Azterketa psikoteknikoak eta ezagutza eta pertsonalitate probak egingo dituzte bihar BECen. Ertzaintzak azken 25 urteetan egindako lan eskaintza publiko handiena da.

Nafarroako Kutxaren (CAN) desagerpena ikertu duen batzordeak onartu egin ditu laukoaren (EH Bildu, Geroa Bai, Podemos eta Ezkerra) ondorioak,

Euskadiko Sendagileen Sindikatuak adierazi du lehen mailako arretarako Eusko Jaurlaritzak iragarri duen 40 plaza berrien neurria “gutxiegi” dela.

Hegoaldeko pentsiodunek lau hiriburuetan egingo dituzte mobilizazioak bi hauteskunde kanpainen hasieraren biharamunean, hots, apirilaren 13an eta maiatzaren 11n.

PAUE. Joan den astean ELBk bezala, LABek uko egin dio laborantzako hauteskundeetan Paueko Ganberan lortutako eserlekua okupatzeari eta bozen kontaketa gardenagoa eskatu du. Halaber, Ipar Euskal Herri mailako tresnak sortzen segituko duela baieztatu du.

GASTEIZ. Jaurlaritzak Euskaltelen akzioak erostera behartzeko proposamen bat atzera bota du Eusko Legebiltzarrak. EH Bilduk egin du eskaera, telefono konpainiaren egoitza Euskal Herrian geratzea bermatzeko. EAJk ez du baztertu akzioak erostea, baina beste aukera batzuk ere badaudela ziurtatu du.

FRANKFURT. Europako Banku Zentralaren urtarrileko bilkuraren akten arabera, erakundeak espero baino ahulagoak izan dira euroguneko ekonomiari buruz jasotako azken datuak. Presazko erabakirik ez dela behar uste du erakundeak, baina beharrezko ikusi du «luzera begira likidezia handitzeko prozedurak abiatzeko azterketa teknikoa martxan jartzea».

Eraikuntzako langileak ongi prestaturik ez izateak eragina eduki ahal izan zuen iaz izandako istripuen gorakadan. Hala azaldu zuen atzo Iñaki Urresti Ascobi Bizkaiko eraikuntzako patronalaren idazkari nagusiak, 2018ko datuak aurkezteko egindako agerraldian: «Jarduerak gora egin izanak eragina izan dezake, baina baita kualifikazio txikiagoko langileak daudelako ere». Krisi garaian, eraikuntza sektoreak lanpostuen erdiak galdu zituen Bizkaian, eta beharrik gabe geratu ziren langile askok industriara salto egin zuten. Orain, eraikuntza jarduera suspertzen hasi den honetan, enpresa askok langile kualifikatuak topatzeko zailtasunak dituztela ziurtatu zuen Urrestik. «Paradoxa hori daukagu une honetan». Eta hortik heldu liteke istripuen gorakadarako arrazoietako bat.

Iazkoa, gainera, urte beltza izan zen lan segurtasunari dagokionez. Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan 2.880 istripu izan ziren, duela bi urte izan zirenak baino %3 gehiago. Baina ezbeharren larritasunak gora egin ahala, hazkundea handitu egin zen. 27 ezbehar larri izan ziren iaz, 2017an baino %13 gehiago, eta zazpi langile hil ziren; duela bi urte, berriz, bost behargin hil ziren euren lanpostuan. Eraikuntzaren jarduera egonkortzen hasi zen urtean istripu larriek gorakada nabarmena izan zuten, eta bien arteko lotura egin zuen Urrestik.

Urte ona eraikuntzarentzat

Istripuei dagokienez «urte gogorra» izan zela onartu arren, gainerakoan sektorearen suspertzeaz hitz egin zuen Bizkaiko patronaleko idazkari nagusiak. Zortzi urte inguru zeramatzan Ascobik sektorearen inguruko analisi positiborik egiten ez zuela. 2017an hasi ziren sumatzen suspertzearen lehen zantzuak, baina iazko datuekin berretsi ahal izan dute sektorea berriz bogan dagoela.

Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan lanpostu kopurua %3,8 hazi zen iaz, eta 49.600 langile izatera iritsi zen sektorea. Krisi garaian galdutako enplegua berreskuratu ez den arren, garrantzia eman zion goranzko joerari. Egoeraren inguruan baikor hitz egin zuen Urrestik: «Eraikuntza sektoreak suspertze zantzuak eskaintzen ditu alor guztietan: eraikuntzan, zaharberritzean, lan publikoan eta pribatuetan».

Horren lekuko izan liteke, esaterako, lan publikoa. Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan %13 jaitsi zen adjudikatutako lanen kopurua, «baina 2017an ezohiko adjudikazioa egin zuten estatuko erakundeek». Iaz, halakorik ez zen egon, eta hortik beherakada.

Badira, ordea, salbuespenak. Bizkaian, esaterako, %48 handitu ziren herrilanak. Udalen eta aldundiaren eskutik iritsi da igoera hori, batez ere. Hala ere, eskaera bat egin zuen patronaleko arduradunak: «Lan publikoen gorakada horrek eragina izan behar du kontratazio baldintzak hobetzearekin». Horrek lagundu beharko luke, haren ustez, enpresen baldintzak hobetzen eta bezeroek eskatzen duten konplexutasun teknologikora egokitzen.

Etxebizitzen arloa

Baina lan publikoan bakarrik ez du izan gorakada sektoreak. Eraikitzen hasitako etxebizitzen kopurua %14 hazi zen iaz Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan: 5.736 etxebizitza hasi ziren egiten. Gorakada hori apala dela uste du Urrestik: «Oraindik 1.000 biztanleko bi etxebizitzen ekoizpenarekin jarraitzen dugu».

