Autorregulatzeko gaitasuna eskatu dute arrantzaleek. Berdelaren kanpaina 8.810 tona inguruko harrapaketekin bukatu da. Iaz baino zertxobait baxuagoak dira.

Cristina Echeverria Bilboko Aireportuko zuzendariaren kontrako salaketa aurkeztu dute Bilboko instrukzio epaitegian, langileen grebarako eskubidea galarazteagatik.

BRUSELA. Europako Batasunak ez du atzean geratu nahi ibilgailuentzako bateria elektrikoen arloan, eta lehen urratsak egin ditu etorkizun handia izan dezakeen sektore horretan ere pisua izateko. Gaur egun, autoen baterien %3 bakarrik egiten dira Europan, eta Txina eta AEB dira egile nagusiak.

EBn ohikoa den moduan, Alemaniak eta Frantziak egin dute lehen urratsa. Total, Saft eta PSAren arteko partzuergo bat bultzatu dute, baina argi utzi dute bazkide gehiago onartuko dituztela. Proiektua europarra denez, Europako Batzordeak jakinarazi du 1.200 milioi euro arteko diru laguntza publikoak eman ahal izango dizkiotela proiektuari. Bruno Le Maire Frantziako Finantza ministroak argitu duenez, Txinak eta AEBek ere diruz laguntzen dute sektore hori, estrategikoa delako. «Europak ere berdin egin dezake proiektua abiarazteko».

Parisko gobernuak jarriko ditu lehen 700 milioi euroak. Diru horrekin bateriaren zelulak egiteko lehen planta irekiko dute datorren urtean, zehaztu gabeko leku batean. 2022-2023rako bi lantegi jartzea da asmoa, bata Alemanian eta bestea Frantzian, 1.500 langilekoa bakoitza; fabrika horietan bateria likidoak egingo dituzte. 2025erako, berriz, bateria solidoak egiten hasi nahi dute.

Ez behin eta ez birritan. Eusko Legebiltzarrak hirugarren aldiz eskatuko dio Espainiako Kongresuari kalte-ordainetarako funts bat sortzeko amiantoaren biktimentzako. Gasteizko ganberak ordezkaritza bat izendatu behar du orain, funtsa sortzeko lege proposamena Madrilen defendatzeko. Ekinaldia Eusko Legebiltzarreko talde guztiek proposatu dute batera, PPk izan ezik; hala ere, atzoko osoko bilkuran legebiltzarkide guztiek babestu zuten, baita PPkoek ere.

Asviamie elkartearen arabera, 2018an Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan 35 pertsona hil ziren amiantoaren eraginez. Hiru lurraldeotan 9.850 lagun daude amiantoarekin lan egindako langileak biltzen dituen erregistroan, eta Nafarroako zerrendan beste 3.000tik gora. Eusko Legebiltzarrak onartutako lege proposamenaren azalpenetan agertzen denez, Espainian 3.943 langile eta erretiratu hil ziren amiantoak eragindako gaixotasunek jota 1994tik 2008ra bitartean. Aurreikuspena da, gainera, 2023ra kopurua handituz joango dela urtetik urtera, gaixotasuna amiantoarekin lan egin eta hamarkadetara agertzen delako, sarri langileak erretiratuta daudenean.

Eusko Legebiltzarraren lehen ahalegina Madrilen 2016an izan zen. Urte hartako maiatzaren 19an onartu zuen Gasteizko ganberak lege proposamen bat Espainiako Gobernuari eskatzeko kalte-ordainen funtsa sor zezala. Baina Mariano Rajoyren gobernua proposamenaren kontra agertu zen, eta Kongresuko mahaiak blokeatu egin zuen eztabaida eta lege proposamenaren tramitea —PPk eta Ciudadanosek zeukaten gehiengoa—.

Edukia, aurreratuta

Bigarren ekinaldia 2017an izan zen: otsailaren 9an onartu zuen Eusko Legebiltzarrak aho batez antzeko lege proposamena, eta Espainiako Kongresuak 2017ko urriaren 10ean onartu zuen tramiterako ia alderdi guztien babesarekin, PP abstenitu egin baitzen.

Kongresuan batzorde bat osatu zuten lege proposamena lantzeko, baina, Pedro Sanchezek hauteskundeak apirilaren 28ra aurreratzearekin bat, bertan behera geratu zen.

