Greba gizarte ekimeneko itunpeko ikastetxeetan, 2019ko apirilaren 2an. Kristau Eskola eta Hezkuntza Saila ez dira Lan Harremanen Kontseiluko bilerara joan.

Euskadik energia eolikoaren alorrean duen indarraren eta sektore horretako enpresen artean daukan izaera aurreratuaren erakustoki bihurtu da BEC.

Ekonomiaren bilakaera onaren ondorioz, zenbaki onak espero ditu Gipuzkoako Ogasunak 2018. urteari dagokion errenta kanpainatik. Zure ekarpena, guztion onura leloarekin abian jarri duen kanpainan 380.000 aitorpen izango direla aurreikusten du Gipuzkoak. Aitorpenen %66tan itzulketa egin beharko du ogasunak, eta itzulitako kopurua batez beste 1.047 eurokoa izango da, iaz baino 27 euro gehiago. Ordaindu behar dutenen kasuan, 2.020 eurokoa izango da batez besteko ordainketa, iaz baino 72 euro txikiagoa.

Atzodanik, Gipuzkoako Aldundiaren webgunean ikusgai daude autolikidazio proposamenak (250.000 inguru). Bihar hasiko da bidalketa, eta datorren astelehenetik aurrera, apirilak 8, onartu ahalko dira. Errenta mekanizatuaren hitzordua eskatzeko epea hilaren 12an hasiko da, eta 15ean hasiko dira egiten, uztailaren lehenera arte. Epe hori bera izango dute errenta aitorpena Internetez (ZergaBidea) egiten dutenek ere. Autolikidazio proposamena onartzen ez dutenei hilaren 17tik aurrera zabalduko diete errenta mekanizaturako hitzordua eskatzeko epea.

Ogasunak 265 milioi euro itzultzea espero du errenta kanpaina honetan, eta jaso 256,5 milioi euro jasoko ditu. 8,5 milioi euroko saldo negatibo hori azken urteetako txikiena da —esaterako, 21,8 milioi izan ziren 2017an, eta 130 milioi 2014an—. Jabier Larrañaga Ogasun diputatuaren ustez, hobekuntza hori «ekonomiak duen bolada onaren adierazle da. Adierazle guztiek diote 2018a urte oso ona izan dela. Salmentetan hazkunde oso handiak izan ditugu, ia bi urte daramatzagu %7tik gora igotzen; enpleguan ere oso kopuru onak izan ditugu; eta baita soldatetan ere».

Kanpainako berritasunetako bat da oinarri likidagarri orokorrerako eskalaren deflaktazioa; hots, PFEZaren zatiei inflazioa aplikatzea, soldaten erosteko ahalmenari kalte ez egiteko. Kenkari berri bat ere izango da, «potentzial handiko enpresetan» dirua jartzen duten inbertitzaileentzat. Horrez gain, beste kenkari bat ere aldatu egin du ogasunak: 30 urtez azpiko gazteen alokairurako kenkaria %25etik %30era handituko baitu, eta haren gehieneko kopurua 2.000 eurotik 2.400era handitu. Eta, nola ez, errenta kanpaina honetan amatasun eta aitatasun laguntzak salbuetsita egongo dira.

Ekonomiaren ziklo ona beste bi xedetarako baliatu dutela ere azaldu du Larrañagak: batetik, Etorkizuna Eraikiz programako proiektuetan apustu egiten jarraitzeko; eta, bestetik, aldundiaren zorra urritzeko. Azken lau urteetan, zorra 125 milioi euro murriztu du erakundeak, 440 milioi euroraino.

Ondare zerga

Ondarearen gaineko zergaren berri ere eman du Larrañagak. Apirilaren 15etik uztailaren 1era zabalduko den aldian, ondarearen 7.800 aitorpen jasoko dituela aurreikusten du ogasunak, eta horiek, batez beste, 8.142 euro ordainduko dituztela. Bide horretatik, guztira 63,9 milioi euro bilduko ditu zerga erakundeak. 2017an jasotakoa baino hamar milioi euro gutxiago dira.

Larrañagak azaldu duenez, aurreko legealdiko aberastasunaren eta fortuna handien gaineko zergatik atzera ondare zergara itzultzeko erreformaren azken urratsa, ezkutu fiskala, ekitaldi honetan ezarri baita, atzera lehen aldiz. Legealdi haren azken urtean (2013an) baino 4,9 milioi euro gehiago bilduko dituztela azpimarratu zuen Ogasun diputatuak, galdera eginez ea merezi zuen «ibilbide hark, segurtasun falta hark».

Repsol konpainiak Lopidan (Araba) zabaldu du Euskal Herriko lehen gunea ibilgailu elektrikoentzako karga ultralasterreko teknologiarekin. Auto elektrikoek sei minutuan kargatu ahal izango dituzte bateriak gune horretan. Zortzi euroren truke, auto horiek 150 eta 200 kilometro arteko autonomia eskuratuko dute, sei eta hamar minutu arteko kargari esker. Guneak hartu dituen lau hornidura zutoinek 700 KWko potentzia eskaintzen diete erabiltzaileei.

