Ahots kritiko bakarra Iran izan da. Biyan Zanganeh Irango petrolio ministroak gaitzetsi egin zuen Saudi Arabiaren jarrera. «LPEEk bizirik jarraitu nahi badu, erabakiak LPEEren barruan hartu beharko dira, eta ez kanpotik datozen argibideen arabera. Ez gaude hemen kanpoan hartutako erabakiak zigilatzeko». Irango petrolio ministroak ukatu egin zuen bere herrialdeak LPEE uzteko asmorik duela, eta esplikatu zuen ez duela arazorik produkzio murrizketa luzatzeko ere. «Hemen arazoa aldebakartasuna da», esan zuen, eta ohar garbia egin: «LPEE hil egingo da prozesu honetan».
Bi handiak
2016. urteaz geroztik, LPEEko hamalau herrialdeak beste talde baten parte ere badira, beste hamar aliaturekin batera. Garai batean, guztiak ados jarri ziren ekoizpenak egokitzeko. Helburua zuten txikitzea upela merkeegi egotera bultzatzen zuten petrolio erreserba handiak.
LPEE hedatu horretako adiskide berrietako bat da, hain zuzen, Errusia, munduko petrolio esportatzailerik handienetan bigarrena. Eta lehen arerio handienak zirenak, Saudi Arabia eta Errusia, gero eta gehiago dabiltza elkar harturik, adibidez, Iranen haserrerako.
Dena den, Saudi Arabiako petrolio ministroak, Khalid al Falihek, bazuen atzo erantzuna Irango ordezkariarentzat: «Hemen inork ez dio inori ezer agintzen; hau guztia kontsultetan eta analisi partekatuetan oinarritzen da», esan zuen, eta argudio pisutsua eman zuen bere jokaera defendatzeko: «Mundu guztia errespetatzen dugu, baina kontua da Saudi Arabia eta Errusia munduko ekoizlerik handienak direla».
Gauzak horrela, Vienako eztabaidak funtsean zera erabakiko du: zenbat denboraz luzatu upel ekoizpen txikiago hori —beste urte erdi ala bederatzi hilabete—. Saudi Arabiak eta Errusiak bat egiten dute horretan ere: murrizketa 2020ko martxora arte luzatzearen alde daude biak, besteak beste, horren mende ez egoteko LPEEren urte bukaerako ohiko bileran.
LPEEko herrialdeek eta beste hamar herrialdek, Errusia barne, urte erdi daramate ekoizpena murriztuta, orotara eguneko 1,2 milioi upel gutxiago merkaturatzen. Horrekin lortu dute aurre egitea AEBetako frackingeko petrolioaren eskaintza handiak egindako presioari, eta upela eta 54 dolarretik 65-70 dolar ingurura igotzea.
Atzo, bi dolar garestitzen hasi zuen eguna, baina gero indarra galdu eta 65 dolarrean geratu zen.
Sakrifizioa
Baina ikusteko dago murrizketari eustea nahikoa izango den upelari 70 dolarretan eusteko. AEBetako petrolio ugariaren presioari beste hainbat aldagai gehitzen ari zaizkio eskariaren aldetik. Esate baterako, ikusi beharko da zer gertatzen den Txinako eta Indiako ekonomiekin, geldotzeko zantzuak baitituzte, eta bi herrialdeak baitira petrolio kontsumitzaile oso handiak.
Hori bai: azken datuen arabera, oraingoz ekoizpen murrizketan ez dute sakrifizio handirik egin behar izan, ez Saudi Arabiak, ezta Errusiak ere. Bloombergen arabera, LPEEren ekoizpen txikiagoak gehienbat Venezuelaren krisian eta Iranek jasaten dituen zigorretan du jatorria.
ACEAk ziurtatu du gasolinaren eta gasolioaren CO2 isurketen aldea txikitzen ari dela, baina artean «esanguratsua» dela dio, eta horregatik eskatu die bezeroei ez ditzatela alboratu «belaunaldi berriko» dieselak.