Hirugarrenez hasiko da hutsetik prozesua, baina UGT sindikatuak gogora ekarri du edukian dagoeneko aurrerapen handiak egin direla, eta uste du garaia dela funtsa sortzeko, «duela hamabost urte Belgikan, Herbehereetan eta Frantzian egin zuten bezala». Amiantoarena lan arazo larri bat izatez gain, osasun publikokoa ere badela nabarmendu du sindikatuak.

Arabako Errioxan hautsek harroturik jarraitzen dute ABRAk ABE (Euskadiko Upategien Elkartea) bihurtzeko hartutako erabakia dela eta; Kantauri mendilerroaren eta Ebro ibaiaren arteko upategi txikien elkarteko zuzendaritzak erabaki hori hobeto azaldu zien atzo ABEko kideei. Dena den, Ines Baigorri zuzendariak garbi esan dio BERRIAri apirilaren 15eko ezohiko batzarrak onartutako izen aldaketak aurrera jarraituko duela.

Hala, eskualdeko 109 upategi eta mahastizain biltzen dituen elkarte horrek galdu egin du Arabako Errioxaren erreferentzia, eta haren lekua «Euskadik» hartu du. Zertarako? «Desberdintze prozesuan beste urrats bat egiteko», Saul Gil Berzal ABEko presidentearen arabera. «Arabako Errioxan jarraitzen dugu, noski; bakarrik esparrua zabaldu dugu, merkatuetan hobeto lehiatzeko». Gil Berzalek egunkari honi esan zion izen aldaketak «harriturik» dauzkala sektorean eragin duen ekaitzak, eta «prentsak» nahasi dituela bazterrak «maila politikoan».

Izan ere, azken egunetan jakin da Arabako Foru Aldundia ez dagoela batere konforme ABRA ohiak hartutako erabakiarekin, eta diru laguntzak ere ezbaian leudeke izen aldaketa dela eta. Izena aldatzearen aurka azaldu dira, halaber, alderdi politikoak, EH Bildu salbu. Gaur bertan, gaiari buruz galdetuko diote Jaurlaritzari, Eusko Legebiltzarreko kontrol saioan.

Gauzak horrela daudela, Arabako prentsaren zati handi batek ezbaian jarri du ABRAk izena aldatzeko egindako prozesua, zilegitasunik eza argudiatuz. Apirilaren 15eko ezohiko batzarrean, hogei kidek bozkatu zuten, eta horietatik hamabik eman zioten oniritzia ABE bihurtzeari. Elkarteak, ordea, 109 kide ditu. Batzarraren deialdia «garaiz» egin zen, eta «betiko moduan», Ines Baigorri ABEko zuzendariak azaldu duenez. Batzarrera azaldu ez zenak bazuen haren berri. «Ez da derrigorrezkoa joatea», dio Baigorrik.

Zertarako ABE?

Baina zertarako mugitu du liztor habia ABEren zuzendaritzak? «Gure elkartea indartzeko. Harremanetan gaude txakolin sor-markekin, baita sagardoenekin ere. Haiek ABEn sartzea nahiko genuke, denon artean handiagoak izateko Euskal Autonomia Erkidegoan, sinergiak baliatuta. Erakundeen aurrean sendoagoak ginateke, eta, aldi berean, Errioxako sor-markaren barruan desberdinagoak, gehiago desberdintzeko helburu garbia ere hor baitago». Lobby indartsuagoa bihurtzeaz ari da Ines Baigorri. «Sendoagoak izan behar dugu, nahitaez». Baigorrik uste du ez dela egongo etorkizun handirik upategi txikientzat ez badute lortzen Errioxako merkatuan gehiago desberdintzea.

Izen aldaketak eragin duen ika-mika politikoaz galdetuta, Baigorrik dio ABEk ez dakiela zergatik sortu den, eta Arabako Diputazioak upategi txikien elkarteari diru laguntzak kentzeko asmoa badu «bere arazoa» izango dela. «Sektore baten barruko tresna bat besterik ez gara gu, erabat independenteak erabakiak hartzeko, eta hauxe hartu dugu orain».