Auto gutxiago saltzen ari dira duela urtebete baino; joera ezaguna zen, azken hilabeteek utzitako datuei esker, eta horregatik jarri du martxan Eusko Jaurlaritzak Renove plana. Pizgarri hori, ordea, ez da nahikoa izan gainbehera geratzeko, baina bai galgatzeko. Izan ere, Hego Euskal Herrian, autoen matrikulazioek %4,5 egin dute behera urtarriletik martxora, baina hilabete bakoitzak emandakoari erreparatu behar zaio Renove planaren eraginkortasuna aztertzeko: Ilbeltzean %14,4 jaitsi ziren salmentak, Gasteizko gobernuaren eskumeneko hiru lurraldeak kontuan hartuta, eta otsailean, %18,7. Baina zer gertatu da martxoan? Salmentak %21,2 igo direla 2018ko martxoarekin alderatuta. Kontua da martxoko igoera hori ez dela nahikoa izan aurreko bi hilabeteetako galerak orekatzeko. Horregatik, Renove plana ez da gai izan matrikulazioen beheranzko joera iraultzeko, baina apaldu du behintzat.

Dena den, Anfac, Faconauto eta Ganvam patronalek emandako datuek alde handiak islatzen dituzte lurraldetik lurraldera. Gipuzkoan (%30, 1.397 auto) eta Bizkaian (%23, 2.258 auto) auto matrikulazioak nabarmen igo dira; Araban (%0,4, 639), berriz, merkatua laua geratu da urte arteko datuan; eta Nafarroan (-%21,9, 913) gainbehera handia egon da. Han ez dute Renove planaren galga eduki, eta datu horrek argi erakusten du pizgarriaren eragina.

Elektrikoak eta hibridoak

Horiek horrela, Gipuzkoa da urte hasieratik hona salmentak igo dituen lurralde bakarra; 3.336 auto matrikulatu dira, %2,5 gehiago; Bizkaian, 5.159 auto matrikulatu dituzte (-%4); Araban, 1.494 (-%14); eta Nafarroan, 3.117 (-%6,7). Datu horiek islatzen dute Hego Euskal Herrian 13.206 auto matrikulatu direla urtarriletik martxora; hau da,-%4,5, aurreko urteko epe berarekin alderatuz.

Bestalde, Espainiako autogintzaren patronalen datuek beste joera argi batzuk islatzen dituzte: dieselaren gainbehera geraezina da, eta gasolinak gero eta nagusitasun handiagoa du, nahiz eta Renove planak eragin handia izan duen motor alternatiboen merkatuan. Multzo horretan sartzen dira auto elektrikoak, hibridoak eta hitrogenoa baliatzen dutenak. Bada, Araba, Bizkai eta Gipuzkoako datuak bateratuta, %193 igo dira salmentak (540 ibilgailu matrikulatuta) iazko martxoaren aldean. Renove planak multzo horretakoei laguntzen die gehien: 2.500 eta 3.000 euro arteko kopurua eskaintzen die trukean hamar urte baino zaharragoa den autoa uzten dutenei, hura txatarra bihurtzeko.

Halere, laguntzak alde batera utzita, gasolina da motorrik salduena gaur egun, eta urteko lehen hiruhilekoaren datuei begiratu baino ez dago nagusitasun hori berresteko: %10,5 igo dira gasolina autoen salmentak Araba, Bizkai eta Gipuzkoako matrikulazioak batuz, iazko epe berarekin konparatuz gero. Diesel motorreko matrikulazioek, aldiz, %36,8 egin dute behera. Hala, saldutako hamar auto berritatik zazpik gasolina motorra daramate Hego Euskal Herrian.

Patronalen arabera, joera hori antzekoa da Espainiako merkatu osoan. Era berean, garbi geratu da Jaurlaritzaren Renove planaren eragina bi merkatuen eboluzioari erreparatuz gero. Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan, matrikulazioek %21,2 egin dute gora, eta Espainiako merkatuan negatiboa izan da eboluzioa (-%4,3).

Gaur bertan, Espaniako Gobernuak Moves plana jarriko du martxan auto elektrikoen salmentak bultzatzeko, eta sektoreko patronalek esperantza txiki bat dute pizgarri horretan. Auto berrien erosketa 6.500 euro arteko kopuruarekin laguntzen du planak, baina soilik motor elektrikoa badute.

Euskal Herriko pentsiodunek Eusko Legebiltzarreko eta Diputatuen Kongresuko alderdi politiko guztiei igorriko diete beren aldarrikapenen dokumentua.

2018ko Errentako kanpaina Gipuzkoan 2019ko apirilaren 1etik aurrera. Onarpenak, berriz, apirilaren 8tik uztailaren 1era arte egin ahal izango dira.

Nafarroako Aldizkari Ofizialak 39 lanpostuko lan eskaintza publikoa (LEP) argitaratu du gaur Foru Gobernurako, informatika sistemetako teknikariei zuzenduta.