BILBO. Jakina zen konfinamenduak eta auto saltokien itxierak amildu egingo zutela auto berrien salmenta. Uste hori baieztatzen duen datua zabaldu zuen atzo sektoreak: %75,6 jaitsi dira matrikulazioak. Iazko martxoan 5.207 auto berri saldu ziren, eta 1.268 baizik ez aurtengoan. Horrenbestez, urtarrilaren hasieratik 8.250 saldu dituzte, %37,5 gutxiago. Motor mota guztietan jaitsi dira salmentak, baina batez ere gasolina eta gasolioa erretzen dutenetan: -%79, batean zein bestean. Hibridoetan, elektrikoetan eta gasa darabiltenen artean, berriz, erdira jaitsi da merkatua. Horren ondorioz, motor alternatiboak dituzten autoek inoizko merkatu kuota handiena lortu dute martxoan, %24,5, hain zuzen ere. Iazko martxoan halako bi da. Gasolina bidezkoen kuota %65etik %55,6ra jaitsi da, eta %23tik %19,8ra, berriz, dieselena.

Langile autonomoak eta koronabirusa. Autonomoei laguntzeko onartu diren neurriak eta ezohiko prestazioari buruzko xehetasunak azaltzen dugu gida arin honetan.

ELAk salatu du Gasteizko Mercedesen 47 langilek eman dutela positibo koronabirusarekin, eta beste bostek Tubos Reunidosen.

Koronabirusa COVID-19: Autoen salmentak % 77,7 jaitsi dira EAEn. Koronabirusak kontzesionarioak itxi eta automobilgintzako lantegien ekoizpena geldiarazi ditu.

Itsasoa bare dago, eta eguraldi «benetan ona» dutela nabarmendu du Andoni Gabantxok (Bermeo, Bizkaia, 52 urte). Kontsolamendu txikia dirudi, baina oso garrantzitsua da itsasoaren erdian zaudenean, Sierra Leonako kostatik 700 kilometrora, eta 51 egun daramatzazunean lurra zapaldu gabe. Horiek, dena den, marinel ofizioaren ohiko ajeak dira, eta Gabantxok ondo ezagutzen ditu, 29 urte baitaramatza ozeanoetan barrena lanean alturako arrantzan. Kanpaina pixka bat luzatzea ez da arraroa izaten, baina mundu osoko aireportuak itxita egotea bai, eta, itzultzeko hegaldia martxoaren 21ean zuen arren, gaur-gaurkoz ez daki noiz arte luzatuko duen Afrikako egonaldia. «Barneratzen ari gara, eta bakoitzak bere erara darama. Nik ez daramat oso txarto; etxekoak ondo daude, nahiko sarri daukat haien berri… Baina denok ez gara berdinak, eta denok ez dugu egoera bera etxean».

Eustaten arabera, 883 dira hozkailu ontzi handietan lan egiten duten hego euskal herritarrak, eta horietako bat da Gabantxo, Haizea Hiru ontziko makinetako nagusia. Azaroaren 25ean irten zen etxetik lau hilabeteko kanpainari ekiteko, eta otsailaren 8an lurreratu zen azkenekoz, Abidjanen (Boli Kosta). Han lurreratzekoa zen duela hamar egun, itzultzeko hegaldia hartzeko, baina itsasoan geldiarazi zituzten. «Lehorretik deitu, eta aireportuak itxita zeudela esan ziguten. Orain ez dago inolako aurreikuspenik; ez dakigu noiz edo nola itzuliko garen. Mundu osoko nazioek itxi dituzte mugak. Gu ezin gara joan, eta gure ordez aritu behar dutenak ezin dira etorri». Euren enpresa hariak mugitzen saiatu da, baina alferrik. «Espainiak Boli Kostan duen enbaxadorearekin eta abar, baina gaur egun eskuak lotuta dauzka. Mundu osoan gertatzen ari da gauza berbera: ez da Boli Kostaren arazoa bakarrik. Indiako ozeanoan dauden lagunek ere arazo bera daukate».

