur egun, NATO Ipar Atlantikoko Itunaren Erakundeko hiru kidek soilik bideratzen dute beren BPGaren %2,5 baino gehiago defentsara: Poloniak, AEBek eta Greziak. NATOri dagokionez, Trumpek gaur esan du Ukraina erakundean sartzea «ezinezkoa» dela. Gauzak horrela, eta Europa batzeko asmoz, bilera bat antolatuko du Starmerrek igandean, Londresen, herrialdeek datozen urteetan egingo dituzten defentsa politikak koordinatzeko helburuarekin. NATOko hamazortzi herrialde egongo direla bertan jakinarazi berri du Starmerrek, Etxe Zurian; zeintzuk izango diren, halere, oraindik ez dute publiko egin. Harremanak Trumpek Errusiarekin harremanak hobetu nahi dituela adierazi izan du behin baino gehiagotan. Eta, xede horrekin, bi herrialdeetako ordezkaritzak bildu dira gaur Istanbulen (Turkia)r. Bilerak sei ordu inguru iraun du, eta, Errusiako presidente Vladimir Putinek herrialdeko zerbitzu sekretuei jakinarazi dienez, «bide onetik» joan dira. Are gehiago, TASS Errusiako berri agentziak kaleratu duenez, Putinek azpimarratu du bi herrialdeen arteko harremanak «bideratzeko» nahia dutela. Ukrainako gerra hasi zenetik, 2022ko otsailean, bigarren aldiz bildu dira Washingtonen eta Moskuren ordezkaritzak. Iragan astean bildu ziren aurrenekoz, Riaden (Saudi Arabia). Bi aldeek azaldu dutenaren arabera, bilera horien helburua da «normaltasuna» berreskuratzea Errusiak AEBetan eta AEBek Errusian dituzten enbaxadetan. Izan ere, azken urteetan enbaxadako hainbat langile kanporatu dituzte herrialde horietatik. Putinek, bestetik, adierazi du AEBen eta Errusiaren arteko bilerek hautsak harrotu dituztela Mendebaldean: «Mendebaldeko elite batzuek erabaki dute munduak ezegonkor segitzea. Hasitako elkarrizketa porrokatzen edo kolokan jartzen saiatuko dira».

Euskal Herriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak deituta, 50 bat lagun sartu dira La Caixak Bilboko Plaza Biribilean duen egoitza nagusian, eta han protesta egin dute, «bankuak alokairu eskuragarriekin egiten duen espekulazioa salatzeko». Sindikatuaren arabera, bankuak higiezin ugari erosi zituen oso prezio merkean 2008ko krisia baliatuz, eta, orain, etxebizitza horiekin «espekulatzen» ari da: alokairu eskuragarri gisa aurkezten ditu, baina, gero, «abusuzko klausulak» sartzen ditu kontratuetan; hala, «maizterren eskubideak urratu eta errentagarritasuna handitzen» du. Sindikatuak esan duenez, behin baino gehiagotan saiatu dira bankuarekin harremanetan jartzen, La Caixak kudeatzen dituen zenbait etxebizitza blokeren egoera negoziatzeko, baina bankuak ez die erantzun eskaera horiei. Gaurko protestan, gutun bat helarazi diete arduradunei, eta berriro ere negoziazio mahai bat eratzeko eskatu diete. Etxebizitza Sindikatu Sozialistak salatu du Ertzaintzak identifikatu egin dituela protestan parte hartzen ari zirenak, eta isunak jartzeko mehatxua egin diela.