Sektorearen egoera indartzeko, etxebizitza beharrari erantzungo dioten politikak eskatu zituen Ascobiko buruak: «Etxebizitzak sustatzeko neurriak eskatzen ditugu; egungo beharretara egokitzeko erakundeek zorua erreserba dezatela, edo etxebizitza babestuen gehieneko prezioak benetako gastuei egokitzea. Kasu horretan, bederatzi urtez izoztuta daude gastuak».

Hurrengo urteei begira, badu itxaropena Urrestik, sektoreak azken urteetako gorakadari eutsiko diola iritzi baitio. Etxebizitzen arloan du itxaropen gehien, salmentak ongi doazelako. Iaz, esaterako, bizitegien salerosketak %17,7 egin zuen gora Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan. Gorakada handiagoa izan zen bigarren eskuko etxeetan (+%19) eraiki berritan baino (+%11).

Donald Trumpen merkataritza gerraren urtea izan da 2018a. Ekonomiaren motelaldiaren urtea, Txinaren eredu arrakastatsuaren arrakalak erakutsi dituena, baita dieselaren salmenten amiltzeak autogintza osoa atakan jarri duena ere. Baina kontrako haize gero eta indartsuagoek ez dituzte geratu euskal enpresen atzerriko salmentak. Inoiz baino gehiago esportatu zuten iaz: 34.568 milioi euro; 2017an, marka hautsi zutenean baino %8,2 gehiago.

Pixka bat gehiago igo dira inportazioak, %8,9, baina artean esportazioak baino laurden bat txikiagoak dira (25.128 milioi euro). Ondorioz, kanpo saldo positibo handia du Hego Euskal Herriak: kanpoan saltzen duena 9.440 milioi gehiago da kanpotik erosten duena baino. Datu ona da kanpo merkataritza ongi doanean, baina arriskutsuagoa merkataritza uzkurtzen denean, produktu asko merkatu gabe utz ditzakeelako.

Esportazioak Hego Euskal Herriko barne produktu gordinaren %35etik gora dira dagoeneko. Alemaniaren kopurutik gertu dago kopuru hori (%39), eta atzetik ditu Italia (%26), Espainia (%24), Frantzia (%20) eta Erresuma Batua (%17), baina baita Txina (%18) eta AEBak ere (%8).

Makinak eta autoak

Hego Euskal Herriak batez ere ekipo ondasunak esportatzen ditu, hau da, industrian beste ondasun batzuk egiteko edo eraldatzeko erabiltzen diren makinak. Haietakoak dira esportazioen %33,8. Bilakaera ona izan dute, urtebetean %7,4 handitu baitira.

Autogintzari lotutakoak dira esportazioen %24. Iaz %4,3 handitu ziren, baina alde handia dago Nafarroaren (+18,3) eta beste hiru lurraldeen artean (-%5). Labur esanda, VWek ibilgailu gehiago esportatu dituela 2017 kaskarraren ondoren -Polo modelo zaharra azkenetan zegoen-, eta gutxiago Mercedesek, diesel motorreko ibilgailuen salmenten amiltzeak eragin diolako. Ibilgailuen esportazioak %7 gutxitu dira EAEn, eta Mercedes da ekoizle bakarra; hari dagokio Arabaren esportazioen heren bat.

VWen eskutik, Nafarroa izan da esportazioak gehien handitu dituen lurraldea (%12,7). Haren atzetik dator Bizkaia, %9,8eko hazkundearekin. Barne merkataritzan leku berezia du Bizkaiak, energia sektoreak asko baldintzatzen duen lurraldea baita. Bilboko portura iristen den petrolio gordina eta gasa bere inportazioen %48 dira, eta Hegoalde osoko %22. Baina sartu bezala irteten da erregaia Bizkaitik, behin tratatuta: bere esportazioen ia %25 dira produktu energetikoak.

Fluxu horren ondorioz, Bizkaia da kanpo saldo negatiboa duen lurralde bakarra, hots, gehiago inportatzen du esportatzen duena baino. Beste hiru lurraldeetan, inportazioak esportazioen %55 inguru dira.

Eustaten arabera, Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako esportazioak batez ere Frantziara (%15,3), Alemaniara (%15) eta AEBetara (%8,3) doaz. Zenbakiak ez dira oso desberdinak Nafarroan; urrira arteko datuek diote Frantzia eta Ipar Euskal Herria direla bezero nagusia (%16,9), eta haren atzetik datozela Alemania (%15,3), Italia (%10) eta Erresuma Batua (%4,9). Txina oraindik oso urrun dago: esportazioen %1,1 baizik ez ziren hara joan.

Urte amaierako pattalaldia

Esportazioentzat 2018a ona izan arren, urtearen amaiera ez da hala izan. Uda arte %10etik gorako tasetan hazi ondoren, azaroan %4,5 igo ziren esportazioak, eta %5,5 jaitsi, berriz, abenduan. Azken hilabete horretan Mercedes faktorea oso nabaria izan da, Arabaren esportazioak %29 jaisteraino.

Kontrako muturrean dago Gipuzkoa: abenduan %16,1 gehiago esportatu zuen, CAFek tren asko entregatu zituelako -garraio materialaren salmenta %71 handitu zen-.

«’Brexit’-ak aukera bat ekar diezaieke Bilbori eta Pasaiari»

Greba orokorra deitu dute Katalunian 2019ko otsailaren 21ean, Kataluniako prozesuaren kontrako epaiketa salatzeko. Elkarretaratzeak eta manifestazioak deitu dituzte.