Hamahiru lagun daude ontzian, hiru euskal herritar, galiziar bat, eta bederatzi afrikar, lau herrialdetakoak: Beningoak, Boli Kostakoak, Senegalgoak, eta Ghanakoak. Oraingoz, lanean jarraitzen dute, baina Gabantxok onartu du atzerapen luzearen aurreikuspenak eragina izan duela giroan: «Itzultzeko buruan zuen data heldu eta gero, jendeak ez dauka burua egon behar den tokian, eta errazago sortzen dira istiluak. Horrez gain, jendea nekatuta dago, ez fisikoki, psikologikoki baizik, eta errazago gertatzen dira erruak eta istripuak». Alde horretatik, Gabantxok badu eskarmentua egonaldi luzeak kudeatzen, eta, Euskal Herrian itxialdia agindu zenean, hura hobeto eramateko aholku sorta bat idatzi zuen Twitter sare sozialean, eta arrakasta handia izan zuen.

Eskarmentuak, baina, ez du dena leuntzen, eta teknologiak elkarren berri izateko modua asko erraztu duen arren, ez du ezkutatu etxekoekin hitz egitea «gogorra» dela. Haren amak 92 urte ditu, gaixo kronikoren bat ere badu familian, eta 7 urteko seme bat. «Dakien bakarra da astebete barru etxean egongo nintzela esan niola, eta aste hori bete dela eta ez nagoela. Zorionez, handik iristen zaizkidan albiste guztiak onak dira, baina txarrak balira, nola itzuli?». Herrialde ezberdinetako marinelak dira, baina kezka antzekoa dute: «Arrantzale afrikarrek ere familiarekin hitz egiten dute, eta entzuten dute zer gertatzen ari den beren herrian. Senegalen, gauez inor ezin da irten kalera, eta mugak itxita daude. Boli Kostan, berdin… eta urduritasuna da nagusi. Batez ere ikusten dutelako egunak aurrera doazela eta ez dagoela inolako berri onik».

Osasunez ondo daude guztiak ontzian. Itsasoan 50 egun eramatea nahikoa ziurtagiri da eskifaiako inor koronabirusak jota ez dagoela baieztatzeko. Baina lehenago edo geroago portura itzuli beharko dute janari eta erregai bila, eta horrek arriskua du. «Berriro itsasora joan behar badugu, eta gaixoren bat badago barruan, nola bakartuko dugu? Hemen ez dago sendagilerik, ez ospitalerik, ez ezer. Elkarren ondoan gaude egun osoan. Bat gaixotzen bada, denok kutsatuko gara». Enpresak beste hiru ontzi ditu Atlantikoan, eta han denak osasuntsu daude. Ez, ordea, Egalabur arrantzontzikoak. Marineletako bati kutsatua egotearen sintomak atzeman zizkioten, eta berrogeialdia egiten ari da Abidjango portuan.

Industriaren eteteak zenbait sektoretan —enpresaburuen artean bereziki— eragin duen haserreari irtenbide bat eman nahi izan dio Espainiako Gobernuak, eta salbuespen batzuk egin ditu funtsezkotzat jotzen ez dituen jarduera batzuetan; eta, bereziki, euren produkzioa esportaziora bideratzen duten enpresei eragingo diete, haien jarduera edozein dela ere. Enpresa horiei «ezinbesteko gutxieneko jarduera bat» baimendu die, baina, horri eutsi nahiko baliote, lana murriztu beharko lukete, adibidez, asteburuetan duten produkziora edo erritmora; larunbatetan eta igandeetan txandarik ez badute, ekoizpen txikieneko aldia hartu beharko dute kontuan.

Zehaztapen horiek egin zituen atzo Industria Ministerioak ohar batean, eta erabakia berretsi zuen Nadia Calviño Ekonomia ministroak, ordu batzuk geroago eginiko agerraldian, alboan Pablo Iglesias gobernukidea zuela —jarduera erabat gelditzearen aldekoa da Iglesias—. Adierazpen horrekin, gobernuak enpresa asko irekitzeko zirrikitua zabaldu du, baina hainbat galdera utzi ditu oraindik erantzun gabe. Emandako azalpenen arabera, Hego Euskal Herriko lantegi handi ugarik ez lukete euren jarduera eten beharko, euren bezero nagusiak nazioartean dituztelako. Dena den, ikusteko dago nola gauzatuko den hori.

Calviñok azaldu duenez, baimen hori igandeko erabakiaren interpretazio bat da. Nabarmendu du dekretu horren asmoa ez dela ekonomia gelditzea, baizik eta «hibernazio moduko batean» sartzea, herritarren mugikortasuna gutxitzeko eta kutsatzeak gutxitzeko. Horren harira, azpimarratu du dekretu horrek enpresei aukera ematen diela beren lantaldeak egokitzeko —«oinarri bat mantentzeko»—, produkzio kontraturik gal ez dezaten, eta alarma egoeraren ondorengo ekoizpen jarduerari eutsi ahal izateko. «Mugikortasuna murrizten saiatzen den lege dekretu bat daukagu [igandekoa]; jarduera ekonomikoa minimizatzen saiatzen dena, baina oinarrizko jarduera bat mantentzeko modua ematen duena ere, enpresek ekoizpen gaitasuna eta kontratuak gal ez ditzaten».