Koherentziaz bezainbeste ausardiaz, PKK Kurdistango Langileen Alderdiaren fundatzaile Abdullah Ocalan-ek bakearen aldeko apustua berretsi berri du. Halaxe egin du DEM alderdiaren ordezkariek gaur zabaldutako mezu batean, hura ikusten izan baitira Imrali uharteko segurtasun handiko kartzelan. Beharbada, mezuak harrituta eta nahasita utziko zituen batzuk, Ocalanek PKKri hau eskatu izanak batez ere: «Kongresua antolatzea —indarrez garaitua izan ez den edozein komunitatek egiten duen bezala, edozein alderdi modernok egiten duen bezala— eta erabaki bat hartzea». Eta Ocalanen ustez, hau da, alderdi horren fundatzailearen ustez, «armak uztea eta alderdia desegitea» erabaki behar da. Dena dela, Ocalanek joan deneko 30 urtean (hau da, atxilotua eta 1999an Imralin kartzelatua izan baino lehenago ere) zer adierazi duen irakurri eta entzun duena berehalaxe konturatuko da buruzagi kurduak orain egin duen proposamena bat datorrela hark buruan izan duen koexistentzia eta gobernantza eredu berriaren bilakaerarekin eta osaerarekin, eta konturatuko da, halaber, egokiera izan dutenean —askotan tarte laburrak izan dira, odola isuriz zapalduak— kurduek ahaleginak egin dituztela eredu berri hori aurrera ateratzeko, dozenaka izenez osatutako alderdi horren bitartez —behin eta berriz utzi baitute legez kanpo—. Horretan ahalegindu dira, esaterako, Turkiaren mendeko Kurdistango Autonomia Demokratikoan 2011z geroztik, eta, irmoago, Rojavan 2013az geroztik. Beraz, ez da harritzekoa Ocalanek hauxe idatzi izana gaurko mezuan: «Devlet Bahceli jaunak [AKPrekin batera gobernuan den alderdi MHPko burua] egindako deiaren eraginez, eta presidente jaunak [Erdogan] eta gainerako alderdiek dei horri emandako babesaren eraginez, egoera egokia da armak uzteko eska dezadan, horren erantzukizun historikoa neure eginez». Ocalanek, gainera, zera aitortu du: «Bururaino iritsi da [PPK-ren] bizialdia, haren kontrako alderdiena bezalaxe, eta, hortaz, desegin beharra dauka». Buruzagi kurduak Turkiako Gobernuaren eta Estatuaren ardurapean utzi du hurrengo pausoa, eta, jakina, ondotxo daki zein duen aurrean. Lider kurduak arretaz aztertu ditu beste mugimendu batzuk, hala nola Irlandakoa eta Euskal Herrikoa, eta halakoek erakutsia daukate zer behar duen bakea zinez eta eskuzabal lortu nahi duenak: koherentzia, ausardia eta sormena. Eta horretan ari da Ocalan. Bi orri eskasetan, Ocalanek zehaztu du PKK zergatik sortu zen «XX. mendean, gizakiaren historiako garairik bortitzenean», alegia, «guztiz ukatzen zelako kurduen errealitatea, eta haien oinarrizko eskubideak eta askatasuna murriztu, batez ere adierazpen askatasuna»; nolatan hartu zituen armak PKK-k—1984an sortu eta sei urtera—, «ezin baztertuzkoa baita gizarte demokratiko baten premia»; eta nola «aurkitu zuen oinarri soziala eta babesa, nagusiki kontuan harturik politika demokratikoaren bideak itxita zeuzkatela». Hiru lerrotan, Ocalanek argi eta irmo laburtu du zein den urte hauetan guztietan garatu duen ereduaren funtsa, eta nabarmendu du «gizarte eta jokaleku politiko demokratikoak» beharrezkoak direla eredu hori mamituko bada, «zeina nortasunen errespetuan oinarritzen baita, adierazpen librean, eta gizartearen alor bakoitzaren autoeraketa demokratikoan, beren egitura sozioekonomiko eta politikoen arabera». Ocalanek garbi dauka: «Errepublikaren bigarren mendeak senidetasuna ekarriko badu, eta senidetasuna luzaroko izango bada, beharrezkoa da demokrazia. Adostasun demokratikoa da bidea». Eta argi dauka, era berean, ez diola bere mezuak emango amaiera 40 urteko gatazka horri. Horregatik, hau errepikatu die DEMeko ordezkariei, eta halaxe kontatu du haietako batek, Sirri Surreya Onder diputatuak: «Praktikan armak uzteak eta PKK desegiteak, dudarik gabe, berekin ekarri behar du politika demokratikoaren errekonozimendua, baita alde juridikotik ere». Zalantzarik ez dago mezu hori mugarri bat izango dela. Guztientzat. PKKrentzat, mezua aztertu beharko baitu, kongresua antolatu, eta erabaki; Turkiako Gobernuarentzat eta Estatuarentzat —sakoneko estatuko indarrek ez dute bakerik nahi—; Turkia osoko biztanleentzat, bai eta Kurdistanen beste hiru parteentzat ere: Rojavarentzat, Iraken mendeko Kurdistanentzat eta Iranen mendeko Kurdistanentzat. Abdullah Ocalanek berretsi egin du: gelditu gabe segituko du bakea lortzeko lanean.