Ez da ezusterik izan, beraz; langileek protesta ugari egin dituzte azken hilabeteetan; bilerak ere erruz izan dira, hala Jaurlaritzarekin nola Espainiako Gobernuarekin, baina erakunde horiek uko egin diote pribatizatutako ontziola atzera publiko egiteari. Gasteizek ez du baztertu Navalen likidazioaren ondotik proiekturik jaiotzen bada hura laguntzea; «baina laguntzea ez da lideratzea», gogoratu dute sarritan Lakuako ordezkariek, Europako lehia arauak argiak direla esanda.
Horiek horrela, kaleratutakoen artean 150 beharginek badute Navantia ontziola talde publikora joateko aukera, haren aurrekoa zen Izar enpresa publikoko langileak baitziren 2006an Sestaoko ontziola pribatizatu zutenean. Lana emango dietela berretsi diete, baina lanpostu horiek Ferrolen, Cadizen edo Cartagenan egongo lirateke, kaleratze arriskua duten ontzioletan. Ez dirudi benetako irtenbide bat.
Eta orain zer?
Gaur bertan batzarra egingo dute langileek Sestaoko ontziolan, mobilizazioei zer-nolako segida emango dieten erabakitzeko. Haren ostean, manifestazioan aterako dira Bilboko kaleetan (11:30).
Horrez gain, beharginen ordezkariek bilera bat egingo dute Espainiako Industria ministro Reyes Marotorekin, Madrilen; hilaren 15ean izango da batzar hori. Langileen egoera izango dute hizpide, eta Madrilek eman ditzakeen erantzunen zain geratuko dira. 173tik 150ek SEPIrekin duten kontratazio lotura horrek ekar dezakeenari buruz gehiago jakingo dela espero dute.
Kaleratzeen ostean Navalen likidazio prozesuak aurrera egingo du, eta langilerik gabeko instalazioak erosteko hautagaiak azaltzen ote diren jakingo da datozen asteetan. Baita industria proiektu berri bat abiatzeko inbertitzailerik agertzen ote den ere.
Naval hartzekodunen konkurtsoan dago 2017ko urriaren 10az geroztik. Ontziolaren jabeek —Murueta eta Ingeteam dira akziodun nagusiak— iazko irailean eskatu zioten epaileari abian jartzeko likidazio prozesua, eta prozesu horren ondotik iritsi dira langileen kaleratzeak.
ELA sindikatuak esan du «oso larria» dela Lan Ikuskaritzaren jokaera, langileen kaleratzeak baimendu dituelako «bideragarria den enpresa batean». ELArentzat, «arbuiagarria» da Industria Sailak esatea ebazpena iritsi aurretik Lanbide langileen soslaia aztertzen ari dela haiei beste enplegu bat emateko.
Hala, Hego Euskal Herrian 153.702 pertsona daude langabezia bulegoetako zerrendetan izena emanda, iazko otsailean baino 9.861 gutxiago. Langabezia tasa, beraz, %11,54 da, «EBko batezbestekoa baino dezente gorago, 4,8 puntu gorago hain justu» gogora ekarri du ELAk.
Langabeziak gogorrago eragiten die emakumeei gizonezkoei baino. Hamar langabetik ia sei (%57,6) emakumeak dira. Guztira, 88.507 andrazko zeuden lan bila otsailaren amaieran, eta 65.195 gizonezko. «Langabezia eta afiliazio datu guztiek erakusten dute, beste behin ere, lan merkatuak bereziki oker jokatzen duela emakumeekin», adierazi du Euskadiko CCOOk. «Datuek argi erakusten dute emakumeen eta pertsona gazteen egoera bidegabea, langabeen egoera txarra eta enplegudunen egoera geroz eta prekarioagoa».
Atzo, hain zuzen, Espainiako Gizarte Segurantzak esplikatu zuen emakumeek gizonezkoek baino %35 pentsio txikiagoak kobratzen dituztela. Aurreikuspen bat ere egin zuen: oraingo erritmoan, arrakala 2035. urterako desagertuko litzateke. Izan ere, iazko otsailetik aurtengora bitartean arrakala %1,8 txikitu da.
Langabeziak gora egin duen lurralde bakarra Nafarroa izan da otsailean, 260 langabe gehiago erregistratu dira enplegu bulegoetan. Aldiz, Araban 380 gutxiago dira langabeak; Bizkaian 239 gutxiago; eta, Gipuzkoan, 268 gutxiago. Hegoaldean, beraz, otsail amaieran urtarrilean baino 627 langabe gutxiago zeuden.
Nekazaritzan gora egin du langabeziak joan den hilabetean (+67), baina gainerako sektoreetan jaitsi egin da langabe kopurua: beherakada handiena zerbitzuen sektorean gertatu da (-471), eta haren atzetik industrian (-335) eta eraikuntzan (-245).
Langabezia sariari dagokionez, zaharrak berri: hilabetean bi puntu eta erdi apaldu bada ere, langabezian daudenen erdiek baino gehiagok, %56,9k, ez dute jasotzen inolako ordainsaririk.
Gizarte Segurantzan kotizatzen duten langileen kopurua handitu egin da otsailean: urtarrilean baino 3.894 gehiago dira, eta iaz baino 24.830 gehiago. Hegoaldean, guztira, 1,2 milioi langilek egiten dizkiote ekarpenak Gizarte Segurantzari. Sail guztietan sortu da enplegua: erregimen orokorrean (+2.586), nekazaritzan (+152), etxeko langileenean (+12), autonomoenean (+155) eta itsasoko langileenean (+154).
Haatik, otsailean 95.439 kontratu berri sinatu zituzten, iaz baino %2,11 gehiago, baina kontratu berri horien %91 aldi baterakoak izan ziren.
«Azken hamabost urteetako hirugarren otsailik onena» izan dela nabarmendu du Beatriz Artolazabal Jaurlaritzako Enplegu sailburuak: «Krisia baino lehen eta krisi garaian, otsailean hazi egiten zen langabe kopurua. Bakarrik 2015ean 2018an izan dugu oraingoa baino otsail hobea».
Nafarroako Gobernuarentzat «txarra» da otsailean langabezia handitu izana, baina goraipatu du urtebetean %6,23 apaldu dela, 2.249 langabe gutxiagorekin.
Sindikatuek, ostera, sortutako enpleguaren prekaritatea salatu dute, eta kexu agertu dira langabe gehienek ez dutelako inolako ordainsaririk jasotzen.