Elkarte horren azken erabakia izan da izena aldatzea proiektua handituz joateko. Baina talde handi baten nahiak islatzen badu ABEko kide gehienak horren aurka daudela, erabaki horretan atzera egin dezake elkarteak, Ines Baigorrik onartu duenez. «Jende asko egon da gaurko [atzoko] batzarrean, eta azalpenak eman dizkiegu denei. Era guztietako iritziak egon dira. Dena den, upategi gehienak beste proposamen baten alde baleude, nahi horri bidea eman beharko genioke, estatutuei jarraikiz. Gerta daiteke edo ez. Denbora pasatzen utzi behar dugu nora goazen jakiteko».

ABEko upategi txikienek 30.000 botila ardo ekoizten dituzte urtero Errioxako sor-markaren barruan, eta handienek, 1,5 milioi. «Ez dugu ABEren izenarekin saltzen, Arabako Errioxarenarekin baizik», dio Baigorrik. «Zigilu horren barruan desberdintzeko da ABE, garena indartzeko eta kontsumitzaileentzat errazagoa izateko nor den nor desberdintzea».

El Juzgado de lo Social número 2 de San Sebastián ha reconocido como accidente laboral la ansiedad derivada del acoso de un superior a un vigilante de seguridad.

Tuvisako beharginek maiatzaren 6an eta 13an greba egitea erabaki dute. Gasteizko autobusen langileek maiatzaren 17tik aurrera lanuztea mugagabea izatea adostu dute.

Amiantoaren biktimei kalte-ordaina emango dion funts bat eratzeko eskatuko dio Eusko Legebiltzarrak Espainiako Gobernuari. Espainiako Kongresuan aurkeztuko du funts hori eratzea aurreikusten duen lege proposamen bat, hirugarrenez. Ordezkaritza bat izendatu beharko du horretarako. Ekinaldia talde parlamentari guztiek proposatu dute batera, PPk salbu. Gaurko osoko bilkuran, ordea, parlamentari guztiek babestu dute, PPkoak barne.

Eusko Legebiltzarrak 2016ko maiatzean onartu zuen lehenengoz Espainiako Gobernuak amiantoaren biktimentzako funts bat eratzeko proposamena. Espainiako Kongresuak, baina, ez zuen eztabaidatu proposamen hori, ganberako mahaiak ez zuelako tramiterako onartu. Mariano Rajoy orduko Espainiako presidentearen gobernua (PP) ekinaldiaren aurka agertu zen.

Beste saiakera bat egin zuen Eusko Legebiltzarrak 2017an. Berriro ere gisa bereko lege proposamen bat onartu zuen urte horretako otsailean, aho batez. Urrian, tramiterako onartu zuen Kongresuko Mahaiak, talde guztien babesa lortuta, PPrena izan ezik -abstenitu egin zen-. Orduan ere proposamena ez zen eztabaidatu, ordea. Legealdia amaitu eta Gorteak desegin ziren proposamena osoko bilkurara eraman aurretik.

Azken proposamenaren azalpenak dio Espainiako Estatuan ia 4.000 hildako eragin dituela amiantoak 1994 eta 2008 artean, eta kopuru horrek 2023. urtera arte goraka jarraituko duela ohartarazi du. Urte horretatik aurrera kopurua egonkortu egingo dela jasotzen du azalpenak. Proposamenak argudiatu du zientifikoki frogatu dela amiantoaren eta mesoteliomaren arteko lotura zuzena, eta gaineratu du Espainiako Estatuan ez dela sortu kalte-ordainetarako funtsik, inguruko beste herrialde batzuetan ez bezala. Frantzia, Holanda eta Belgika aipatzen ditu adibide gisara.

Amiantoa erabili duten enpresetako asko desagerertu egin dira, eta hori zailtasun handia da biktimek kalte-ordaina jaso dezaten, legebiltzarrak onartutako proposamenaren hitzetan.

Testuan, proposatzen da erakunde autonomo batek kudeatzea kalte-ordainetarako funtsak, gizarte segurantzaren ardura izango duen ministerioaren menpe.

Osakidetzak karrera profesionalaren 2012tik aurrerako osagarriak ordainduko ditu. 130 milioi euro baino gehiago erabiliko ditu eta 10.165 langileri zuzenduta dago.