‘TENPERATURA’
Ekonomiaren egoera neurtzeko Eusko Jaurlaritzak sortutako termometroan beherantz doa tenperatura. Abenduan, hazkunde sendoa adierazten duen 100 gradutik behera jaitsi zen, eta joera hori sendotu egin da urtarrilean, 93,4ra jaitsi baita. Hau da, hazkunde motela erakusten duela. Ekonomia Sailak dio industriaren ondorioz jaitsi dela.
Irabaziak %0,7 handitzea lortu zuen iaz Volkswagenek, 13.900 milioira arte. Emaitzak «onak» direla ziurtatu du Herbert Diess presidenteak, kontuan hartuz gero dieselaren krisiak eta CO2 isuriak neurtzeko sistema berriek salmenta batzuk eragotzi dituztela. Landabenen, VWek KPIa gehi %0,5eko soldata igoera eskaini du, hamarren bat gehiago.
Duela bi urte kargua hartu zuenetik, gastu publikoa jaisteko hainbat neurri hartu ditu Morenok, Correaren garaian hartutako zorrei aurre egiteko bestemodurik ez zuela argudiatuta. Horrela, milaka langile publiko kaleratu ditu, gasolina diruz laguntzeari utzi dio eta ministerio batzuk kendu ditu.
Zor handia pilatu zuen Ekuadorrek Correaren agintaldiaren azken urteetan, petrolioaren merkatzeak kalte handia egin baitzion herrialdearen diru sarrera nagusiari.
Hiru urtean iritsiko da NDFren dirua, erreformak aurrera egin ahala.
Arrakala salatu dute, bakoitzak bere erara, euskal sindikatuek. Jone Bengoetxea genero politikako arduradunaren artikulu batekin egin du ELAk. Horretan, emakumeek bete ohi dituzten lanpostuen balorazio eskasagoaren adibide argigarri bat eman du: bulegoak eta eraikinak garbitzen dituztenek (emakumeak) kale garbitzaileek (batik bat gizonak) baino %13 gutxiago irabazten dute; polizia etxeak eta epaitegiak garbitzen dituztenek, berriz, %7 gutxiago. Beste modu batera esanda, kale garbitzaile batek 3.000 euro gehiago patrikaratzen dituela urtean bulego bat garbitzen duenak baino. Gipuzkoako komisaria eta epaitegietako garbitzaileek 150 egun egin dituzte greban, parekatzea eskatzeko.
LABek, berriz, kalera eraman du protesta. Ostegunean, Emakunderen egoitza okupatu zuen, soldata arrakala «arazo politiko bat» dela ikusarazteko, eta Iruñean ere egin zuen protesta. Atzo, berriz, pikete feminista bat egin zuten Donostian, eta Osakidetzaren Gasteizko egoitzan elkartu ziren, salatzeko administrazioek ez dituztela neurriak hartzen arrakala txikitzeko, eta, are gehiago, azpikontraten bidez, arrakala hori indartzen dutela.
Euskadiko CCOOk, bere aldetik, ziurtatu zuen emakumeek «lanaldiaren %33 doan» egiten dutela. «Indarkeria ekonomikoa», Loli Garcia idazkari nagusiaren hitzetan.
Soldaten erregistroa
Soldaten arrakala ikusaraztea da Espainiako Gobernua aztertzen ari den neurri baten helburu nagusia. Enpresa guztiak, handi zein txiki, behartu nahi ditu soldaten erregistro bat izatera. Horretan agertu beharko lirateke lan maila bakoitzeko langileek zer soldata dituzten, osagarriak eta aparteko sarrerak barne. Enpresako langile guztiek izango lukete eskubidea erregistro hori kontsultatzeko.
Mailaka ez ezik, soldatak sexuka ere banatzea nahi du Madrilek, horrela agerian utziko dituelako emakumeak baztertzen dituzten enpresak. Genero baten batez besteko soldatak bestearenak baino %25 handiagoak badira, bazterketa badagoela frogatutzat joko du. Ikusteko dago dekretuak enpresa horiek zigortzeko neurriak ba ote dituen. Udan aurrerutako zirriborroek zioten soldaten gastuaren %0,11 eta %1,3rainoko isuna jasoko zutela soldata berdintasuna urratzen zuten enpresek.
Soldaten erregistroari buruzko dekretua datorren ostiraleko bileran onartu nahi du PSOEren gobernuak. Ondoren, hilabete bat izango lukete Espainako Gorteetako diputatuek dekretu hori onesteko.
Ildo horretan, Espainiako Gobernuak nahi du hamabi urteren buruan, 2030. urterako, herrialdearen argindar kontsumoaren %74 eta energia kontsumo osoaren %42 iturri berriztagarriekin betetzea. Horrez gain, energia iturri kutsatzaileena, ikatza, jada ez litzateke erabiliko ordurako. Dena den, Espainian ikatzaren amaiera lehenago iritsiko dela uste dute aditu askok.
Iturri garbi horien artean, azpimarratzekoa da Ministroen Kontseiluak atzo onartuko Espainiako Klima eta Energia Planaren zirriborroak energia eoliko gehiago aurreikusten duela, eguzki energia fotovoltaikoa baino: 2030ean, energia eolikoa litzateke argindar iturri nagusia, 50 GWeko instalatutako potentziarekin, eta fotovoltaikoak 37 GW izango lituzke —27 GW gasezko ziklo konbinatuko zentralek—.
Bost milioi auto elektriko
Garraioaren deskarbonizazioa da Espainiako Gobernuaren planaren beste apustu handi bat, hori betetzen ez bada nekez beteko baitira beste helburuak. Eta garraio moduak errotik aldatzeko neurri indartsua iragartzen du: 2023. urtetik aurrera auto kutsatzaileenei mugak jartzea hirien erdigunera sartzeko 50.000 biztanletik gorako hirietan. Biztanle kopuru horretatik gora daude Hego Euskal Herriko lau hiriburuak, Barakaldo (Bizkaia), Getxo (Bizkaia) eta Irun (Gipuzkoa).
Gaur egun, auto elektrikoak ez dira 37.000 aleetara iristen Espainian, baina hamabi urte barru bost milioi egotea aurreikusi du Teresa Ribera Trantsizio Ekologikorako ministroak.
2030erako herrialdearen interkonexio elektrikoa %15era handitzeko, berriz, Frantziarekin aurreikusitako goi tentsioko loturei eusten die Espainiaren planak. Horietatik bi pasatuko dira Euskal Herritik: tarte bat itsaspean eginez, Gatika (Bizkaia) eta Cubnezais (Frantzia) lotuko dituena, eta Iruñea eta Cantegrit (Frantzia) lotuko dituena.