Erabaki horrekin, zenbait sektoretatik eginiko eskaerei erantzun nahi izan die Madrilek. Atzo, Jaurlaritzak «zirrikituren» bat bilatzeko eskatu zion beste behin, eta Asturiasko kasua gogoratu zion; han gobernuaren ordezkariak onartu du 30 bat enpresak euren jarduera ez etetea.

EAJk, berriz, Calviñoren «zuzenketa» eskertu zuen, baina zehaztasun gehiago eskatu zizkion. ELAk eta LABek, berriz, salatu zuten interpretazio batek ezin duela ordezkatu lege dekretu batek zehazten duena.

Autonomoak ere bai

Era berean, gobernuak argitu du igandeko dekretuan funtsezkotzat jotako jardueretako batean aritzen ez diren autonomoek ere lan egin ahalko dutela, mugitu daitezkeela euren lantokietara baimen berezi batekin. Baina euren kargura beharginak badituzte, baimen ordaindua eman beharko diete.

Koronabirusaren krisiaren kalteak konpontzeko beste neurri sorta bat onartu du Espainiako Gobernuak. Horien ondorioz, autonomoek eta enpresa txikiek aukera izango dute Gizarte Segurantzaren kotizazioak sei hilabetez atzeratzeko. Sari bereziak sortu dituzte lana osorik edo zati bat galdu duten etxeko langileentzat eta orain lanik gabe geratu diren aldi baterako langileetako batzuentzat. Gainera, laguntza batzuk jaso ahal izango dituzte alokairua edo hipoteka ordaintzeko arazoak dituztenek, baita argindarrari eta etxeko beste gastu batzuei aurre egiterik ez dutenek.

ALOKAIRUAK

Etxegabetzerik ez hurrengo sei hilabeteetan

Gobernuko bi alderdiek atzo adostutakotik ezer gutxi aldatu da alor honetan. Zaurgarritasun egoeran dauden eta beste etxebizitzaren bat izateko aukerarik ez duten maizterren etxegabetzerik ez da egingo sei hilabetez, alarma egoera bukatzen denetik aurrera. Horrez gain, iraungitzear zeuden alokairu kontratuak beste sei hilabetez luzatuko dira automatikoki, eta ez da izango igoerarik.

Maizterrek, era berean, ICOtik interes gabeko mikromaileguak jasoko dituzte alokairuak ordaintzeko laguntza gisa, eta seitik hamar urtera bitarteko epea izango dute haiek itzultzeko. Horrela, Pablo Iglesiasen arabera, ziurtatuko da etxejabe txikiek, «pentsio urria alokatutako etxe batekin osatzen duen bikote ezkondu pentsiodunek», diru sarrera hori ez dutela galduko.

Mailegu txiki horiek ematerakoan, gobernuak zaurgarritasun egoerako maizter gisa hartuko ditu koronabirusarengatik eta larrialdi egoerarengatik kaleratutako pertsonak, aldi baterako erregulazioan sartu direnak eta egoera dela-eta sarrerak maila jakin batean murriztuta dauzkaten autonomoak. Azken buruan, itzulketa horren epea amaituta, maizterren batek ezingo balu mailegurik itzuli, Pablo Iglesiasek azaldu du estatuaren funts publikoetatik aterako dela dirua.

Dekretuak, hori bai, desberdindu egiten ditu etxejabe txikiak eta handiak. Etxejabe handiak dira alokairuan hamar etxe baino gehiago dituztenak. Horiei lotuta, alokairuen negozioan dauden inbertsio funts eta higiezin talde handiek euren ekarpena egin behar dutela uste du gobernuak. Horregatik, zaurgarritasun egoeran dauden maizterrek ezinezkoa badute alokairua ordaintzea, zorraren erdia barkatu beharko diote etxejabe handi horiek, edo, bestela, zorra berregituratu, hiru urteko epean ordaindu ahal izateko. ak.