Bezeroek, ordea, dieselari bizkarra emateaz gain, CO2 isuriak handitu dituen beste joera bati eusten ari dira: noranahiko itxurako autoak saldoka erosten ari dira, SUV deitutakoak. Iaz EBn saldutako autoen herenak baino gehiago izan ziren mota horretakoa, eta hortik gora merkatu askotan. Hego Euskal Herrian eta Espainian, esaterako, aurten saldutakoen %45 izan dira. Auto arruntak baino handiagoak dira, pisutsuagoak eta aerodinamika gutxiagokoak, eta, oro har, erregai gehiago kontsumitzen dute.
Renove plana indarrean jarri zutenean, auto saltzaile batzuek ziurtatu zuten jarritako dirua motz geratuko zela eta ez zuela eragin erabakigarririk izan. Zenbakiek erakusten dute eragina mugatua izan dela. Guztira 2.411 autok baliatu zuten Jaurlaritzaren 2.000 eta 3.000 euro arteko laguntza: urte osoan Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan saldutako autoen %11,5. Badira diru publikoz lagundutako autorik saldu ez duten kontzesionarioak ere, beren ibilgailuak ez baitziren agertzen Jaurlaritzaren zerrendan.
Merkatuaren erorialdia oso-osorik lotuta dago dieselaren amiltzearekin. Urtarrilaren 1etik ekainaren 30era gasolioa erretzen duten 6.344 auto saldu dituzte, iragan urtean baino %35,8 gutxiago. Dieselaren kuota %34tik %23,6ra jaitsi da urtebetean. Beste mende batekoa dirudi lau autotik hiru diesel ziren garaia, baina 2010ean izan zen, eta 2017ra arte merkatuaren erditik gorakoa izan zen haren kuota.
Gora doa, berriz, gasolina autoen merkatu kuota: %59,6 izan zen iazko lehen sei hilabeteetan, eta %65,8ra iritsi da. Kopuru osoetan, igoera txikiagoa da: 17.648 saldu dituzte, iaz baino %2,3 gehiago.
«Etorkizuna elektrikoa da»
Merkatu kuota gehien handitu dute gasolina eta gasolioa ez beste sistemak darabiltzaten autoek: %6,2 ziren iaz, eta dagoeneko %10,4 dira. Urtarriletik ekainera 2.808 matrikulatu dira, iaz epe horretan baino %55 gehiago. Alternatiboen artean, hibridoak dira nagusi, hau da, motor elektriko batez gain gasolioa eta gasolina erretzen duen beste bat dutenak.
Auto elektriko hutsak, oraindik, salmenten zati txiki bat dira. Hego Euskal Herriko daturik ez dago oraindik, baina Espainian, aurten salmentak bikoiztu egin diren arren, %0,7 baizik ez dira (5.459).
Autowag auto saltokiko iturriek baieztatu dute salmentak oraindik txikiak direla atal horretan. «Prezioen diferentziak oso handiak dira. Asko hitz egiten da ekologiaz, baina poltsikoak agintzen du. Gasolina autoenekin berdindu arte, jendea ez da erosten hasiko. Jendea ez dago prest ingurumenarengatik hamar edo hogei mila euro gehiago ordaintzeko».
Edonola ere, sektoreak uste du etorkizuna elektrikoa dela. «Une jakin bat iristen denean, asko handituko da auto elektrikoen kopurua, motor elektriko bat egitea diesel bat egitea baino merkeagoa baita fabrikatzailearentzat. Hemendik hamar urtera baino gutxiagora, autoen %95 elektrikoak izango dira», adierazi dute Autowageko iturriek.
Eusko Jaurlaritzaren Renove planak, esate baterako, soilik lau auto elektrikoren salmenta lagundu du, harentzat izan arren laguntzarik handienak, 3.000 eurorenak. Kontua da aldi berean jarri dela martxan Espainiako Gobernuak emandako 6.500 euro arteko diru laguntza ematen duen plan bat (Moves), eta hara jo dute auto elektrikoetan interesa zeukatenek.