HIPOTEKAK

Kasu gehiagotan atzeratu ahal izango dira ordainketak

Krisiaren ondorioz hipoteka mailegua ordaindu ezin dutenentzako atzerapena kasu gehiagotara zabaldu du gobernuak. Lehen etxebizitzen kasuez harago, bankuek ezingo diete kobratu lokal eta bulegoen gaineko hipotekarik jarduera etenda edo sarrerak murriztuta dauzkaten autonomoei, alarma egoera amaitutzat ematen den hilabetearen azken egunera arte. Ordaindu gabeko alokairuak dituzten etxejabeek ere, pertsona fisikoak badira, eskatu dezakete atzerapen hori hipotekentzat.

ENERGIA ETA URA

Ezingo da mozketarik egin larrialdiak iraun bitartean

Aurretik hartutako neurria orokortu egingo du dekretu honek: ezingo zaio inori argindarrik, gasik edo urik moztu larrialdi egoerak irauten duen bitartean. Argindarrerako eta gaserako bonu soziala lortzeko baldintzak arindu egingo direla ere iragarri du Iglesiasek, eta laguntza hori eskatu ahal izango dute krisi honen ondorioz kaleratutako langileek eta jarduerarik gabe gelditutako autonomoek.

BEHIN-BEHINEKOEN SARIA

440 euroko laguntza

Alarma egoerak iraun bitartean behin behineko lan kontratua bukatu zaien eta langabezia sarirako eskubiderik ez duten langileentzako 440 euroko laguntza berezi bat onartu du gobernuak. Hilabete bateko ordaina izango da, eta gutxienez bi hilabeteko kontratua zuten langileentzat izango da. Ez da bateragarria izango beste gutxieneko errenta, laguntza eta antzekoekin.

ETXEKO LANGILEAK

Hilabeteko saria lanik gabe geratu direnentzat

Gizarte segurantzan egon arren, etxeko langileek ez dute izaten langabezia saririk, eta haientzako ere laguntza bat izango da, larrialdi egoerak iraun bitartean kaleratuak izaten badira edo lanorduak murriztu bazaizkie. Hilabete bakarreko laguntza izango da, kotizazio oinarriaren %70ekoa. Hego Euskal Herrian 37.000 langile inguruk kotizatzen dute etxeko langileen erregimenean.

KONTSUMO LAGUNTZAK

Kredituak eta bidaiak

Kontsumoko kredituen ordainketetan ere atzerapena izango dute zaurgarritasun ekonomikoan dauden pertsonek. Hiru hilabete egin ahal izango dituzte horiek ordaindu gabe.

Bertan behera gelditutako bidaien inguruan, berriz, gobernuak onartu du bezeroek bonu bat izango dutela urtebetez. Epe horretan erabiliko ez balute, jarri duten dirua itzuli egin beharko zaie.

AUTONOMOEN KOTIZAZIOAK

Sei hilabete atzeratu ahal izango dituzte

Gizarte Segurantzako kotizazioen sei hilabeteko luzapena ere onartu du gobernuak, autonomoentzat eta enpresa ertain eta txikientzat, baldintza jakin batzuekin. Zorretan dauden kotizazioen ordainketa ere atzeratu ahalko da ekainaren 30era arte.

Baldintzak desberdinak izango dira kasuan-kasuan. Hala, aurretik luzapena ez duten eta koronabirusak kalte egin dien autonomoek apirilari dagozkien kotizazioak atzeratu ahalko dituzte %0,5eko interesarekin. Maiatzari, ekainari eta uztailari dagozkien kotizazioen atzerapena sei hilabetekoa izango da, eta ministerioak zehaztu beharko ditu baldintzak.

Langileak aldi baterako erregulazioan dituzten enpresek eta autonomoek ez dute abantaila bera izango. Soilik maiatzeko eta ekaineko kotizazioak atzeratu ahalko dituzte, eta haiengatik %0,5eko interesa ordaindu beharko dute.

Martxoaren 14tik aurrera jarduera eten duten autonomoek ez dute errekargurik ordaindu beharko apirilera bitarteko egunei dagozkien kotizazioetan.

Koronabirusaren hedapenari aurre egiteko eta osasun publikoa bermatzeko,funtsezkoa ez den guztia gelditzeko eskatu dute berriro ELA eta LAB sindikatuek.

Koronabirusa COVID-19: Hauek dira jarduerarekin jarraitu dezaketen enpresak EAEn. Metalgintza EAEn irekitzeko baimena izango duten sektoreen artean dago azkenean.

Industria elektrointentsiboak ez du gelditu behar. Ez dute jarduera errege-dekretuaren arabera gelditu behar, bertan jasotako salbuespenak direla eta.